Maruf BUZCUGİL / Hüseyin GÖKÇE
Ankara Kent Kurulu Lideri ve ATO Lider Yardımcısı Halil İbrahim Yılmaz, Ankara’da ziraî üretimin harekete geçmesi için Büyükşehir Belediyesi ile yeni projeler yaptıklarını belirtirken, 3 milyon m2 arazinin, imar yerine tarıma açıldığını bildirdi. Ankara Sohbetlerine konuk olan Halil İbrahim Yılmaz, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve Ankara Haber Müdürümüz Hüseyin Gökçe’nin sorularını yanıtlandırdı.
■ Hem Ankara Kent Kurulu birebir vakitte Ankara Ticaret Odası’ndaki nazaranvlerinizden yola çıkarak, kent iktisadı ve istihdamını kıymetlendirebilir misiniz?
Ankara’da istihdamdaki toplam nüfusun yüzde 73’ü hizmetler, yüzde 24’ü sanayi, yüzde 3’ü ise tarım bölümündedir. Ankara’nın memur kenti olduğuna dair bir algı var lakin Ankara aslında tarım kentidir. Ayrıyeten Ankara bir üretim ve sanayi kentidir. Müteahhitlerin konut projeleriyle öne çıktığı, 1,8 milyon işgücünün olduğu 400 bin memurun yaşadığı bir kent. Tarım, turizm kenti, sıhhat turizminin merkezi. Dünyanın hiç bir ülkesinde bu kadar tanımlama yapacak bir başşehir yoktur.
Ankara’da 8 teknokent var. Savunma endüstrinin dünyada parlayan yıldızlarından birisidir Ankara. Tarımın genel ekonomik yapıda hissesi düşük olmakla birlikte, ürettiği katma kıymet bakımından ve işlenebilir tarım yeri büyüklüğü bakımından Türkiye’nin öne çıkan illerindendir. Ankara’da 6 Milyon insan var. Yüzde 3’e sıkışmış bir kent hayatı var. Arazinin yüzde 97’sinin ise nüfus yoğunluğu yüzde 1‘in altındadır.
■ Bu kadar geniş bir toprağa sahip kentte ziraî üretim arazi büyüklüğüyle orantılı mı?
Kırsaldaki insanlarımızın, metropolde alt seviye durumlarda vazife alma merakı üretim isteğinin önüne geçti. Ankara’da taksici olmayı belediyede işe girmeyi denediler. Kırsal hayat kıymeti ne olursa olsun terk edildi. Şu anda ABB Kırsal Kalkınma Dairesi, Gölbaşı’nda BAKAP projesi ile 3 milyon metrekare yüksek emsalle imara açılacak olan araziyi, rantı yok sayarak, kısa vadede geliri yok sayarak, tarıma açıyor. 3 milyon m2 yerde 7-8 adet farklı endemik bitki yetiştirilebilir. Endemik bitkilerin ekonomik geliri, Ankara’ya yeni bir ekonomik alan açabilir.
Kentte 2 milyon öğrencinin tarımla tanışması, üçüncü yaş kümesinin rehabilitasyonu, anaokulu çocuklarının tabiat ile barışmasına kadar kapsamı geniş projeler planlanıyor. Ankara Kent Kurulu olarak 1500 bileşenimiz ve kırsal kalkınma çalışma kümemiz ile bu projelere katkı sunmaya çalışıyoruz. Kırsal Kalkınma Çalışma Kümemiz da; Tarım STK ve Vakıfl arı, Kamu çalışanları, akademisyenler, muhtarlar ve istekli üyelerimiz var.
■ Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin de tarıma dayanak sağlamaya başladığını biliyoruz….
ABB Lideri Mansur Yavaş’ın tarım konusunda ortaya koyduğu iradeden daha sonra bir geri dönüş oldu. Beşerler toprakla ilgilenmeye, ziraî üretimi düşünmeye başladılar. Örneğin nohutta üretimi arttıracak bir çalışma yapıldı. Başlangıçta BŞB satın alma garantisi verdi. Üreticiler nohutu ürettiler, hasat vakti piyasa fiyatı uygun olduğu için belediyeye satmalarına gerek kalmadı. Üreticiler kendi pazarlarını kendileri oluşturdular. Takviye almadan üretim yapabilir hale geldiler. Evvelki senelerda, kent kültürüyle alakası olmayan, üretimi bilmeyen, toprağa dokunmamış, sadece ticaret ömrü durduğu için yatırım yapmaya kalkan riske giren yatırımcıdan çok köyde yaşayan insanlara kaynak aktarılsaydı, farklı bir ziraî gelişim olabilirdi.
“KAMUDA ÖNEMLİ ZİYAN OLUŞTU, TARIM SİYASETİ ZİYAN GÖRDÜ”
■ Türkiye’nin genel ziraî dayanaklarına de uygulanabilir mi bu model?
Türkiye’nin son 20 yıldır tarım siyasetlerinde gerek İPA Projeleri gerekse kamu yardımlarıyla “kopyala yapıştır ” projelere dayanaklar verildi. Uygulama yerlerinin fizibilitesine bakılmadan 1000-1500 hayvanlık tesis projelerine hibeler verildi. Muhtaçlık olmadığı biçimde tesisler oluşturulurken 10 katlı apartman için gerekli demir kullanıldı. bu biçimdece tarım tesislerinin maliyetleri katlanarak artmış oldu. Tarımın kalkınması için verilen teşvikler, ülkemizde tarımı istenilen noktaya götürmedi. Buğday üzere ana besin hususlarında ithale mahkum olduk. halbuki ‘kırsal alan kalkınma politikaları’; kırsal toplulukların ekonomik, toplumsal ve kültürel imkanlarını geliştirmeyi amaçlayan siyasetlerdir.
Kamunun önemli maddi ziyanları oluştuğu üzere tarım siyasetimiz da ziyan gördü. Köyde kalmayı sağlamak için başladığımız bu süreçte, hiç bir köylü yatırımcı olamadı. ötürüsıyla kırsalı desteklemek için verilen teşvikler, kentteki ticareti düşünceye giren insanların deney alanına döndü. Köyü, toprağı bilmeyen insanların bu mevzuda teşvik alarak yatırım yapmasının, uzaktan kumanda ile yere bile gitmeden yönetmeye çalışmasının bedelini daima bir arada ödedik. ötürüsıyla hedefine uygun teşvikler verilmedi.
■ Doğrusu ne olmalıydı?
Olağanda 10-15 baş, 2-3 kişinin hayatını devam ettireceği dayanaklar olsaydı, hem beşerler köyde kalırdı, tıpkı vakitte ziraî üretim artardı. İştirakçi bir müddetçle üretimi bilen beşerler sürece dâhil edilseydi, teşvik bütçeleri verimli kullanılacaktı. Batıda biroldukca yerde en son İskoçya’da müşahedeler yapma bahtı yakaladım. Küçük tarım tesisleri ve çiftlikler olduğunu gördüm. Kırsalda beşerler kendisinin yönetebileceği kadar tesis oluşturuyor. Kırsalda bir ömür alanı da oluşturulmuşlar. İnsanların kırsalda kalması için onlara toplumsal bir hayat sunuluyor. Bu örnekten yola çıkarsak, teşvikler düşünülürken, birebir anda yaşama dair mevzularını da planlanması gerekiyor. Beşerler tarım yaptıkları yerde, toplumsal hayatla da buluşmalıdır.
Kırsalı kalkındırmak yalnızca teşvikle olmaz. Oradaki toplumsal ve eğitim hayatını da tıpkı anda planladığınız vakit kırsalı kalkındırabilirsiniz.
“ÜNİVERSİTELER ESNAFI KALKINDIRMA YERİ DEĞİL ÜRETİME KATKI SAĞLAMALI”
■ Üniversitelerin kent iktisadına katkısı konusunda ne düşünüyorsunuz?
Ülkemizde üniversitelere acemi birliği muamelesi yapılıyor, kentin iktisadını canlandıracak diye üniversite açılıyor. Hâlbuki üniversiteler kurumsal olarak en kuvvetli olması gereken eğitim kurumlarımızdır. Üniversite kentte züccaciyeyi kalkındırma yeri değil. Kültür, sanat, üretime katkı sağlamalıdır. Üniversiteye hazır olmayan kente üniversite açılması, kente yarar sağlamadığı üzere, folklorik özelliklerini de kaybettirdi. aslına bakarsanız üniversite algısı da kentlerde oluşmadı.
Yalnızca ilçedeki çocukları merkeze taşıdık. ötürüsıyla onların gelişmesine de katkı sağlayamadık. halbuki 22 üniversitesi ile Ankara yurt haricinden da öğrenci çekerek eğitim turizmine katkı sağlayabilir.
“SAATLİK ÇALIŞMANIN ÖNÜ AÇILARAK ÖĞRENCİLER DAHA RAHAT İSTİHDAM EDİLMELİ”
Kentimizdeki 300 bin üniversite öğrencisi bununla birlikte kıymetli bir işgücüdür. Fakat bizde kanun, saatlik çalışmaya müsait olmadığı için bu gençler değerlendirilemiyor. Bu çocukların ailelerinden harçlık almayacak biçimde istihdamı sağlanabilir. Ankara’da bulunan 26 tane 5 yıldızlı otel istihdam edecek vale, kat bakılırsavlisi bulamıyor.
“Sakarya Meydan Muharebesi’nin Sakarya’da olduğunu sanan akademisyenler vardı”
Akademisyenler bile Sakarya Meydan Muharebesi’nin Ankara’da olduğunu bilmiyorlardı. Sakarya Meydan Muhaberesi, Adapazarı’nda gerçekleşmiş sanıyorlardı. Mustafa Kemal Atatürk “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır“ kelamını Ankara’da söylemiştir. Sakarya köyünde 10 binlerce kişinin iştiraki ile Sakarya Meydan Muharebesi’nin 100’üncü yılını selamladık. “Diriliş Yolu“ yürüyüşünde herkes yanındakine bakmadan kol kola girerek yürüdü. Milyonlarca kişinin, Çanakkale’ye gittiği üzere, Polatlı, Haymana, Duatepe’ye gitmeli. Bunun için evvel Ankara’daki çocukların gitmesi gerekiyor. Sakarya’da bir daha dirilişi anlattık, sanayi bölgesini gösterdik. Yani Ankara’daki birisi Roma Hamamı, Gordion’u bilmiyorsa, burayı Eskişehir’dekine anlatamazsınız. O anlamazsa da İspanya’dakini getiremezsiniz. Tuz Gölüne 2 milyondan fazla giriş var fakat bir tanesi bile Ankara’da kalmıyor. 26 otelde konaklama ortalaması yüzde 40. Kent simgeleri ticaretin konusu olmalı. Kuyumcular hala burma bilezik satmaya çalışıyor. Atakule, Gordion, Hitit Güneşi kolye yapılsın, gelen turistlere onu satalım. Dünyanın her yerinde başşehirler cazibe merkezidir ve orada işsizlik olmaz. halbuki bizde genç işsizlik yüzde 27 düzeyinde. Bu kentte 50 binden çok yurt haricinden gelen bayan çalışırken, kentteki bayanlarımız işgücüne katılamıyor.
Yırtıcı sulamadan dolayı yeraltı suları 400 metreye indi
■ Glasgow’daki COP 26 toplantısına özel kesimi temsilen katıldınız. Oradaki izleniminizi paylaşabilir misiniz?
Öncelikle şunu söylemeliyim ki 2053 yılına kadar süreci gerçek yönetmezsek ihracat yaparken bütün kaynaklarımızı heba etmiş olacağız. Biz ihracat ülkesiyiz, kot pantolon üretirken 1700 litre su kullandığımızı ve bunu masraf tablosunda göstermediğimizi anladık. Yani 50 liraya pantolon satarken, bunun için harcanan 1700 litre suyu maliyete katmıyoruz. Rekabet ediyor üzere görünüyor lakin gelecek yüzyılın kaynaklarını harcayarak yapıyoruz bunu. Bir fincan kahvede 200 litre su olduğunu bilmeli, içen ve satan. Doğal kaynak maliyeti üretim tablosuna konulmalı. Glasgow’da ise 3 tarafı denizle kaplı bir ülkede yabanî sulamadan dolayı yeraltı sularının 200 metreden 400 metreye indiğini anlattık. Gelişmiş ülkelerin 100 yıldır çevreyi kirlettiğini fakat bunun bedelini bizim ödediğimizi anlatmaya çalıştık. Türkiye’de birinci iklim şube müdürlüğü, Ankara Kent Kurulu tavsiye sonucu ile kuruldu. Avrupa’da 2 bin 750 endemik bitki, ülkemizde ise 3 bine yakın endemik bitki var. Bunun 1000 adede yakını da Ankara’dadır ve bir tanesi de Gölbaşı Sevgi Çiçeği’dir. UNESCO’nun 2021 yılını Yunus Emre yılı ilan etmesinden dolayı, sevgi şairimizin lisanıyla bütün ülkeleri sevgi çiçeği ittifakına dâhil ettik. Sevgi çiçeği yılda yalnızca 1 ay yaşar, yaprakları iç içe geçer, lakin hepsi bir ortaya geldiğinde rengini alır. İddiamızın hayli üzerinde olumlu reaksiyon aldık. Türkiye’de herkes savunma sanayi alanına yönlenmemeli. Klâsik eserle cari açığı kapatma hayalimiz var. Anadolu’daki bir yerinde baston üreticisi malını ihraç edemez. Biz Ankara üzerinden bu stil eserleri dünyaya tanıtmayı istiyoruz. Klasik eserlerimizi dünyaya tanıtma çağırısında bulunduk.
“Varımızı yoğumuzu mülkiyete hapsetmenin ağır bedeli olacak”
Güneşin önüne bloklar koyduk, hemşerilik hissini yok ettik. Birbirini tanımayan beşerler topluluğu oluşturduk. Ankara’da 30 bin lüks konut fazlası varken, öbür taraftan önemli manada toplumsal konuta gereksinimimiz var. İktisadın bu kadar savrulduğu ortamda varımızı yoğumuzu, mülkiyete hapsetmemizin ağır bedeli olacak. Katar, BAE’de var, dünyanın çeşitli yerlerinde kopya kentler oluşuyor. Kopya kent kültür oluşturmuyor, üretim yoksa bina kopyalamanın kıymeti yoktur. 13 OSB’de üretimi planlamayıp, toprakların rantına dönük iktisat oluşturursanız, üretici kendisini berbat hisseder. Kentin kaynaklarını gömdüğümüz beton fonksiyonsuz hale geldi.
“Seçmen davranışına tesiri sorunu çözmeye olan tesirinden daha değerli hale geliyor”
Maalesef yüzde 72’si hizmet bölümünde olan memleketimizde, hizmet dalı meslek olarak kabul edilmiyor. Âlâ bir garson olmayı saygın olarak görmüyor. Saat başı fiyat ile öğrencileri işgücüne katabiliriz. Çalışma Bakanlığı ile ATO olarak görüşme yaptık. Günde yalnızca 2 saat ağır olan bir restoranı, 8 saat emekçi çalıştırma koşulu olunca, bu kadar genç atıl işgücü oluşuyor. Ankara Kent Kurulu saatlik çalışma ile ilgili farkındalık yaratmaya çalışıyor.
Birebir masada konuşunca daha özgür tabir edebiliyoruz. Kıdem tazminatında nasıl çalışanların kıymetli bir kısmı hak ettiği biçimde alamıyorsa bunda da benzeri şey kelam konusu.
Kanun var fakat uygulamada mağduriyeti ortadan kaldırabilmek için esnek çalışmayı gündeme almamız gerekiyor. Yani çalışana 30 günlük sigorta yapılma mecburiliği var. bu biçimde olunca da kimse tazminatını alamıyor. Çalışmalarda huzursuz davranıyor. Seçmen davranışına tesiri, sorunu çözmeye olan tesirinden daha kıymetli hale geliyor.
“Sanayinin etrafında kentleşme olmaması büyük kayba yol açıyor”
Bu kentin ekonomik olarak epeyce büyük üretim kaybı var. OSB’lerin tamamını ulusal gayret karargâhı olan Temelli havzasına topladık. Bunun etrafında yerleşim yeri yok. ötürüsıyla kentin kıymetli bir kısmı bir taraftan başka tarafa göç ediyor. Üretimin olduğu yerde kriminal olaylar da azalıyor. OSB’de sabah 07:00’da işbaşı yapacak birisi, sabah 05:00’da servise biniyor. Akşam da 20:00’da konutta oluyor. ötürüsıyla toplumsal hayatı olmayan beşerler sorun çıkarıyor, kentleşmeyi gerçek planlayamadığımız için, ranta yönelik planladığımız için, kent kültürüne uzun vadede büyük bedel ödetiyoruz. EGO (otobüs işletmesi) 1 milyar lira ziyan ediyor. Davranış bozuklukları ve kentteki huzursuzluk artıyor.
Kent Kurulu politik tartışmaların haricinde kaldı
Şu anda 1450 kurum, kuruluş, hükmî kişilik var ve farklı sosyolojideki dernekleri eşleştirdik. Kent Kurulu, kentin kaynaklarının gerçek kullanılmasına ait tavsiye kararları alıyor. Tavsiye kararlarını belediye meclisleri gündeme almak zorunda lakin uygulamak zorunda değil. Mansur Yavaş, Kent Kurulu kararlarını uygulayacağını açıklayınca, hak temelli örgütlerin tamamı bir daha sisteme dâhil olmaya başladı. Onların hakkını savunacağı kamu kuruluşu temsilcilerini birebir masada oturttu. Önyargılı olan bölümler, birbirleriyle konuşabildiklerini gördüler. Burada 30 çalışma kümesi ve 5 meclis var. Çok sayıda tavsiye sonucu alındı. 4 siyasi partiyi ideolojik olarak rahatsız edecek kararlar almadığımız için, hepsi BŞB meclisinden oy birliğiyle geçti. Ankara’daki bütün sosyolojileri Atatürk’ün Ankara’ya gelişi üzerinden bir ortaya getirdik. Kızılay’da 10 bin kişi zeybek oynadı. Huzur ve rahmet iklimi ile kente katkı sağladı. Partisi Ankara olan bir kimlikle yola çıktığımız için bütün partiler birebir anda sahip çıktı. ATO, ASO, ATB üzere iş dünyası örgütleri de bizim üyemiz.
Okumaya devam et...
Ankara Kent Kurulu Lideri ve ATO Lider Yardımcısı Halil İbrahim Yılmaz, Ankara’da ziraî üretimin harekete geçmesi için Büyükşehir Belediyesi ile yeni projeler yaptıklarını belirtirken, 3 milyon m2 arazinin, imar yerine tarıma açıldığını bildirdi. Ankara Sohbetlerine konuk olan Halil İbrahim Yılmaz, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve Ankara Haber Müdürümüz Hüseyin Gökçe’nin sorularını yanıtlandırdı.
■ Hem Ankara Kent Kurulu birebir vakitte Ankara Ticaret Odası’ndaki nazaranvlerinizden yola çıkarak, kent iktisadı ve istihdamını kıymetlendirebilir misiniz?
Ankara’da istihdamdaki toplam nüfusun yüzde 73’ü hizmetler, yüzde 24’ü sanayi, yüzde 3’ü ise tarım bölümündedir. Ankara’nın memur kenti olduğuna dair bir algı var lakin Ankara aslında tarım kentidir. Ayrıyeten Ankara bir üretim ve sanayi kentidir. Müteahhitlerin konut projeleriyle öne çıktığı, 1,8 milyon işgücünün olduğu 400 bin memurun yaşadığı bir kent. Tarım, turizm kenti, sıhhat turizminin merkezi. Dünyanın hiç bir ülkesinde bu kadar tanımlama yapacak bir başşehir yoktur.
Ankara’da 8 teknokent var. Savunma endüstrinin dünyada parlayan yıldızlarından birisidir Ankara. Tarımın genel ekonomik yapıda hissesi düşük olmakla birlikte, ürettiği katma kıymet bakımından ve işlenebilir tarım yeri büyüklüğü bakımından Türkiye’nin öne çıkan illerindendir. Ankara’da 6 Milyon insan var. Yüzde 3’e sıkışmış bir kent hayatı var. Arazinin yüzde 97’sinin ise nüfus yoğunluğu yüzde 1‘in altındadır.
■ Bu kadar geniş bir toprağa sahip kentte ziraî üretim arazi büyüklüğüyle orantılı mı?
Kırsaldaki insanlarımızın, metropolde alt seviye durumlarda vazife alma merakı üretim isteğinin önüne geçti. Ankara’da taksici olmayı belediyede işe girmeyi denediler. Kırsal hayat kıymeti ne olursa olsun terk edildi. Şu anda ABB Kırsal Kalkınma Dairesi, Gölbaşı’nda BAKAP projesi ile 3 milyon metrekare yüksek emsalle imara açılacak olan araziyi, rantı yok sayarak, kısa vadede geliri yok sayarak, tarıma açıyor. 3 milyon m2 yerde 7-8 adet farklı endemik bitki yetiştirilebilir. Endemik bitkilerin ekonomik geliri, Ankara’ya yeni bir ekonomik alan açabilir.
Kentte 2 milyon öğrencinin tarımla tanışması, üçüncü yaş kümesinin rehabilitasyonu, anaokulu çocuklarının tabiat ile barışmasına kadar kapsamı geniş projeler planlanıyor. Ankara Kent Kurulu olarak 1500 bileşenimiz ve kırsal kalkınma çalışma kümemiz ile bu projelere katkı sunmaya çalışıyoruz. Kırsal Kalkınma Çalışma Kümemiz da; Tarım STK ve Vakıfl arı, Kamu çalışanları, akademisyenler, muhtarlar ve istekli üyelerimiz var.
■ Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin de tarıma dayanak sağlamaya başladığını biliyoruz….
ABB Lideri Mansur Yavaş’ın tarım konusunda ortaya koyduğu iradeden daha sonra bir geri dönüş oldu. Beşerler toprakla ilgilenmeye, ziraî üretimi düşünmeye başladılar. Örneğin nohutta üretimi arttıracak bir çalışma yapıldı. Başlangıçta BŞB satın alma garantisi verdi. Üreticiler nohutu ürettiler, hasat vakti piyasa fiyatı uygun olduğu için belediyeye satmalarına gerek kalmadı. Üreticiler kendi pazarlarını kendileri oluşturdular. Takviye almadan üretim yapabilir hale geldiler. Evvelki senelerda, kent kültürüyle alakası olmayan, üretimi bilmeyen, toprağa dokunmamış, sadece ticaret ömrü durduğu için yatırım yapmaya kalkan riske giren yatırımcıdan çok köyde yaşayan insanlara kaynak aktarılsaydı, farklı bir ziraî gelişim olabilirdi.
“KAMUDA ÖNEMLİ ZİYAN OLUŞTU, TARIM SİYASETİ ZİYAN GÖRDÜ”
■ Türkiye’nin genel ziraî dayanaklarına de uygulanabilir mi bu model?
Türkiye’nin son 20 yıldır tarım siyasetlerinde gerek İPA Projeleri gerekse kamu yardımlarıyla “kopyala yapıştır ” projelere dayanaklar verildi. Uygulama yerlerinin fizibilitesine bakılmadan 1000-1500 hayvanlık tesis projelerine hibeler verildi. Muhtaçlık olmadığı biçimde tesisler oluşturulurken 10 katlı apartman için gerekli demir kullanıldı. bu biçimdece tarım tesislerinin maliyetleri katlanarak artmış oldu. Tarımın kalkınması için verilen teşvikler, ülkemizde tarımı istenilen noktaya götürmedi. Buğday üzere ana besin hususlarında ithale mahkum olduk. halbuki ‘kırsal alan kalkınma politikaları’; kırsal toplulukların ekonomik, toplumsal ve kültürel imkanlarını geliştirmeyi amaçlayan siyasetlerdir.
Kamunun önemli maddi ziyanları oluştuğu üzere tarım siyasetimiz da ziyan gördü. Köyde kalmayı sağlamak için başladığımız bu süreçte, hiç bir köylü yatırımcı olamadı. ötürüsıyla kırsalı desteklemek için verilen teşvikler, kentteki ticareti düşünceye giren insanların deney alanına döndü. Köyü, toprağı bilmeyen insanların bu mevzuda teşvik alarak yatırım yapmasının, uzaktan kumanda ile yere bile gitmeden yönetmeye çalışmasının bedelini daima bir arada ödedik. ötürüsıyla hedefine uygun teşvikler verilmedi.
■ Doğrusu ne olmalıydı?
Olağanda 10-15 baş, 2-3 kişinin hayatını devam ettireceği dayanaklar olsaydı, hem beşerler köyde kalırdı, tıpkı vakitte ziraî üretim artardı. İştirakçi bir müddetçle üretimi bilen beşerler sürece dâhil edilseydi, teşvik bütçeleri verimli kullanılacaktı. Batıda biroldukca yerde en son İskoçya’da müşahedeler yapma bahtı yakaladım. Küçük tarım tesisleri ve çiftlikler olduğunu gördüm. Kırsalda beşerler kendisinin yönetebileceği kadar tesis oluşturuyor. Kırsalda bir ömür alanı da oluşturulmuşlar. İnsanların kırsalda kalması için onlara toplumsal bir hayat sunuluyor. Bu örnekten yola çıkarsak, teşvikler düşünülürken, birebir anda yaşama dair mevzularını da planlanması gerekiyor. Beşerler tarım yaptıkları yerde, toplumsal hayatla da buluşmalıdır.
Kırsalı kalkındırmak yalnızca teşvikle olmaz. Oradaki toplumsal ve eğitim hayatını da tıpkı anda planladığınız vakit kırsalı kalkındırabilirsiniz.
“ÜNİVERSİTELER ESNAFI KALKINDIRMA YERİ DEĞİL ÜRETİME KATKI SAĞLAMALI”
■ Üniversitelerin kent iktisadına katkısı konusunda ne düşünüyorsunuz?
Ülkemizde üniversitelere acemi birliği muamelesi yapılıyor, kentin iktisadını canlandıracak diye üniversite açılıyor. Hâlbuki üniversiteler kurumsal olarak en kuvvetli olması gereken eğitim kurumlarımızdır. Üniversite kentte züccaciyeyi kalkındırma yeri değil. Kültür, sanat, üretime katkı sağlamalıdır. Üniversiteye hazır olmayan kente üniversite açılması, kente yarar sağlamadığı üzere, folklorik özelliklerini de kaybettirdi. aslına bakarsanız üniversite algısı da kentlerde oluşmadı.
Yalnızca ilçedeki çocukları merkeze taşıdık. ötürüsıyla onların gelişmesine de katkı sağlayamadık. halbuki 22 üniversitesi ile Ankara yurt haricinden da öğrenci çekerek eğitim turizmine katkı sağlayabilir.
“SAATLİK ÇALIŞMANIN ÖNÜ AÇILARAK ÖĞRENCİLER DAHA RAHAT İSTİHDAM EDİLMELİ”
Kentimizdeki 300 bin üniversite öğrencisi bununla birlikte kıymetli bir işgücüdür. Fakat bizde kanun, saatlik çalışmaya müsait olmadığı için bu gençler değerlendirilemiyor. Bu çocukların ailelerinden harçlık almayacak biçimde istihdamı sağlanabilir. Ankara’da bulunan 26 tane 5 yıldızlı otel istihdam edecek vale, kat bakılırsavlisi bulamıyor.
“Sakarya Meydan Muharebesi’nin Sakarya’da olduğunu sanan akademisyenler vardı”
Akademisyenler bile Sakarya Meydan Muharebesi’nin Ankara’da olduğunu bilmiyorlardı. Sakarya Meydan Muhaberesi, Adapazarı’nda gerçekleşmiş sanıyorlardı. Mustafa Kemal Atatürk “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır“ kelamını Ankara’da söylemiştir. Sakarya köyünde 10 binlerce kişinin iştiraki ile Sakarya Meydan Muharebesi’nin 100’üncü yılını selamladık. “Diriliş Yolu“ yürüyüşünde herkes yanındakine bakmadan kol kola girerek yürüdü. Milyonlarca kişinin, Çanakkale’ye gittiği üzere, Polatlı, Haymana, Duatepe’ye gitmeli. Bunun için evvel Ankara’daki çocukların gitmesi gerekiyor. Sakarya’da bir daha dirilişi anlattık, sanayi bölgesini gösterdik. Yani Ankara’daki birisi Roma Hamamı, Gordion’u bilmiyorsa, burayı Eskişehir’dekine anlatamazsınız. O anlamazsa da İspanya’dakini getiremezsiniz. Tuz Gölüne 2 milyondan fazla giriş var fakat bir tanesi bile Ankara’da kalmıyor. 26 otelde konaklama ortalaması yüzde 40. Kent simgeleri ticaretin konusu olmalı. Kuyumcular hala burma bilezik satmaya çalışıyor. Atakule, Gordion, Hitit Güneşi kolye yapılsın, gelen turistlere onu satalım. Dünyanın her yerinde başşehirler cazibe merkezidir ve orada işsizlik olmaz. halbuki bizde genç işsizlik yüzde 27 düzeyinde. Bu kentte 50 binden çok yurt haricinden gelen bayan çalışırken, kentteki bayanlarımız işgücüne katılamıyor.
Yırtıcı sulamadan dolayı yeraltı suları 400 metreye indi
■ Glasgow’daki COP 26 toplantısına özel kesimi temsilen katıldınız. Oradaki izleniminizi paylaşabilir misiniz?
Öncelikle şunu söylemeliyim ki 2053 yılına kadar süreci gerçek yönetmezsek ihracat yaparken bütün kaynaklarımızı heba etmiş olacağız. Biz ihracat ülkesiyiz, kot pantolon üretirken 1700 litre su kullandığımızı ve bunu masraf tablosunda göstermediğimizi anladık. Yani 50 liraya pantolon satarken, bunun için harcanan 1700 litre suyu maliyete katmıyoruz. Rekabet ediyor üzere görünüyor lakin gelecek yüzyılın kaynaklarını harcayarak yapıyoruz bunu. Bir fincan kahvede 200 litre su olduğunu bilmeli, içen ve satan. Doğal kaynak maliyeti üretim tablosuna konulmalı. Glasgow’da ise 3 tarafı denizle kaplı bir ülkede yabanî sulamadan dolayı yeraltı sularının 200 metreden 400 metreye indiğini anlattık. Gelişmiş ülkelerin 100 yıldır çevreyi kirlettiğini fakat bunun bedelini bizim ödediğimizi anlatmaya çalıştık. Türkiye’de birinci iklim şube müdürlüğü, Ankara Kent Kurulu tavsiye sonucu ile kuruldu. Avrupa’da 2 bin 750 endemik bitki, ülkemizde ise 3 bine yakın endemik bitki var. Bunun 1000 adede yakını da Ankara’dadır ve bir tanesi de Gölbaşı Sevgi Çiçeği’dir. UNESCO’nun 2021 yılını Yunus Emre yılı ilan etmesinden dolayı, sevgi şairimizin lisanıyla bütün ülkeleri sevgi çiçeği ittifakına dâhil ettik. Sevgi çiçeği yılda yalnızca 1 ay yaşar, yaprakları iç içe geçer, lakin hepsi bir ortaya geldiğinde rengini alır. İddiamızın hayli üzerinde olumlu reaksiyon aldık. Türkiye’de herkes savunma sanayi alanına yönlenmemeli. Klâsik eserle cari açığı kapatma hayalimiz var. Anadolu’daki bir yerinde baston üreticisi malını ihraç edemez. Biz Ankara üzerinden bu stil eserleri dünyaya tanıtmayı istiyoruz. Klasik eserlerimizi dünyaya tanıtma çağırısında bulunduk.
“Varımızı yoğumuzu mülkiyete hapsetmenin ağır bedeli olacak”
Güneşin önüne bloklar koyduk, hemşerilik hissini yok ettik. Birbirini tanımayan beşerler topluluğu oluşturduk. Ankara’da 30 bin lüks konut fazlası varken, öbür taraftan önemli manada toplumsal konuta gereksinimimiz var. İktisadın bu kadar savrulduğu ortamda varımızı yoğumuzu, mülkiyete hapsetmemizin ağır bedeli olacak. Katar, BAE’de var, dünyanın çeşitli yerlerinde kopya kentler oluşuyor. Kopya kent kültür oluşturmuyor, üretim yoksa bina kopyalamanın kıymeti yoktur. 13 OSB’de üretimi planlamayıp, toprakların rantına dönük iktisat oluşturursanız, üretici kendisini berbat hisseder. Kentin kaynaklarını gömdüğümüz beton fonksiyonsuz hale geldi.
“Seçmen davranışına tesiri sorunu çözmeye olan tesirinden daha değerli hale geliyor”
Maalesef yüzde 72’si hizmet bölümünde olan memleketimizde, hizmet dalı meslek olarak kabul edilmiyor. Âlâ bir garson olmayı saygın olarak görmüyor. Saat başı fiyat ile öğrencileri işgücüne katabiliriz. Çalışma Bakanlığı ile ATO olarak görüşme yaptık. Günde yalnızca 2 saat ağır olan bir restoranı, 8 saat emekçi çalıştırma koşulu olunca, bu kadar genç atıl işgücü oluşuyor. Ankara Kent Kurulu saatlik çalışma ile ilgili farkındalık yaratmaya çalışıyor.
Birebir masada konuşunca daha özgür tabir edebiliyoruz. Kıdem tazminatında nasıl çalışanların kıymetli bir kısmı hak ettiği biçimde alamıyorsa bunda da benzeri şey kelam konusu.
Kanun var fakat uygulamada mağduriyeti ortadan kaldırabilmek için esnek çalışmayı gündeme almamız gerekiyor. Yani çalışana 30 günlük sigorta yapılma mecburiliği var. bu biçimde olunca da kimse tazminatını alamıyor. Çalışmalarda huzursuz davranıyor. Seçmen davranışına tesiri, sorunu çözmeye olan tesirinden daha kıymetli hale geliyor.
“Sanayinin etrafında kentleşme olmaması büyük kayba yol açıyor”
Bu kentin ekonomik olarak epeyce büyük üretim kaybı var. OSB’lerin tamamını ulusal gayret karargâhı olan Temelli havzasına topladık. Bunun etrafında yerleşim yeri yok. ötürüsıyla kentin kıymetli bir kısmı bir taraftan başka tarafa göç ediyor. Üretimin olduğu yerde kriminal olaylar da azalıyor. OSB’de sabah 07:00’da işbaşı yapacak birisi, sabah 05:00’da servise biniyor. Akşam da 20:00’da konutta oluyor. ötürüsıyla toplumsal hayatı olmayan beşerler sorun çıkarıyor, kentleşmeyi gerçek planlayamadığımız için, ranta yönelik planladığımız için, kent kültürüne uzun vadede büyük bedel ödetiyoruz. EGO (otobüs işletmesi) 1 milyar lira ziyan ediyor. Davranış bozuklukları ve kentteki huzursuzluk artıyor.
Kent Kurulu politik tartışmaların haricinde kaldı
Şu anda 1450 kurum, kuruluş, hükmî kişilik var ve farklı sosyolojideki dernekleri eşleştirdik. Kent Kurulu, kentin kaynaklarının gerçek kullanılmasına ait tavsiye kararları alıyor. Tavsiye kararlarını belediye meclisleri gündeme almak zorunda lakin uygulamak zorunda değil. Mansur Yavaş, Kent Kurulu kararlarını uygulayacağını açıklayınca, hak temelli örgütlerin tamamı bir daha sisteme dâhil olmaya başladı. Onların hakkını savunacağı kamu kuruluşu temsilcilerini birebir masada oturttu. Önyargılı olan bölümler, birbirleriyle konuşabildiklerini gördüler. Burada 30 çalışma kümesi ve 5 meclis var. Çok sayıda tavsiye sonucu alındı. 4 siyasi partiyi ideolojik olarak rahatsız edecek kararlar almadığımız için, hepsi BŞB meclisinden oy birliğiyle geçti. Ankara’daki bütün sosyolojileri Atatürk’ün Ankara’ya gelişi üzerinden bir ortaya getirdik. Kızılay’da 10 bin kişi zeybek oynadı. Huzur ve rahmet iklimi ile kente katkı sağladı. Partisi Ankara olan bir kimlikle yola çıktığımız için bütün partiler birebir anda sahip çıktı. ATO, ASO, ATB üzere iş dünyası örgütleri de bizim üyemiz.
Okumaya devam et...