Merve YİĞİTCAN
* Elektrik tedarik şirketlerinin, endüstricilerden, müddetli kontratlarda kilovatsaati 4,2 liraya varan düzeyde fiyat istedikleri öğrenildi. 4,2 liralık ünite fiyat, EPDK tarafınca belirlenen spot piyasadaki 4 TL’lik yeni tavan fiyatın da üzerinde. Kısa bir süre öncesine kadar 3-3,5 TL talep ediliyordu.
* Önümüzdeki periyotta elektrik üretim maliyetlerinin önemli oranda artacağını öngoren piyasa etraflarına nazaran, elektrik üretimi hedefli kömür ve doğalgaz meblağlarının önemli oranda artacak olması, hidro kaynaklı arzda düşüş, döviz kurlarında yaşanacak yükselişler ise elektrik üretim maliyetlerini artıracak.
* Endüstriciler, güç maliyetlerindeki artışın hesapları alt-üst etmesinden korkuyor. Dışarıda resesyon beklentisi, içeride düşen alım gücü niçiniyle maliyet artışlarını eskisi üzere eser meblağlarına yansıtamayacaklarına dikkat çeken iş insanları, artan güç maliyetlerinin rekabet gücünü zayıfl atmasından telaş ediyor.
Enerji sorunu bu kış da endüstricinin bir numaralı gündem unsuru olmaya devam edecek. Geçen yıl TL’deki paha kaybı niçiniyle arka arda güç artırımlarıyla karşılaşan üreticiler, bu yıl da Rusya- Ukrayna Savaşı niçiniyle global piyasalarda yaşanan güç krizinden ve artan üretim maliyetlerinden nasibini alacak. Elektrik tedarik şirketlerinin, kömür ve doğalgaz kaynaklı üretim maliyetlerindeki artışları, hidroelektrik santrali barajlarındaki su düzeyinin düşmesi ve döviz kurlarındaki artış beklentileri ötürüsıyla elektrik ünite meblağlarını yüzde 20-35 düzeylerinde artıran teklifler sundukları belirtiliyor.
DÜNYA’nın kesim temsilcilerinden edindiği bilgiye nazaran, makul periyodik elektrik kontratlarında elektriğin ünite fiyatı (kilovatsaat) için son periyotta 3,0- 3,5 liradan kelam ediliyordu. Maliyet artışlarını münasebet gösteren elektrik tedarik şirketlerinin, kontratlarda bu sayısı 4,0-4,2 TL’ye çıkarma istikametinde teklifler sundukları öğrenildi. Periyodik sözlemeler için teklif edilen bu fiyatın, spot piyasada oluşan fiyatların fazlaca üzerinde olduğuna, hatta EPDK tarafınca belirlenen şimdiki tavan fiyatı bile aştığına işaret ediliyor. halbuki endüstrici, elektriği daha uygun fiyattan elde edebilmek için spot piyasa yerine elektrik tedarik şirketlerinden müddetli mukavelelerle almayı tercih ediyor. Fiyat artışlarını pahalandıran gerçek bölüm temsilcileri, elektriğe gelecek her bir kuruşluk artırımın endüstricinin maliyetini çok ağırlaştıracağını vurgularken, dışarıda resesyon içeride düşen alım gücü niçiniyle bu maliyet artışını ne ihracat ne de iç piyasa fiyatlarına yansıtmalarının mümkün olduğunu, bu niçinle kar kaybının artarak devam edeceğini lisana getiriyor.
YAYAN: Üretimi sürdürmek zor
Elektrik kullanmasının en ağır olduğu bölümlerden biri demir ve demir dışı metaller… Fiyat artışlarının son derece can yakıcı olduğu bir periyottan geçtiklerini lisana getiren TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Sanayi Meclis Lideri Veysel Yayan, kesimin geçmişte yurtarasındaki fiyat artışlarını ihracat yoluyla yurtharicinde tamamlama imkanına sahip olduğunu, fakat mevcut konjonktürde artık bunun geçerli olmadığını söylemiş oldu. Bilhassa global piyasalarda çelik fiyatlarında yaşanan düşüşü hatırlatan Yayan, “Bu noktada güç fiyatlarındaki artışları kendi tutarlarımıza yansıtmamız da pek mümkün olmuyor. Endüstrici bıçak sırtında…” diye konuştu. Güç maliyetlerinin tüm dünyada arttığını kaydeden Yayan, “Enerji Bakanlığı’nın ortasında bulunduğumuz kaidelere göre bir ayarlama yapacağını düşünüyorum. Bugünkü güç maliyetleriyle ihracat yapmak, üretimi devam ettirmek hayli güç. Yenilenebilir güç can simidi olabilir. Fakat bizim dalın güç ölçüsüne bakıldığında güneş gücü ile lakin bunun yüzde 5’i-6’sı karşılanabilir” sözlerini kullandı.
LAÇİN: Karlılıklarımız etkileniyor
hem de Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) İdare Şurası Üyesi olan Silverline İdare Konseyi Lideri Mustafa Laçin, genel güç masraflarının birinci 7 ayın ortalaması alındığında geçen yıla bakılırsa 3,5 kat arttığını, bunun ortasındaki elektrik sarfiyatının de yaklaşık 3,4 kat arttığını aktardı. Laçin, “İlave artışlar maliyetlere büyük bir yük getiriyor. Hepimiz en başta faiz ve kambiyo masraflarından bahsediyoruz fakat güç fiyatları da bunlara muadil bir sarfiyat kalemi. Bu artışları fiyatlara yansıtalım desek de alım gücü ile ilgili hem içeride hem dışarıda sorun var. İstediğimiz üzere fiyatlara yansıtamıyoruz. halbuki rekabet gücünü kaybetmemek ismine eser tutarlarımızı artırmamız gerekiyor ancak bunu piyasanın elverdiği biçimde ve fazlaca muhafazakar davranarak artırabiliyoruz. Bu maliyetleri müşteriden çıkarmamız mümkün değil” dedi. Bu durumun karlılıkları direkt etkilediğine işaret eden Laçin, bu noktada yenilenebilir gücün ehemmiyetine ait şunları söylemiş oldu: “Kendi firmam özelinde söylemem gerekirse bizim yenilenebilir güç yatırımlarımız var. Bunu ikiye üçe katlamak istiyoruz. Ancak burada değerli olan şu ki; şu anda beşerler mevcut tesisinde bacayı tüttürmeye çalışıyor.”
EROĞLU: Daha yüklü artışlar olabilir
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, sanayicilerin artırımlardan rahatsız olduğunu söylerken, sanayi elektriğinde Türkiye’nin şu anda Avrupa’nın en ucuz ülkelerinden biri olduğuna dikkat çekerek, probleme farklı bir boyuttan yaklaştı. “Geçmiş senelerda, Avrupa’nın en kıymetli sanayi elektriğini kullanıyoruz, diyerek sorunun tahlili noktasında yetkili kurumlarla çalışmalar yapmıştık” diyen Eroğlu, “Ancak bu vakitte Dünya Güç Ajansı datalarına bakılırsa Türkiye’deki sanayi elektriği rekabet ettiğimiz biroldukca ülkenin epey altında seyrediyor. Yapılan bu kadar artışa karşın Türkiye’deki elektrik meblağları Avrupa’nın en ucuz elektrik meblağlarından biri haline geldi. Bunda yaklaşan seçimin tesiriyle güç meblağlarının sübvanse ediliyor olması ihtimali de mevcut” tabirlerini kullandı.
FAYAT: Rekabet gücümüz zayıflıyor
Üretimde en kıymetli masraflardan birinin güç olduğu hazır giysi bölümünde güç faturalarının bir yılda yüzde 350 arttığını söyleyen TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Gurur Fayat, bu artışı ne kur artışı ne de enflasyonla kompanse edebileceklerini aktardı. Endüstrici için elektriğe gelen her bir kuruş artışın ek bir yük getireceğini söyleyen Fayat, “Bu artışlar bir maliyet sorunu yaratıyor. Resesyon beklentisi niçiniyle aslına bakarsanız ihracat siparişlerimiz epeyce açık biçimde yavaşladı. Hem içeride tıpkı vakitte dışarıda bu artışları fiyatlara yansıtamaz durumdayız. ötürüsıyla her türlü maliyet artışı bizi zora sokacaktır” diye konuştu.
BOZAY: Gücün hissesi yüzde 85’lere çıktı
Türkiye Çimento Sanayicileri Birliği (TÜRKÇİMENTO) CEO’su Volkan Bozay, çimento bölümünde maliyetlerin büyük bir kısmının ithal güç maliyetlerinden oluştuğunu vurgulayarak, yükselen güç fiyatlarıyla kesimin üretim maliyetlerindeki artışa dikkat çekti. Bozay, “Geçen yılın tıpkı devrine bakılırsa Haziran 2022’de, TL bazında, elektrik fiyatında yaklaşık yüzde 270 artış gerçekleşti. Gerek döviz kurlarındaki artış gerekse de güç ünite maliyelerindeki yükseliş, güç maliyetlerinin değişken maliyetler ortasındaki hissesini yaklaşık yüzde 85’ler düzebir daha kadar çıkardı. Bu durum kesimin üretim dinamiklerini olumsuz istikamette etkilemektedir” dedi.
ÖNEL: Eser maliyetleri artıyor
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, endüstricinin ana girdi maliyetlerini oluşturan güç maliyetlerinin işletmelerin sermayelerine önemli yük getirdiğini söylerken, hem de son eser maliyetlerini de olumsuz etkilediğini kaydetti. Önel, “Yılın başında elektrik meblağları yüzde 50- yüzde 125 içinde artarken, Haziran 2022’de tekrar sanayi ve ticaret abonelerine yüzde 25 artırım yapıldı. Artan ünite fiyatlar faturaları yükselttiği üzere operasyonel maliyetlermizi de artırıyor” sözlerini kullandı. Yenilenebilir güç yatırımları birinci 6 ayda 2021’i solladı Endüstricinin kendi elektriğini üretme tarafındaki iştahı her geçen gün artıyor. Bilhassa geçen kış İran doğalgazındaki sorun niçiniyle OSB’lerde makul müddetli elektrik kesintilerine maruz kalan endüstriciler, yenilenebilir güç üretimi noktasındaki yatırımlarına sürat vermiş görünüyor. Bu yılın birinci 6 ayında elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımına yönelik düzenlenen yatırım teşvik evrakı adedi 862 olurken, sabit yatırım meblağı 13,4 milyar TL olarak hesaplandı. Adet bazında birinci 6 aydaki teşvik yatırımları 2021’in tamamında düzenlenen teşvik evrakı adedinin epey üzerinde. Geçen yıl elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı alanında düzenlenen yatırım teşvik dokümanı adedi 724 olurken, bu sayı 2020’de 616, 2019’da 384, 2018’de ise 584 olarak kayıtlara geçti.
Okumaya devam et...
* Elektrik tedarik şirketlerinin, endüstricilerden, müddetli kontratlarda kilovatsaati 4,2 liraya varan düzeyde fiyat istedikleri öğrenildi. 4,2 liralık ünite fiyat, EPDK tarafınca belirlenen spot piyasadaki 4 TL’lik yeni tavan fiyatın da üzerinde. Kısa bir süre öncesine kadar 3-3,5 TL talep ediliyordu.
* Önümüzdeki periyotta elektrik üretim maliyetlerinin önemli oranda artacağını öngoren piyasa etraflarına nazaran, elektrik üretimi hedefli kömür ve doğalgaz meblağlarının önemli oranda artacak olması, hidro kaynaklı arzda düşüş, döviz kurlarında yaşanacak yükselişler ise elektrik üretim maliyetlerini artıracak.
* Endüstriciler, güç maliyetlerindeki artışın hesapları alt-üst etmesinden korkuyor. Dışarıda resesyon beklentisi, içeride düşen alım gücü niçiniyle maliyet artışlarını eskisi üzere eser meblağlarına yansıtamayacaklarına dikkat çeken iş insanları, artan güç maliyetlerinin rekabet gücünü zayıfl atmasından telaş ediyor.
Enerji sorunu bu kış da endüstricinin bir numaralı gündem unsuru olmaya devam edecek. Geçen yıl TL’deki paha kaybı niçiniyle arka arda güç artırımlarıyla karşılaşan üreticiler, bu yıl da Rusya- Ukrayna Savaşı niçiniyle global piyasalarda yaşanan güç krizinden ve artan üretim maliyetlerinden nasibini alacak. Elektrik tedarik şirketlerinin, kömür ve doğalgaz kaynaklı üretim maliyetlerindeki artışları, hidroelektrik santrali barajlarındaki su düzeyinin düşmesi ve döviz kurlarındaki artış beklentileri ötürüsıyla elektrik ünite meblağlarını yüzde 20-35 düzeylerinde artıran teklifler sundukları belirtiliyor.
DÜNYA’nın kesim temsilcilerinden edindiği bilgiye nazaran, makul periyodik elektrik kontratlarında elektriğin ünite fiyatı (kilovatsaat) için son periyotta 3,0- 3,5 liradan kelam ediliyordu. Maliyet artışlarını münasebet gösteren elektrik tedarik şirketlerinin, kontratlarda bu sayısı 4,0-4,2 TL’ye çıkarma istikametinde teklifler sundukları öğrenildi. Periyodik sözlemeler için teklif edilen bu fiyatın, spot piyasada oluşan fiyatların fazlaca üzerinde olduğuna, hatta EPDK tarafınca belirlenen şimdiki tavan fiyatı bile aştığına işaret ediliyor. halbuki endüstrici, elektriği daha uygun fiyattan elde edebilmek için spot piyasa yerine elektrik tedarik şirketlerinden müddetli mukavelelerle almayı tercih ediyor. Fiyat artışlarını pahalandıran gerçek bölüm temsilcileri, elektriğe gelecek her bir kuruşluk artırımın endüstricinin maliyetini çok ağırlaştıracağını vurgularken, dışarıda resesyon içeride düşen alım gücü niçiniyle bu maliyet artışını ne ihracat ne de iç piyasa fiyatlarına yansıtmalarının mümkün olduğunu, bu niçinle kar kaybının artarak devam edeceğini lisana getiriyor.
YAYAN: Üretimi sürdürmek zor
Elektrik kullanmasının en ağır olduğu bölümlerden biri demir ve demir dışı metaller… Fiyat artışlarının son derece can yakıcı olduğu bir periyottan geçtiklerini lisana getiren TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Sanayi Meclis Lideri Veysel Yayan, kesimin geçmişte yurtarasındaki fiyat artışlarını ihracat yoluyla yurtharicinde tamamlama imkanına sahip olduğunu, fakat mevcut konjonktürde artık bunun geçerli olmadığını söylemiş oldu. Bilhassa global piyasalarda çelik fiyatlarında yaşanan düşüşü hatırlatan Yayan, “Bu noktada güç fiyatlarındaki artışları kendi tutarlarımıza yansıtmamız da pek mümkün olmuyor. Endüstrici bıçak sırtında…” diye konuştu. Güç maliyetlerinin tüm dünyada arttığını kaydeden Yayan, “Enerji Bakanlığı’nın ortasında bulunduğumuz kaidelere göre bir ayarlama yapacağını düşünüyorum. Bugünkü güç maliyetleriyle ihracat yapmak, üretimi devam ettirmek hayli güç. Yenilenebilir güç can simidi olabilir. Fakat bizim dalın güç ölçüsüne bakıldığında güneş gücü ile lakin bunun yüzde 5’i-6’sı karşılanabilir” sözlerini kullandı.
LAÇİN: Karlılıklarımız etkileniyor
hem de Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) İdare Şurası Üyesi olan Silverline İdare Konseyi Lideri Mustafa Laçin, genel güç masraflarının birinci 7 ayın ortalaması alındığında geçen yıla bakılırsa 3,5 kat arttığını, bunun ortasındaki elektrik sarfiyatının de yaklaşık 3,4 kat arttığını aktardı. Laçin, “İlave artışlar maliyetlere büyük bir yük getiriyor. Hepimiz en başta faiz ve kambiyo masraflarından bahsediyoruz fakat güç fiyatları da bunlara muadil bir sarfiyat kalemi. Bu artışları fiyatlara yansıtalım desek de alım gücü ile ilgili hem içeride hem dışarıda sorun var. İstediğimiz üzere fiyatlara yansıtamıyoruz. halbuki rekabet gücünü kaybetmemek ismine eser tutarlarımızı artırmamız gerekiyor ancak bunu piyasanın elverdiği biçimde ve fazlaca muhafazakar davranarak artırabiliyoruz. Bu maliyetleri müşteriden çıkarmamız mümkün değil” dedi. Bu durumun karlılıkları direkt etkilediğine işaret eden Laçin, bu noktada yenilenebilir gücün ehemmiyetine ait şunları söylemiş oldu: “Kendi firmam özelinde söylemem gerekirse bizim yenilenebilir güç yatırımlarımız var. Bunu ikiye üçe katlamak istiyoruz. Ancak burada değerli olan şu ki; şu anda beşerler mevcut tesisinde bacayı tüttürmeye çalışıyor.”
EROĞLU: Daha yüklü artışlar olabilir
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, sanayicilerin artırımlardan rahatsız olduğunu söylerken, sanayi elektriğinde Türkiye’nin şu anda Avrupa’nın en ucuz ülkelerinden biri olduğuna dikkat çekerek, probleme farklı bir boyuttan yaklaştı. “Geçmiş senelerda, Avrupa’nın en kıymetli sanayi elektriğini kullanıyoruz, diyerek sorunun tahlili noktasında yetkili kurumlarla çalışmalar yapmıştık” diyen Eroğlu, “Ancak bu vakitte Dünya Güç Ajansı datalarına bakılırsa Türkiye’deki sanayi elektriği rekabet ettiğimiz biroldukca ülkenin epey altında seyrediyor. Yapılan bu kadar artışa karşın Türkiye’deki elektrik meblağları Avrupa’nın en ucuz elektrik meblağlarından biri haline geldi. Bunda yaklaşan seçimin tesiriyle güç meblağlarının sübvanse ediliyor olması ihtimali de mevcut” tabirlerini kullandı.
FAYAT: Rekabet gücümüz zayıflıyor
Üretimde en kıymetli masraflardan birinin güç olduğu hazır giysi bölümünde güç faturalarının bir yılda yüzde 350 arttığını söyleyen TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Gurur Fayat, bu artışı ne kur artışı ne de enflasyonla kompanse edebileceklerini aktardı. Endüstrici için elektriğe gelen her bir kuruş artışın ek bir yük getireceğini söyleyen Fayat, “Bu artışlar bir maliyet sorunu yaratıyor. Resesyon beklentisi niçiniyle aslına bakarsanız ihracat siparişlerimiz epeyce açık biçimde yavaşladı. Hem içeride tıpkı vakitte dışarıda bu artışları fiyatlara yansıtamaz durumdayız. ötürüsıyla her türlü maliyet artışı bizi zora sokacaktır” diye konuştu.
BOZAY: Gücün hissesi yüzde 85’lere çıktı
Türkiye Çimento Sanayicileri Birliği (TÜRKÇİMENTO) CEO’su Volkan Bozay, çimento bölümünde maliyetlerin büyük bir kısmının ithal güç maliyetlerinden oluştuğunu vurgulayarak, yükselen güç fiyatlarıyla kesimin üretim maliyetlerindeki artışa dikkat çekti. Bozay, “Geçen yılın tıpkı devrine bakılırsa Haziran 2022’de, TL bazında, elektrik fiyatında yaklaşık yüzde 270 artış gerçekleşti. Gerek döviz kurlarındaki artış gerekse de güç ünite maliyelerindeki yükseliş, güç maliyetlerinin değişken maliyetler ortasındaki hissesini yaklaşık yüzde 85’ler düzebir daha kadar çıkardı. Bu durum kesimin üretim dinamiklerini olumsuz istikamette etkilemektedir” dedi.
ÖNEL: Eser maliyetleri artıyor
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, endüstricinin ana girdi maliyetlerini oluşturan güç maliyetlerinin işletmelerin sermayelerine önemli yük getirdiğini söylerken, hem de son eser maliyetlerini de olumsuz etkilediğini kaydetti. Önel, “Yılın başında elektrik meblağları yüzde 50- yüzde 125 içinde artarken, Haziran 2022’de tekrar sanayi ve ticaret abonelerine yüzde 25 artırım yapıldı. Artan ünite fiyatlar faturaları yükselttiği üzere operasyonel maliyetlermizi de artırıyor” sözlerini kullandı. Yenilenebilir güç yatırımları birinci 6 ayda 2021’i solladı Endüstricinin kendi elektriğini üretme tarafındaki iştahı her geçen gün artıyor. Bilhassa geçen kış İran doğalgazındaki sorun niçiniyle OSB’lerde makul müddetli elektrik kesintilerine maruz kalan endüstriciler, yenilenebilir güç üretimi noktasındaki yatırımlarına sürat vermiş görünüyor. Bu yılın birinci 6 ayında elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımına yönelik düzenlenen yatırım teşvik evrakı adedi 862 olurken, sabit yatırım meblağı 13,4 milyar TL olarak hesaplandı. Adet bazında birinci 6 aydaki teşvik yatırımları 2021’in tamamında düzenlenen teşvik evrakı adedinin epey üzerinde. Geçen yıl elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı alanında düzenlenen yatırım teşvik dokümanı adedi 724 olurken, bu sayı 2020’de 616, 2019’da 384, 2018’de ise 584 olarak kayıtlara geçti.
Okumaya devam et...