Charles Dickens (1812-1870)…
İngiliz edebiyatçı…
Noel kutlamalarının toplumsal uzlaşmaya sebep olduğunu “Bir Noel Şarkısı” (A Christmas Carol) isimli romanında yazdı.
Kitap, 19 Aralık 1843’te yayınlanır yayınlanmaz kapışıldı; kısa müddette 13 baskı yaptı. Kitabın korsanı bile çıktı.
Kitap, Batı kültüründe Noel’in bugün kutlanan misafirperver aile toplantıları, hayırseverlik, ikram verme, mevsimlik yiyecek – içecekler, şarkı-dans, ağaç süsleme, kart atma üzere biroldukca tarafını etkiledi…
Kitap, hikayede öne çıkan “Mutlu Noeller” kelamını tanınan hale getirdi.
Charles Dickens daha evvel de Noel hikayesi yazdı. Ki, Washington Irving ve Douglas Jerrold üzere müellifler da emsal kıssalar yayınladı. Lakin:
“Bir Noel Şarkısı” büyük kalabalıklara ulaşarak Noel kutlamasını kitleselleştirdi. Örneğin bugün Noel’in en yaygın kutlandığı ABD’de bu romanın tesiri büyük oldu. Yüzyıl ortasında iki milyonun üzerinde sattı kitap.
Evet, 19. yüzyılda Noel, aile odaklı- çocuk merkezli temaya dönüştürüldü. (Günümüzdeki Noel Baba imajı 1963’te, Amerikalı karikatürist Thomas Nast’ın Harper’s Weekly mecmuasındaki çizimiyle dünyaca tanındı.)
Charles Dickens’ın dine yönelik tavrı karmaşıktı; dindar değildi. Çabucak her yapıtında olduğu üzere -kendi yaşadığı çocukluğu gibi- fakir çocukların meselelerini gündeme getirmek istemişti bu romanında da…
Kitap, dünyayı etkileyen en değerli yapıtlardan biri olarak kabul görüyor bugün.
25 ARALIK GİZEMİ
Noel…
Birinci Hıristiyan muharrirler, İzmirli Irenaeus (d.130- ö.202) ve Kartacalı Tertullian (160-225) tarafınca yazılan Hıristiyan şenlik listesinde yok!
Hatta:
İskenderiyeli Origen (184- 253) ve Berberi Arnobius (?-330), hayli ilahlı paganları “doğum günlerini” kutladıkları için suçladı. Arnobius, bu kutlamaların fazlaca ilahlı Romalıların bayramı olduğunu yazdı.
Roma takviminde 24’ü 25 Aralık’a bağlayan gece kış gündönümü olarak kutlanırdı. Sebepler içinde, kış aylarında daha az tarım yapılması ve baharla tabiatın verimli hale gelmesi gösterilmektedir. (Bakire İsis-Meri‘nin Mısır güneş ilahı Horus‘u, bakire Nana‘nın Frigya rabbi Attis‘i, bakire Devaki‘nin Hint rabbi Krişna‘yı, bakire Semere‘nin Yunan yaradanı Dionysos‘u 25 Aralık’ta doğurduğunu geçelim! Hepsinin havarileri vardı, hepsi öldürülüp dirildi. Vs.)
Roma İmparatoru Birinci Konstantin‘in Hıristiyanlığı seçip Doğu Katolik Kilisesi’ni kurmasıyla, Hz. İsa’nın 25 Aralık’ta doğumu kutlanmaya başlandı!
halbuki. Birinci Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın doğumunu 14 Nisan’a denk kabul edilen tarihte kutlarlardı: Fısıh Bayramı…
Hıristiyanlıkta “takvim hesaplamaları” farklı sonuçlar doğurdu. Şöyle:
FARKLI TARİHLER
Çoğumuzun bildiği Batı Hıristiyan Kiliseleri, Doğu Katolik Kiliseleri ve (1964 yılından beri) Doğu Süryani Kilisesi Gregoryen takvimi kullandıklarından Noel’i 25 Aralık’ta kutlar.
Öte yandan:
-Rusya, Gürcistan, Ukrayna, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Kudüs üzere Doğu Ortodoks Kilisesi, Jülyen takvimini kullandıkları için Noel’i 7 Ocak‘ta kutlar…
-Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk, Finlandiya, İstanbul ve Antakya, Kıbrıs, İskenderiye, ABD Ortodoks Kilisesi 20’nci yüzyıl prestijiyle Revize Jülyen takvimini kullandıklarından Noel’i 25 Aralık‘ta kutlar…
-Ermeni Apostolik Kilisesi ve Kudüs’teki Ermeni Patrikhanesi Hz. İsa’nın doğumunu değil, vaftizinin kutlanmasına yönelik Doğu Hıristiyan uygulamasını sürdürerek Noel’i 6 Ocak‘ta kutlar…
-Farklı takvimler kullanımına karşın; Kıpti Ortodoks Kilisesi, Etiyopya ve Eritre Ortodoks Tewahedo Kilisesi, Pentay Evanjelik Kilisesi Noel’i 7 Ocak’ta kutlar.
-Yehova Şahitleri Noel’i İncil’e alışılmamış bulur, kutlamaz.
Yahut:
İngiliz Kilisesi/ Püritenler yahut İskoç Kilisesi/ Presbiteryenler uzun periyot Noel kutlamalarını yasakladı. Ki Sovyetler Birliği’nde yasaktı tıpkı bugün Çin’de olduğu gibi…
ABD’de Kanun ve Adalet İçin Amerikan Merkezi/ ACLJ üzere radikal sağcı örgütler Noel kutlanmasına karşı çıkıp hareketler yapıyor.
Türkiye’de tartışmalar olsa da bunlar ekseriyetle baş karışıklığından meydana geliyor: Noel ile yılbaşı kutlamaları karıştırılıyor!
Evvelki gün ismi lazım değil bir gazete manşet yaptı: Yılbaşını kutlamak caiz değil!
Haydi Noel ile karıştırıyor; pekala, Hz. İsa’nın doğumunu kutlamak niçin günah olsun? İslam‘a nazaran Hz. İsa peygamber değil mi? Mevlit kandilini kutlayıp Noel’e karşı çıkmak tezat oluşturmuyor mu?
İsteyen kutlasın, istemeyen kutlamasın kime ne kardeşim? İnsanları “hizaya getirme” baskısına son verin artık…
Soner Yalçın
İngiliz edebiyatçı…
Noel kutlamalarının toplumsal uzlaşmaya sebep olduğunu “Bir Noel Şarkısı” (A Christmas Carol) isimli romanında yazdı.
Kitap, 19 Aralık 1843’te yayınlanır yayınlanmaz kapışıldı; kısa müddette 13 baskı yaptı. Kitabın korsanı bile çıktı.
Kitap, Batı kültüründe Noel’in bugün kutlanan misafirperver aile toplantıları, hayırseverlik, ikram verme, mevsimlik yiyecek – içecekler, şarkı-dans, ağaç süsleme, kart atma üzere biroldukca tarafını etkiledi…
Kitap, hikayede öne çıkan “Mutlu Noeller” kelamını tanınan hale getirdi.
Charles Dickens daha evvel de Noel hikayesi yazdı. Ki, Washington Irving ve Douglas Jerrold üzere müellifler da emsal kıssalar yayınladı. Lakin:
“Bir Noel Şarkısı” büyük kalabalıklara ulaşarak Noel kutlamasını kitleselleştirdi. Örneğin bugün Noel’in en yaygın kutlandığı ABD’de bu romanın tesiri büyük oldu. Yüzyıl ortasında iki milyonun üzerinde sattı kitap.
Evet, 19. yüzyılda Noel, aile odaklı- çocuk merkezli temaya dönüştürüldü. (Günümüzdeki Noel Baba imajı 1963’te, Amerikalı karikatürist Thomas Nast’ın Harper’s Weekly mecmuasındaki çizimiyle dünyaca tanındı.)
Charles Dickens’ın dine yönelik tavrı karmaşıktı; dindar değildi. Çabucak her yapıtında olduğu üzere -kendi yaşadığı çocukluğu gibi- fakir çocukların meselelerini gündeme getirmek istemişti bu romanında da…
Kitap, dünyayı etkileyen en değerli yapıtlardan biri olarak kabul görüyor bugün.
25 ARALIK GİZEMİ
Noel…
Birinci Hıristiyan muharrirler, İzmirli Irenaeus (d.130- ö.202) ve Kartacalı Tertullian (160-225) tarafınca yazılan Hıristiyan şenlik listesinde yok!
Hatta:
İskenderiyeli Origen (184- 253) ve Berberi Arnobius (?-330), hayli ilahlı paganları “doğum günlerini” kutladıkları için suçladı. Arnobius, bu kutlamaların fazlaca ilahlı Romalıların bayramı olduğunu yazdı.
Roma takviminde 24’ü 25 Aralık’a bağlayan gece kış gündönümü olarak kutlanırdı. Sebepler içinde, kış aylarında daha az tarım yapılması ve baharla tabiatın verimli hale gelmesi gösterilmektedir. (Bakire İsis-Meri‘nin Mısır güneş ilahı Horus‘u, bakire Nana‘nın Frigya rabbi Attis‘i, bakire Devaki‘nin Hint rabbi Krişna‘yı, bakire Semere‘nin Yunan yaradanı Dionysos‘u 25 Aralık’ta doğurduğunu geçelim! Hepsinin havarileri vardı, hepsi öldürülüp dirildi. Vs.)
Roma İmparatoru Birinci Konstantin‘in Hıristiyanlığı seçip Doğu Katolik Kilisesi’ni kurmasıyla, Hz. İsa’nın 25 Aralık’ta doğumu kutlanmaya başlandı!
halbuki. Birinci Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın doğumunu 14 Nisan’a denk kabul edilen tarihte kutlarlardı: Fısıh Bayramı…
Hıristiyanlıkta “takvim hesaplamaları” farklı sonuçlar doğurdu. Şöyle:
FARKLI TARİHLER
Çoğumuzun bildiği Batı Hıristiyan Kiliseleri, Doğu Katolik Kiliseleri ve (1964 yılından beri) Doğu Süryani Kilisesi Gregoryen takvimi kullandıklarından Noel’i 25 Aralık’ta kutlar.
Öte yandan:
-Rusya, Gürcistan, Ukrayna, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Kudüs üzere Doğu Ortodoks Kilisesi, Jülyen takvimini kullandıkları için Noel’i 7 Ocak‘ta kutlar…
-Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk, Finlandiya, İstanbul ve Antakya, Kıbrıs, İskenderiye, ABD Ortodoks Kilisesi 20’nci yüzyıl prestijiyle Revize Jülyen takvimini kullandıklarından Noel’i 25 Aralık‘ta kutlar…
-Ermeni Apostolik Kilisesi ve Kudüs’teki Ermeni Patrikhanesi Hz. İsa’nın doğumunu değil, vaftizinin kutlanmasına yönelik Doğu Hıristiyan uygulamasını sürdürerek Noel’i 6 Ocak‘ta kutlar…
-Farklı takvimler kullanımına karşın; Kıpti Ortodoks Kilisesi, Etiyopya ve Eritre Ortodoks Tewahedo Kilisesi, Pentay Evanjelik Kilisesi Noel’i 7 Ocak’ta kutlar.
-Yehova Şahitleri Noel’i İncil’e alışılmamış bulur, kutlamaz.
Yahut:
İngiliz Kilisesi/ Püritenler yahut İskoç Kilisesi/ Presbiteryenler uzun periyot Noel kutlamalarını yasakladı. Ki Sovyetler Birliği’nde yasaktı tıpkı bugün Çin’de olduğu gibi…
ABD’de Kanun ve Adalet İçin Amerikan Merkezi/ ACLJ üzere radikal sağcı örgütler Noel kutlanmasına karşı çıkıp hareketler yapıyor.
Türkiye’de tartışmalar olsa da bunlar ekseriyetle baş karışıklığından meydana geliyor: Noel ile yılbaşı kutlamaları karıştırılıyor!
Evvelki gün ismi lazım değil bir gazete manşet yaptı: Yılbaşını kutlamak caiz değil!
Haydi Noel ile karıştırıyor; pekala, Hz. İsa’nın doğumunu kutlamak niçin günah olsun? İslam‘a nazaran Hz. İsa peygamber değil mi? Mevlit kandilini kutlayıp Noel’e karşı çıkmak tezat oluşturmuyor mu?
İsteyen kutlasın, istemeyen kutlamasın kime ne kardeşim? İnsanları “hizaya getirme” baskısına son verin artık…
Soner Yalçın