Son vakit içinderda dünyada yaygın bir furya olduğu görülüyor, “akılsız telefon” kullanmak. Biroldukca kullanıcı akıllı telefonlarına ekonomik yahut toplumsal niçinlerle veda edip internetsiz, üstün nitelikleri olmayan telefonları kullanmaya başladı.
Örneğin, 17 yaşındaki Robin West’in yaşıtlarının büyük çoğunluğundan değerli bir farkı var. Akıllı telefon kullanmıyor. Gün uzunluğu TikTok ya da Instagram üzere uygulamalarda dolaşmak yerine akılsız bir cep telefonu kullanıyor. Bunlar sıradan, mesela bir iPhone’la kıyaslandığında fazlaca sonlu fonksiyonu olan cep telefonları.
Akıllı olmayan bir cep telefonundan yapabileceğiniz şeyler çoklukla telefon etmek, telefon almak, ileti yollayıp ileti almakla sonlu. Talihiniz var ise kimi modellerden radyo da dinleyebilir ve fazlaca eksiksiz olmayan fotoğraflar çekebilirsiniz. Ancak internete bağlanmak ya da uygulama indirmek mümkün değil. Bu aygıtlar insanların 1990’ların sonlarında edindiği birinci cep telefonlarına benziyor.
‘TUĞLAMLA MUTLUYUM’
BBC’nin aktardığına bakılırsa; Robin West iki yıl evvel eski akıllı telefonunun yerine yenisini almak üzere çarşıya gitmiş. İkinci el telefon satan bir dükkanda birden “tuğla gibi” bir eski akılsız telefonun ne kadar ucuz olduğunu fark edip bunun cazibesine kapılmış. Şu anda kullandığı ve 8 sterline edindiği cep telefonu, Fransız MobiWire şirketine ilişkin bir aygıt. Akıllı telefon özellikleri de olmadığı için her ay yüksek fatura gelmesi üzere bir korku da taşımıyor.
“Tuğla telefonu alıncaya kadar, akıllı telefonun nasıl hayatımı esir aldığını fark etmemiştim. Bir sürü toplumsal medya uygulaması vardı ve daima telefonla uğraşmaktan hiç bir işimi yapamıyordum” diyor.
Londralı genç, artık tekrar akıllı telefon almayacağını düşünüyor. “Tuğlamla memnunum. Beni sınırladığını düşünmüyorum. Katiyetle daha faal bir ömrüm var” diyor.
‘BİRLEŞİK KRALLIK’TA HER 10 TELEFONDAN BİRİ AKILSIZ’
Akılsız telefonların satışları genel olarak canlanmış görünüyor. Yazılım şirketi SEMrush’in datalarına göre internette akılsız telefonlarla ilgili Google aramaları da 2021 yılında yüzde 89 artış göstermiş.
Satış sayılarına ulaşmak kolay değil ancak bir araştırmaya nazaran akılsız telefonların global satışları geçen yıl bir milyara ulaştı. Bu 2019’da 400 milyon civarındaydı. Kıyaslamak gerekirse, geçen yıl satılan akıllı telefon sayısı 1 milyar 400 milyondu. Bu da 2020 yılına bakılırsa yüzde 12,5’luk bir düşüşe işaret ediyor.
Bu ortada 2021 yılında finans şirketi Deloitte, Birleşik Krallık içerisinde kullanılan her 10 cep telefonundan birinin akılsız telefon olduğunu ortaya koydu.
‘NOSTALJİK YAKINLIK HİSSETTİK’
Fiyat karşılaştırma sitesi Uswitch.com’un cep telefonu uzmanı Ernest Doku “Bir cins moda, bir nostalji bu ve bunların TikTok görüntülerinde görünmesi de satışların canlanmasında rol oynadı” diyor ve ekliyor:
“Çoğumuzun birinci cep telefonu akılsızdı. O yüzden bu klasik aygıtlara karşı nostaljik bir yakınlık hissetmemiz doğal.”
Ernest Doku birinci kere 2000 yılında piyasaya sürülen, bütün vakit içinderın en çok satan cep telefonu modeli Nokia 3310’un 2017 yılında bir daha piyasa sürülmesinin, eskiye dönüşte gerçek bir dönüm noktası oluşturduğunu söylüyor. “Nokia 3310’u fazlaca gelişkin telefonlarla dolu piyasaya ucuz bir alternatif olarak sundu” diyor.
‘ARTIK DAHA ÇOK VAKTİM VAR’
Doku bu akılsız telefonların performansları ve fonksiyonları bakımından Apple ve Samsung’un son çıkardığı üst modellerle şüphesiz yarışamayacağını ancak mesela pil ömrü ve dayanıklılık üzere iki değerli alanda onlardan üstün olabileceğini söylüyor.
Psikolog Przemek Olijniczak bundan beş yıl evvel akıllı telefonunu atıp yerine Nokia 3310 alırken, pil ömrünün daha uzun olmasını öncelemişti. Ama kısa müddette bu telefonun diğer üstün yanları da olduğunu fark etti.
“Değiştirmedilk evvel daima telefona yapışık yaşıyordum. Her şeyi her an denetim ediyor, Facebook’ta ya da haberlerde ya da bilmem gerekmeyen öbür konulardaki bilgiler içinde dolaşıp duruyordum” diyor:
“Şimdi kendime ve aileme epey daha fazla vaktim var. Bir şeyleri beğenmeye, paylaşmaya, üzerine yorum yapmaya ya da hayatımla ilgili bilgileri diğerlerine duyurmaya bağımlı olmamak büyük bir kazanım. Artık özel hayatım daha fazlaca bana ilişkin.”
‘BAŞTA ZORLANDIM ANCAK ALIŞTIM’
Lakin, Polonya’nın Lodz kentinde yaşayan Olijniczak başlangıçta değişikliğe alışmanın güç olduğunu da itiraf ediyor:
“Daha evvel seyahat ederken her şeyi akıllı telefonumdan çek ediyordum. Otobüsler, lokantalar her şey. Bu artık mümkün değil. Bu yüzden bu tıp şeyleri artık öncesinden meskenden yapmayı öğrendim. Alıştım buna da.”
Akılsız telefon üreten şirketlerden biri de New York merkezli Light Phone.
kolay akılsız telefonlara göre biraz daha zeki eserleri var. Bu telefonlarla müzik ve podcast yayınlarını dinleyebiliyor ve kulaklıklarınızı Bluetooth üzerinden telefona bağlayabiliyorsunuz.
Ancak şirket, telefonlarından “hiç bir vakit toplumsal medyaya, haber sitelerine, e-postaya, internet arama motorlarına ya da insanları kaygıya sürükleyen sınırsız akışlara” bağlanılmayacağını taahhüt ediyor.
‘UZAYLILAR GELSE CEP TELEFONUNU ÜST CANLI TİPİ ZANNEDER’
Şirket, 2021’in en kârlı yılı olduğunu, satışlarının 2020’ye kıyasla yüzde 150 arttığını söylüyor. Üstelik Light Phone telefonları öteki akılsız telefonlardan daha değerli. fiyatları 99 dolardan başlıyor.
Şirketin kurucularından Kaiwei Tang, aygıtı evvel ikinci telefon olarak tasarladıklarını anlatıyor. Örneğin hafta sonunda akıllı telefonunu bir kenara bırakmak isteyen kullanıcıların kullanımı için. Ama artık cep telefonlarını alanların yarısının, onu temel telefonları olarak kullandığını söylüyor.
Tang “Uzaylılar dünyaya gelse, cep telefonunun insanları denetim altında tutan bir üst canlı tipi olduğunu düşünebilir” diyor ve ekliyor:
“Ve bu burada durmayacak. Daha da berbatlaşacak. Tüketiciler bir şeylerin yanlış olduğunu fark etmeye başlıyor ve biz de seçenek sunmak istiyoruz.”
‘ÇOĞU KULLANICI GENÇ’
Bir öteki şaşırtan şey de Tang’ın verdiği bilgiye bakılırsa, bu telefonları kullananların temel olarak 25-35 yaş kümesi olması. Tang müşterilerinin epeyce daha ileri yaşta olmasını beklediğini anlatıyor.
Oxford Üniversitesi’nden Teknoloji uzmanı Profesör Sandra Wachter kimilerimizin daha sıradan cep telefonlarına dönmek istemesinin fazlaca anlaşılır bir şey olduğunu düşünüyor:
“Şu anda akıllı bir telefonun telefon etme ve bildiri yollamasının artık yan özellikler haline geldiğini söylemek yanlış olmaz. Akıllı telefonunuz sizin vakit geçirme aracınız, haber alma, seyahat etme, günlük işlerinizi organize etme, bilmediğiniz şeyleri öğrenme aracınız ve cüzdanınız.”
Wachter akıllı telefonların bildirimler, güncellemeler, son dakika haberleri ile daima olarak “dikkatinizi çekmek” istediğini ve daima günlük ömrünüzün içine sızdığını ekliyor ve “Bu sizi daima huzursuz hatta huzursuz edebilir. Bu fazlaca fazla gelebilir” diyor.
‘ÇOK FAZLA SEÇENEK MUTSUZLUK YARATIYOR’
Profesör Wachter “Bazılarımızın artık daha sıradan teknolojilere yönelmesi ve akılsız telefonlar ile hayatlarını daha sıradanleştirebileceklerini düşünmesi hayli olağan. Bu bize tek bir mevzuya tam olarak odaklanma ve hayli daha konsantre halde çalışmak için muhtaçlık duyduğumuz vakti sağlayabilir. Hatta insanların telaşlarını azaltabilir. Araştırmalar hayli fazla seçeneğin mutsuzluk ve çok heyecan durumu yaratabildiğini ortaya koyuyor” diye ekliyor.
Londra’da akılsız telefonuyla memnun genç Robin West ise biroldukca kişinin niye kendisinin bu biçimde bir telefonu tercih ettiğini anlayamadığını söylüyor. “Herkes bunun süreksiz bir şey olacağını düşünüyor, ne vakit akıllı telefon alacağını sorup duruyorlar” diyor.
Örneğin, 17 yaşındaki Robin West’in yaşıtlarının büyük çoğunluğundan değerli bir farkı var. Akıllı telefon kullanmıyor. Gün uzunluğu TikTok ya da Instagram üzere uygulamalarda dolaşmak yerine akılsız bir cep telefonu kullanıyor. Bunlar sıradan, mesela bir iPhone’la kıyaslandığında fazlaca sonlu fonksiyonu olan cep telefonları.
Akıllı olmayan bir cep telefonundan yapabileceğiniz şeyler çoklukla telefon etmek, telefon almak, ileti yollayıp ileti almakla sonlu. Talihiniz var ise kimi modellerden radyo da dinleyebilir ve fazlaca eksiksiz olmayan fotoğraflar çekebilirsiniz. Ancak internete bağlanmak ya da uygulama indirmek mümkün değil. Bu aygıtlar insanların 1990’ların sonlarında edindiği birinci cep telefonlarına benziyor.
‘TUĞLAMLA MUTLUYUM’
BBC’nin aktardığına bakılırsa; Robin West iki yıl evvel eski akıllı telefonunun yerine yenisini almak üzere çarşıya gitmiş. İkinci el telefon satan bir dükkanda birden “tuğla gibi” bir eski akılsız telefonun ne kadar ucuz olduğunu fark edip bunun cazibesine kapılmış. Şu anda kullandığı ve 8 sterline edindiği cep telefonu, Fransız MobiWire şirketine ilişkin bir aygıt. Akıllı telefon özellikleri de olmadığı için her ay yüksek fatura gelmesi üzere bir korku da taşımıyor.
“Tuğla telefonu alıncaya kadar, akıllı telefonun nasıl hayatımı esir aldığını fark etmemiştim. Bir sürü toplumsal medya uygulaması vardı ve daima telefonla uğraşmaktan hiç bir işimi yapamıyordum” diyor.
Londralı genç, artık tekrar akıllı telefon almayacağını düşünüyor. “Tuğlamla memnunum. Beni sınırladığını düşünmüyorum. Katiyetle daha faal bir ömrüm var” diyor.
‘BİRLEŞİK KRALLIK’TA HER 10 TELEFONDAN BİRİ AKILSIZ’
Akılsız telefonların satışları genel olarak canlanmış görünüyor. Yazılım şirketi SEMrush’in datalarına göre internette akılsız telefonlarla ilgili Google aramaları da 2021 yılında yüzde 89 artış göstermiş.
Satış sayılarına ulaşmak kolay değil ancak bir araştırmaya nazaran akılsız telefonların global satışları geçen yıl bir milyara ulaştı. Bu 2019’da 400 milyon civarındaydı. Kıyaslamak gerekirse, geçen yıl satılan akıllı telefon sayısı 1 milyar 400 milyondu. Bu da 2020 yılına bakılırsa yüzde 12,5’luk bir düşüşe işaret ediyor.
Bu ortada 2021 yılında finans şirketi Deloitte, Birleşik Krallık içerisinde kullanılan her 10 cep telefonundan birinin akılsız telefon olduğunu ortaya koydu.
‘NOSTALJİK YAKINLIK HİSSETTİK’
Fiyat karşılaştırma sitesi Uswitch.com’un cep telefonu uzmanı Ernest Doku “Bir cins moda, bir nostalji bu ve bunların TikTok görüntülerinde görünmesi de satışların canlanmasında rol oynadı” diyor ve ekliyor:
“Çoğumuzun birinci cep telefonu akılsızdı. O yüzden bu klasik aygıtlara karşı nostaljik bir yakınlık hissetmemiz doğal.”
Ernest Doku birinci kere 2000 yılında piyasaya sürülen, bütün vakit içinderın en çok satan cep telefonu modeli Nokia 3310’un 2017 yılında bir daha piyasa sürülmesinin, eskiye dönüşte gerçek bir dönüm noktası oluşturduğunu söylüyor. “Nokia 3310’u fazlaca gelişkin telefonlarla dolu piyasaya ucuz bir alternatif olarak sundu” diyor.
‘ARTIK DAHA ÇOK VAKTİM VAR’
Doku bu akılsız telefonların performansları ve fonksiyonları bakımından Apple ve Samsung’un son çıkardığı üst modellerle şüphesiz yarışamayacağını ancak mesela pil ömrü ve dayanıklılık üzere iki değerli alanda onlardan üstün olabileceğini söylüyor.
Psikolog Przemek Olijniczak bundan beş yıl evvel akıllı telefonunu atıp yerine Nokia 3310 alırken, pil ömrünün daha uzun olmasını öncelemişti. Ama kısa müddette bu telefonun diğer üstün yanları da olduğunu fark etti.
“Değiştirmedilk evvel daima telefona yapışık yaşıyordum. Her şeyi her an denetim ediyor, Facebook’ta ya da haberlerde ya da bilmem gerekmeyen öbür konulardaki bilgiler içinde dolaşıp duruyordum” diyor:
“Şimdi kendime ve aileme epey daha fazla vaktim var. Bir şeyleri beğenmeye, paylaşmaya, üzerine yorum yapmaya ya da hayatımla ilgili bilgileri diğerlerine duyurmaya bağımlı olmamak büyük bir kazanım. Artık özel hayatım daha fazlaca bana ilişkin.”
‘BAŞTA ZORLANDIM ANCAK ALIŞTIM’
Lakin, Polonya’nın Lodz kentinde yaşayan Olijniczak başlangıçta değişikliğe alışmanın güç olduğunu da itiraf ediyor:
“Daha evvel seyahat ederken her şeyi akıllı telefonumdan çek ediyordum. Otobüsler, lokantalar her şey. Bu artık mümkün değil. Bu yüzden bu tıp şeyleri artık öncesinden meskenden yapmayı öğrendim. Alıştım buna da.”
Akılsız telefon üreten şirketlerden biri de New York merkezli Light Phone.
kolay akılsız telefonlara göre biraz daha zeki eserleri var. Bu telefonlarla müzik ve podcast yayınlarını dinleyebiliyor ve kulaklıklarınızı Bluetooth üzerinden telefona bağlayabiliyorsunuz.
Ancak şirket, telefonlarından “hiç bir vakit toplumsal medyaya, haber sitelerine, e-postaya, internet arama motorlarına ya da insanları kaygıya sürükleyen sınırsız akışlara” bağlanılmayacağını taahhüt ediyor.
‘UZAYLILAR GELSE CEP TELEFONUNU ÜST CANLI TİPİ ZANNEDER’
Şirket, 2021’in en kârlı yılı olduğunu, satışlarının 2020’ye kıyasla yüzde 150 arttığını söylüyor. Üstelik Light Phone telefonları öteki akılsız telefonlardan daha değerli. fiyatları 99 dolardan başlıyor.
Şirketin kurucularından Kaiwei Tang, aygıtı evvel ikinci telefon olarak tasarladıklarını anlatıyor. Örneğin hafta sonunda akıllı telefonunu bir kenara bırakmak isteyen kullanıcıların kullanımı için. Ama artık cep telefonlarını alanların yarısının, onu temel telefonları olarak kullandığını söylüyor.
Tang “Uzaylılar dünyaya gelse, cep telefonunun insanları denetim altında tutan bir üst canlı tipi olduğunu düşünebilir” diyor ve ekliyor:
“Ve bu burada durmayacak. Daha da berbatlaşacak. Tüketiciler bir şeylerin yanlış olduğunu fark etmeye başlıyor ve biz de seçenek sunmak istiyoruz.”
‘ÇOĞU KULLANICI GENÇ’
Bir öteki şaşırtan şey de Tang’ın verdiği bilgiye bakılırsa, bu telefonları kullananların temel olarak 25-35 yaş kümesi olması. Tang müşterilerinin epeyce daha ileri yaşta olmasını beklediğini anlatıyor.
Oxford Üniversitesi’nden Teknoloji uzmanı Profesör Sandra Wachter kimilerimizin daha sıradan cep telefonlarına dönmek istemesinin fazlaca anlaşılır bir şey olduğunu düşünüyor:
“Şu anda akıllı bir telefonun telefon etme ve bildiri yollamasının artık yan özellikler haline geldiğini söylemek yanlış olmaz. Akıllı telefonunuz sizin vakit geçirme aracınız, haber alma, seyahat etme, günlük işlerinizi organize etme, bilmediğiniz şeyleri öğrenme aracınız ve cüzdanınız.”
Wachter akıllı telefonların bildirimler, güncellemeler, son dakika haberleri ile daima olarak “dikkatinizi çekmek” istediğini ve daima günlük ömrünüzün içine sızdığını ekliyor ve “Bu sizi daima huzursuz hatta huzursuz edebilir. Bu fazlaca fazla gelebilir” diyor.
‘ÇOK FAZLA SEÇENEK MUTSUZLUK YARATIYOR’
Profesör Wachter “Bazılarımızın artık daha sıradan teknolojilere yönelmesi ve akılsız telefonlar ile hayatlarını daha sıradanleştirebileceklerini düşünmesi hayli olağan. Bu bize tek bir mevzuya tam olarak odaklanma ve hayli daha konsantre halde çalışmak için muhtaçlık duyduğumuz vakti sağlayabilir. Hatta insanların telaşlarını azaltabilir. Araştırmalar hayli fazla seçeneğin mutsuzluk ve çok heyecan durumu yaratabildiğini ortaya koyuyor” diye ekliyor.
Londra’da akılsız telefonuyla memnun genç Robin West ise biroldukca kişinin niye kendisinin bu biçimde bir telefonu tercih ettiğini anlayamadığını söylüyor. “Herkes bunun süreksiz bir şey olacağını düşünüyor, ne vakit akıllı telefon alacağını sorup duruyorlar” diyor.