Dün başlayan ve 18 Aralık tarihine kadar sürecek olan FIFA Dünya Kupası 2022’ye mesken sahipliği yapan birinci Arap devleti Katar oldu.
3 milyondan az nüfusuyla aktifliği organize eden en küçük ülke olarak da tarihe geçen Katar, mesken sahibi olarak seçilmesinden bu yana yaklaşık 220 milyar dolar harcadı. Bu sayı, Rusya’nın 2018 etkinliğinde harcadığı paranın 15 katından daha fazla.
Bu süreçte gerçekleştirilen altyapı yatırımları ve yapılan harcamalar kadar sürdürülebilirlik bahisleri ve insan hakları ihlalleri de sık sık gündeme geldi. Milletlerarası Af Örgütü, birinci vakit içinderda 2016 yılında insan hakları ihlalleri bildirdi. Ülke, birden fazla göçmen 1.7 milyon emekçiyi devasa projelerde uygun olmayan şartlarda çalıştırdığı ve hatta ölümlere niye olduğu için de incelemeye alındı.
Harcanan devasa paralar, sürdürülebilirlik tartışmaları, alkol yasakları derken Katar FIFA Dünya Kupası 2022 başladı.
2030 ulusal vizyona katkı
Doha’da mega spor aktiflikleri için inşa edilen yeni altyapının lokal iktisat üzerinde kıymetli bir tesiri olacağı düşünülüyor. 1 milyondan fazla ziyaretçinin beklendiği aktiflik için dünyaca ünlü mimarlar tarafınca stadyumlar tasarlandı, taraftar bölgeleri, idman alanları ve turistler için açık alanlar sıfırdan inşa edildi. Seyahat ve turizm, konaklama ve altyapı üzere çeşitli dallarda büyümeyi hızlandıran tertibin Katar’ın 2030 Ulusal Vizyonu’nu gerçekleştirmesine değerli bir katkı sağlayacağı düşünülüyor.
Komşu ülkeleri de canlandırdı
Çoğunluğu Avrupa ve Güney Amerika’dan olmak üzere on binlerce futbol taraftarının gelmesiyle komşu ülkeler de Katar Dünya Kupası için bir üs haline geliyor.
Doha’da faaliyet gösteren bağımsız bir araştırma ve istişare platformu olan InStrat’ın danışmanı Khristo Ayad, Al-Monitor’a verdiği demeçte şu tabirlerde bulundu: “Görünürlüğü yüksek turnuva, ülkenin çağdaş, bilgiye dayalı iktisada yanlışsız seyahatinde mutlaka değerli bir kilometre taşı olacak. Katar, Dünya Kupası’nı Arap ve Batı dünyaları içinde köprüler kurmak için bir fırsat olarak konumlandırdı.”
Uzun vadeli tesirleri ne olacak?
Büyük bir spor aktifliğine mesken sahipliği yapmak, kısa vadede inşaat ve turizm kesimlerini canlandırsa da yabancı yatırım tesiri ekseriyetle uzun vadede ortaya çıkıyor.
Moskova, 2018 Dünya Kupası’na konut sahipliği yaptıktan daha sonra 14 milyar dolar kazanmıştı. Lakin yapılan yatırımların uzun vadede gelirler üzerinde artırıcı bir tesiri olmadı.
Bir öbür mesken sahibi ülke olan Güney Afrika’nın tecrübesi de farklı değildi.
Ev sahibi ülke için kısa vadeli avantajlar uzun vadede dezavantaja da dönüşebiliyor. Altyapı ve stadyumlara yapılan çok harcamalar, birtakım konut sahiplerinin büyük bir borca girmesine ve FIFA Dünya Kupası bitmiş oldukten daha sonra epey az kullanılan yapılarla baş başa kalmasına yol açabiliyor.Brezilya 2014 Dünya Kupası için yaklaşık 11,6 milyar dolar harcamıştı. Lakin imali yaklaşık 1 milyar dolara mal olan Mane Garrincha Stadyumu bugün otobüs garajı olarak kullanılıyor.
2022 FIFA Dünya Kupası’nın Katar’a 20 milyar dolar kazandırabileceği hesaplanıyordu lakin bu sayı ilerleyen vakit içinderda 17 milyar dolar olarak revize edildi.
Ancak tüm avantaj ve dezavantajlarına karşın 5 milyardan fazla taraftarıyla dünyanın en tanınan sporu olduğu için FIFA Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapmak bir ülkeler içinde bir onur olarak görülüyor.
2022 FIFA Dünya Kupası, Arap dünyasında düzenlenen bu ölçekteki birinci aktiflik olduğu için Katar’ın ilgili yatırımlarla değerli bir merkez olma pozisyonunu daha da güçlendirdiği da düşünülüyor.
Sürdürülebilirlik endişeleri
Katar’da gerçekleştirilen FIFA Dünya Kupası’nın en değerli telaş ve tenkit bahislerinden birisi sürdürülebilirlik alanında. Fosil yakıt zengini Katar’ın etraf sicili zayıf. Organizatörlerin tezi tertibin tarihteki birinci karbon nötr FIFA Dünya Kupası olacağı istikametinde. Aktifliğin sürdürülebilirlik bildirisinde, “Hedefimiz, Katar ve bölgede düşük karbonlu tahlilleri geliştirirken tüm sera gazı emisyonlarını dengelemektir” sözüne yer verilse de haziran ayında yayınlanan bir raporda, kar emeli gütmeyen platform Carbon Market Watch, karbon nötr tezinin “tek sözle inandırıcı olmadığını” söylemiş oldu. Carbon Market Watch, karbon emisyonlarının organizatörler tarafınca iddia edilen 3,6 milyon tondan fazlaca daha yüksek olacağını ve dengeleme planlarının “düşük seviyede çevresel bütünlüğe” sahip olduğunu savundu. Carbon Market Watch uzmanı Khaled Diab, Dezeen’e yaptığı açıklamada “FIFA’nın bu gözü pek lakin fantastik iddiayı ortaya atması, en azından birfazlaca insan için bir farkındalık yarattı ve en sevdikleri sporların gezegen üstündeki tesirini düşünmelerine yol açtı” dedi. Benzeri bir tartışma, Tokyo 2020 Olimpiyatları öncesinde “yeşil aklama” tartışmaları ile gündeme gelmişti.
Bu çeşit etkinlikler, karbon nötr olarak pazarlanmamalı
Carbon Market Watch, bu cins aktifliklerin “asla karbon nötr olarak pazarlanmaması gerektiğine” inanıyor. Dünya Kupası ve Olimpiyatlar üzere büyük turnuvaların bu standarda ulaşabileceği konusuna kuşku ile yaklaşıyor. Diab, “Karbon nötr olan ve katiyetle büyük yeni altyapının inşasını içeren global bir spor aktifliğine sahip olmak mümkün değil. Spor etkinliklerinin hedefi, iklim ve çevresel tesirlerini en aza indirmek ve karbon nötr olduğunu tez etmeden daha sürdürülebilir olmaktır” dedi.
FIFA Dünya Kupası 2022’ye dair
İlk kış organizasyonu
FIFA Dünya Kupası 2022, kuzey yarımkürede gerçekleşen birinci kış Dünya Kupası tertibi. Ekseriyetle yıl ortasında gerçekleştirilen tertipte yüksek sıcaklıklar sebebi ile bu kere bir istisna yapıldı.
En değerli ısı
Ev sahibi ülke, aktifliğe hazırlık için stadyum, otoyol, otel vb. inşaatları içeren altyapı projelerine yaklaşık 220 milyar dolar harcadı. Aktiflik, en kıymetli Dünya Kupalarından birisi oldu.
En az stadyum
Son senelerda Dünya Kupası’na en az stadyumla mesken sahipliği yapan ülke, Katar oldu. Maçlar yalnızca 8 stadyumda oynanacak. Bunların 7’si yeni inşa edildi. 1978’de Arjantin, FIFA Dünya Kupası’na 6 stadyumla konut sahipliği yapmıştı.
En küçük konut sahibi ülke
11 bin 571 km²’lik yüzölçümü ve 2 milyon 881 bin nüfusu ile Katar, FIFA Dünya Kupası’na konut sahipliği yapan en küçük ülke.
Rekor ziyaretçi sayısı
Tahminlere göre, Katar FIFA 2022 Dünya Kupası, turnuva sona erene kadar rekor sayıda ziyaretçi alabilir. Orta Doğu’nun en âlâ ülkelerinden biri olan Katar’ın elverişli coğrafik pozisyonu da ziyareti cazip kılıyor.
Klimalı stadyumlar
Tarihte birinci sefer bir ülke, büsbütün klimalı stadyumlarda FIFA Dünya Kupası’na konut sahipliği yapıyor. Katar’daki 8 saha büsbütün klimalı. Her stadyum, soğutma için maç başına yaklaşık 115 MWh’ye muhtaçlık duyuyor. Bu sayı, stadyum başına yaklaşık 43 bin 560 mesken tipi klima manasına geliyor
En kıymetli maç biletleri
2022 FIFA Dünya Kupası biletleri, bugüne kadarki en yüksek fiyatlardan satışa sunuldu. Final biletlerinin meblağları 2018 Rusya final biletlerinin meblağlarından yaklaşık yüzde 46 daha yüksek. Final maçı biletlerinin fiyatları, 1. Kategori için 5 bin 850 Katar Riyali, 4. Kategori için 750 Katar Riyali olarak belirtildi.
8 stadyumun en büyüğü, 80 bin kapasiteli
Lusail Stadyumu 80.000
Al Bayt Stadyumu 60.000
Ahmed Bin Ali Stadyumu 44.740
Khalifa International 40.000
Al Thumama Stadyumu 40.000
Stadyium 974 40.000
Education City Stadyumu 45.350
Al Janoub Stadyumu 40.000
Orta Doğu ülkelerinde spor pazarı büyüyor
PwC tarafınca gerçekleştirilen Middle East Sports (Orta Doğu Spor Araştırması) bilgilerine nazaran,küresel spor pazarındaki büyümenin önümüzdeki 3-5 yıl ortasında yüzde 3 oranında yavaşlaması bekleniyor. Tıpkı devirde Orta Doğu bölgesinde ise yüzde 8,7 oranında büyüme gerçekleşeceği kestirim ediliyor. Abu Dabi, Bahreyn ve Cidde’de düzenlenen Formula 1 Grands Prix’i, ağır siklet boks şampiyonu Anthony Joshua’nın Suudi Arabistan’daki maçı ve 2022 FIFA Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapan Katar bunun örnekleri olarak öne çıkıyor.
PwC araştırması, Suudi Arabistan ve BAE dahil olmak üzere Körfez İşbirliği Kurulu (GCC) üye devletlerinin spor gelişmenine 65 milyar dolardan fazla para harcadığını ortaya koyuyor.
Okumaya devam et...
3 milyondan az nüfusuyla aktifliği organize eden en küçük ülke olarak da tarihe geçen Katar, mesken sahibi olarak seçilmesinden bu yana yaklaşık 220 milyar dolar harcadı. Bu sayı, Rusya’nın 2018 etkinliğinde harcadığı paranın 15 katından daha fazla.
Bu süreçte gerçekleştirilen altyapı yatırımları ve yapılan harcamalar kadar sürdürülebilirlik bahisleri ve insan hakları ihlalleri de sık sık gündeme geldi. Milletlerarası Af Örgütü, birinci vakit içinderda 2016 yılında insan hakları ihlalleri bildirdi. Ülke, birden fazla göçmen 1.7 milyon emekçiyi devasa projelerde uygun olmayan şartlarda çalıştırdığı ve hatta ölümlere niye olduğu için de incelemeye alındı.
Harcanan devasa paralar, sürdürülebilirlik tartışmaları, alkol yasakları derken Katar FIFA Dünya Kupası 2022 başladı.
2030 ulusal vizyona katkı
Doha’da mega spor aktiflikleri için inşa edilen yeni altyapının lokal iktisat üzerinde kıymetli bir tesiri olacağı düşünülüyor. 1 milyondan fazla ziyaretçinin beklendiği aktiflik için dünyaca ünlü mimarlar tarafınca stadyumlar tasarlandı, taraftar bölgeleri, idman alanları ve turistler için açık alanlar sıfırdan inşa edildi. Seyahat ve turizm, konaklama ve altyapı üzere çeşitli dallarda büyümeyi hızlandıran tertibin Katar’ın 2030 Ulusal Vizyonu’nu gerçekleştirmesine değerli bir katkı sağlayacağı düşünülüyor.
Komşu ülkeleri de canlandırdı
Çoğunluğu Avrupa ve Güney Amerika’dan olmak üzere on binlerce futbol taraftarının gelmesiyle komşu ülkeler de Katar Dünya Kupası için bir üs haline geliyor.
Doha’da faaliyet gösteren bağımsız bir araştırma ve istişare platformu olan InStrat’ın danışmanı Khristo Ayad, Al-Monitor’a verdiği demeçte şu tabirlerde bulundu: “Görünürlüğü yüksek turnuva, ülkenin çağdaş, bilgiye dayalı iktisada yanlışsız seyahatinde mutlaka değerli bir kilometre taşı olacak. Katar, Dünya Kupası’nı Arap ve Batı dünyaları içinde köprüler kurmak için bir fırsat olarak konumlandırdı.”
Uzun vadeli tesirleri ne olacak?
Büyük bir spor aktifliğine mesken sahipliği yapmak, kısa vadede inşaat ve turizm kesimlerini canlandırsa da yabancı yatırım tesiri ekseriyetle uzun vadede ortaya çıkıyor.
Moskova, 2018 Dünya Kupası’na konut sahipliği yaptıktan daha sonra 14 milyar dolar kazanmıştı. Lakin yapılan yatırımların uzun vadede gelirler üzerinde artırıcı bir tesiri olmadı.
Bir öbür mesken sahibi ülke olan Güney Afrika’nın tecrübesi de farklı değildi.
Ev sahibi ülke için kısa vadeli avantajlar uzun vadede dezavantaja da dönüşebiliyor. Altyapı ve stadyumlara yapılan çok harcamalar, birtakım konut sahiplerinin büyük bir borca girmesine ve FIFA Dünya Kupası bitmiş oldukten daha sonra epey az kullanılan yapılarla baş başa kalmasına yol açabiliyor.Brezilya 2014 Dünya Kupası için yaklaşık 11,6 milyar dolar harcamıştı. Lakin imali yaklaşık 1 milyar dolara mal olan Mane Garrincha Stadyumu bugün otobüs garajı olarak kullanılıyor.
2022 FIFA Dünya Kupası’nın Katar’a 20 milyar dolar kazandırabileceği hesaplanıyordu lakin bu sayı ilerleyen vakit içinderda 17 milyar dolar olarak revize edildi.
Ancak tüm avantaj ve dezavantajlarına karşın 5 milyardan fazla taraftarıyla dünyanın en tanınan sporu olduğu için FIFA Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapmak bir ülkeler içinde bir onur olarak görülüyor.
2022 FIFA Dünya Kupası, Arap dünyasında düzenlenen bu ölçekteki birinci aktiflik olduğu için Katar’ın ilgili yatırımlarla değerli bir merkez olma pozisyonunu daha da güçlendirdiği da düşünülüyor.
Sürdürülebilirlik endişeleri
Katar’da gerçekleştirilen FIFA Dünya Kupası’nın en değerli telaş ve tenkit bahislerinden birisi sürdürülebilirlik alanında. Fosil yakıt zengini Katar’ın etraf sicili zayıf. Organizatörlerin tezi tertibin tarihteki birinci karbon nötr FIFA Dünya Kupası olacağı istikametinde. Aktifliğin sürdürülebilirlik bildirisinde, “Hedefimiz, Katar ve bölgede düşük karbonlu tahlilleri geliştirirken tüm sera gazı emisyonlarını dengelemektir” sözüne yer verilse de haziran ayında yayınlanan bir raporda, kar emeli gütmeyen platform Carbon Market Watch, karbon nötr tezinin “tek sözle inandırıcı olmadığını” söylemiş oldu. Carbon Market Watch, karbon emisyonlarının organizatörler tarafınca iddia edilen 3,6 milyon tondan fazlaca daha yüksek olacağını ve dengeleme planlarının “düşük seviyede çevresel bütünlüğe” sahip olduğunu savundu. Carbon Market Watch uzmanı Khaled Diab, Dezeen’e yaptığı açıklamada “FIFA’nın bu gözü pek lakin fantastik iddiayı ortaya atması, en azından birfazlaca insan için bir farkındalık yarattı ve en sevdikleri sporların gezegen üstündeki tesirini düşünmelerine yol açtı” dedi. Benzeri bir tartışma, Tokyo 2020 Olimpiyatları öncesinde “yeşil aklama” tartışmaları ile gündeme gelmişti.
Bu çeşit etkinlikler, karbon nötr olarak pazarlanmamalı
Carbon Market Watch, bu cins aktifliklerin “asla karbon nötr olarak pazarlanmaması gerektiğine” inanıyor. Dünya Kupası ve Olimpiyatlar üzere büyük turnuvaların bu standarda ulaşabileceği konusuna kuşku ile yaklaşıyor. Diab, “Karbon nötr olan ve katiyetle büyük yeni altyapının inşasını içeren global bir spor aktifliğine sahip olmak mümkün değil. Spor etkinliklerinin hedefi, iklim ve çevresel tesirlerini en aza indirmek ve karbon nötr olduğunu tez etmeden daha sürdürülebilir olmaktır” dedi.
FIFA Dünya Kupası 2022’ye dair
İlk kış organizasyonu
FIFA Dünya Kupası 2022, kuzey yarımkürede gerçekleşen birinci kış Dünya Kupası tertibi. Ekseriyetle yıl ortasında gerçekleştirilen tertipte yüksek sıcaklıklar sebebi ile bu kere bir istisna yapıldı.
En değerli ısı
Ev sahibi ülke, aktifliğe hazırlık için stadyum, otoyol, otel vb. inşaatları içeren altyapı projelerine yaklaşık 220 milyar dolar harcadı. Aktiflik, en kıymetli Dünya Kupalarından birisi oldu.
En az stadyum
Son senelerda Dünya Kupası’na en az stadyumla mesken sahipliği yapan ülke, Katar oldu. Maçlar yalnızca 8 stadyumda oynanacak. Bunların 7’si yeni inşa edildi. 1978’de Arjantin, FIFA Dünya Kupası’na 6 stadyumla konut sahipliği yapmıştı.
En küçük konut sahibi ülke
11 bin 571 km²’lik yüzölçümü ve 2 milyon 881 bin nüfusu ile Katar, FIFA Dünya Kupası’na konut sahipliği yapan en küçük ülke.
Rekor ziyaretçi sayısı
Tahminlere göre, Katar FIFA 2022 Dünya Kupası, turnuva sona erene kadar rekor sayıda ziyaretçi alabilir. Orta Doğu’nun en âlâ ülkelerinden biri olan Katar’ın elverişli coğrafik pozisyonu da ziyareti cazip kılıyor.
Klimalı stadyumlar
Tarihte birinci sefer bir ülke, büsbütün klimalı stadyumlarda FIFA Dünya Kupası’na konut sahipliği yapıyor. Katar’daki 8 saha büsbütün klimalı. Her stadyum, soğutma için maç başına yaklaşık 115 MWh’ye muhtaçlık duyuyor. Bu sayı, stadyum başına yaklaşık 43 bin 560 mesken tipi klima manasına geliyor
En kıymetli maç biletleri
2022 FIFA Dünya Kupası biletleri, bugüne kadarki en yüksek fiyatlardan satışa sunuldu. Final biletlerinin meblağları 2018 Rusya final biletlerinin meblağlarından yaklaşık yüzde 46 daha yüksek. Final maçı biletlerinin fiyatları, 1. Kategori için 5 bin 850 Katar Riyali, 4. Kategori için 750 Katar Riyali olarak belirtildi.
8 stadyumun en büyüğü, 80 bin kapasiteli
Lusail Stadyumu 80.000
Al Bayt Stadyumu 60.000
Ahmed Bin Ali Stadyumu 44.740
Khalifa International 40.000
Al Thumama Stadyumu 40.000
Stadyium 974 40.000
Education City Stadyumu 45.350
Al Janoub Stadyumu 40.000
Orta Doğu ülkelerinde spor pazarı büyüyor
PwC tarafınca gerçekleştirilen Middle East Sports (Orta Doğu Spor Araştırması) bilgilerine nazaran,küresel spor pazarındaki büyümenin önümüzdeki 3-5 yıl ortasında yüzde 3 oranında yavaşlaması bekleniyor. Tıpkı devirde Orta Doğu bölgesinde ise yüzde 8,7 oranında büyüme gerçekleşeceği kestirim ediliyor. Abu Dabi, Bahreyn ve Cidde’de düzenlenen Formula 1 Grands Prix’i, ağır siklet boks şampiyonu Anthony Joshua’nın Suudi Arabistan’daki maçı ve 2022 FIFA Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapan Katar bunun örnekleri olarak öne çıkıyor.
PwC araştırması, Suudi Arabistan ve BAE dahil olmak üzere Körfez İşbirliği Kurulu (GCC) üye devletlerinin spor gelişmenine 65 milyar dolardan fazla para harcadığını ortaya koyuyor.
Okumaya devam et...