semaver
Active member
100 yaşında, hiç eğilmemiş bir ağaç, Nermin Abadan Unat Birinci bayan siyaset bilimci, Türkiye’nin birinci bayan akademisyen ve gazetecilerinden, hocaların hocası Prof. Dr. Nermin Abadan Unat, 18 Eylül’de tam 100 yaşına basacak. Asırlık bir çınar üzere hiç eğilmeden, ömrü uğraşla geçen Unat, son olarak “kayyum rektör” protestolarının sürdüğü Boğaziçi Üniversitesi’nde dik duruşuyla bir kere daha karşımızdaydı. “Ben optimist ölmek istiyorum” diyen Unat, “Atatürk’ün açtığı yollardan hiç biri kapanmadı. Kimi beşerler karamsar. Ben bardağın yarı dolu olduğunu görüyorum. Ne yaparsanız yapın Türkiye, bir hükümdarın oturtulduğu Ortadoğu ülkeleri üzere değil, olmaz” diyor. Unat, gençlere ve bayanlara da “Yılmak yok, dayanın, gitmeyin!” diye sesleniyor.
Nermin Hanım sizin enteresan bir hayat öykünüz var. Ailenizden ve çocukluğunuzan bahsedebilir misiniz?
Babamın ismi Mustafa Süleymanoviç’ti ve Boşnaktı. Ailem 19. yüzyılın sonunda Bosna Hersek’ten İzmir’e geldi. Babam, üzüm, fındık üzere mamüllerin tüccarlığını yaptığı için sık sık Hamburg-İzmir içinde gidip geliyordu. bu biçimde bir seyahat sırasında annem Elfriede Karwinsky ile tanışarak evlenmişler. Annem Kuzey Almanya’da doğmuş bir baronesti. Ben altı yaşımdayken Viyana’dan İstanbul’a yerleşmeye karar veriyorlar. Bir cuma akşamı, hafta sonu için yatılı okuldan konuta geldim ve baktım ki konutta epey insan var. Birisi gelip “Vah vah” deyip beni okşadı. Oysaki babam ölmüş.
Avrupa’dan Türkiye’ye hiç Türkçe bilmeden yalnız başınıza geliyorsunuz…
Babam ölünce Budapeşte’ye yerleştik. Gittiğimiz kahvelerde her türlü mecmua ve gazete olurdu. Ben de bunları okurken Türkiye’de Atatürk diye biri olduğunu ve çocukları parasız okuttuğunu öğrendim. Parasız okul… Mucize üzere geldi bana.
14 yaşındayken annem para veremiyoruz, artık okul da yok, dedi. Bunun üzerine Türk Büyükelçiliği’ne gittim. Türkiye’ye gitmek istediğimi ve param olmadığını söyleyince Büyükelçi Behiç Beyefendi, uzatmadan “Salı günü gelin size bilet vereceğim, gidersiniz” dedi. Hiç unutmuyorum, biletimi 5 Kasım 1936 için verdi. Aç kalmayayım diye yemek kuponu, İstanbul’a varınca polis müdürüne vermek üzere bir mektup ve biraz para… İstanbul’a geldim, babamın ailesinin yaşadığı İzmir’e gitmek için gemiye bindim. Bir köşede uyumuşum. Sabah bir uyandım ki mükemmel bir görünüm… Hiç görmediyseniz tavsiye derim. Denizden İzmir’e girmenin hayli hoş bir görünümü var.
‘ATATÜRK REHBERİM’
Oğlunuzun ismi da Mustafa Kemal. Gazi Mustafa Kemal’le nasıl bir bağınız var? Sizin için Atatürk ne mana söz ediyor?
Doğum odasına girerken hemşire göbek ismi ne olsun, diye sordu. Erkek olursa Mustafa koyacaktık. Erkek olduğu katılaşınca doğum odasının kapısında Yavuz’a, siz Türk inkılabı tarihi öğretiyorsunuz, ismi Mustafa Kemal olsun demişler. O biçimde ismini koyduk.
Atatürk her vakit bana hayatta rehber oldu. “Hayatta en gerçek mürşit ilimdir” kelamının benim hayatta aldığım her kararda etkisi var. Atatürk’ün bayanlara her fırsatı tanıması bana yol gösterdi.
KARANLIKTA BİLE DELEN BAKIŞLAR…
Atatürk’ü zannederim gördüm. İstanbul’a geldiğimizde, annem ve babam Büyükada’da iken Atatürk de oradaymış. Bir akşam babam beni kapıya çıkarmıştı. Otomobilin ortasında birisi oturuyordu. Yüzünü goremiyorum. Sadece babamın “Paşam, işte kızım” söylemiş olduğini hatırlıyorum. Sekiz yaşındaydım. Ve yalnız o adamın bakışları… Nasıl bir bakıştı! karanlıkta bile delen… Onu hiç unutmuyorum. Bir de şu biçimde bir şey hatırlıyorum; babamın Büyükada’da kiraladığı köşkün çabucak yakınında bir adam, daima bir ağacın kısmında oturuyordu. Onun Troçki olduğunu daha sonradan öğrendim.
Türkiye’deki bayan hareketini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bayan sıkıntısı en büyük sorun, zira laiklik bizim için hayat memat sıkıntısı. İçinde yaşadığımız son 20 yılda bayan sorunu konusunda hiç ilerlemedik. İktidar mümkün olduğu kadar kendi hayalindeki bayanı oluşturmak istiyor; en az üç çocuk yapan, meskene bağlı, çalışırsa da ona bakılırsa giyinmesi gereken. Ancak bu biçimde olmadı. Bizim bayanlar fevkalede direniş kabiliyetine sahip. Harikulade itimadım var. Yarın daha fazla baskı yaparlarsa bayanlar da daha fazla direnecek. En ufak hadisede bizim bayanlar çabucak ortaya çıkıyor. Buradan Taliban’a karşı protesto düzenliyorlar. Fevkalede dayanışma hissi var.
Siz kendi seçiminizle Avrupa’dan Türkiye’ye gelmiş ve ülkeye önemli katkılarda bulunmuş bir akademisyensiniz. Şu an ise gençler Türkiye’den Avrupa yolunu bulma kaygısında.
Bugünkü gençlerin dışarıya gitme isteğini ben anlamıyorum. Dışarıya gitiğin vakit sen orada bir kum tanesisin. Senin yeteneklerini, değerini keşfedene kadar vakit geçecek. Kendi ülkende tahminen çabalarsan daha çabuk bulunur. Tahminen BioNTech aşısını bulan Hasret Türeci ve Uğur Şahin’i örnek göstereceksiniz. Fakat onların epey mütevazı kaidelerde okuduklarını okudum. Ona Almanya’da göçmen çocuklarına uygulanan ayrımcılık uygulanmamış anladığım kadarıyla.
Bugünkü tüm birikiminizle baktığımızda Türkiye ve dünya sizce nazaran nereye gidiyor?
öncedena iklim sıkıntısı fecî, zira kapitalizm ihtardan hiç anlamıyor. Ne kadar yapılmaması gereken teşebbüsler var ise onları yapıyor. Rüzgârdan yaralanmak varken kömür kullanıyor. Buna emsal bir sürü şeyler. Ancak ben optimist olarak ölmek istiyorum. Zira bir vakit içinder bundan berbatı olamaz diyordum. daha sonra neler oldu… En berbatları bile kum tanesi üzere kaldı. Biz bu duruma layık mıyız? Değilsek şayet uğraş sarf etmek lazım. Atatürk’ün açtığı yollardan hiç biri kapanmadı. Birtakım beşerler karamsar. Ben bardağın yarı dolu olduğunu görüyorum. Ne yaparsanız yapın Türkiye, bir hükümdarın oturtulduğu Ortadoğu ülkeleri üzere değil, olmaz.
‘MÜCADELE ET’
Son olarak gençlere ve bayanlara ne söylemek istersiniz? Bir bildiriniz olur mu?
Dayanmak neye karşı olursa olsun… Ne kadar dayanırlarsa o kadar kuvvetli olurlar. esasen bayanlar hayat uzunluğu dayanırlar. Çocuklarını büyütürken, kocalarına… Yılmak diye bir şey olmamalı. Ben yılmadım. Bayan olduğum için, erkekler iki kez profesörlüğümü engellemeye çalıştı. Ben dayandım, onlara kendi çalışmalarımı anlattım. İster özel ister kamusal hayatınızda sabretmek fakat çaba etmek lazım. Sadece sabredip öylece oturmak değil, ortaya çıkmak, protesto etmek…
GENÇLERE KİTAP TAVSİYELERİ
Nermin Hanım sizin enteresan bir hayat öykünüz var. Ailenizden ve çocukluğunuzan bahsedebilir misiniz?
Babamın ismi Mustafa Süleymanoviç’ti ve Boşnaktı. Ailem 19. yüzyılın sonunda Bosna Hersek’ten İzmir’e geldi. Babam, üzüm, fındık üzere mamüllerin tüccarlığını yaptığı için sık sık Hamburg-İzmir içinde gidip geliyordu. bu biçimde bir seyahat sırasında annem Elfriede Karwinsky ile tanışarak evlenmişler. Annem Kuzey Almanya’da doğmuş bir baronesti. Ben altı yaşımdayken Viyana’dan İstanbul’a yerleşmeye karar veriyorlar. Bir cuma akşamı, hafta sonu için yatılı okuldan konuta geldim ve baktım ki konutta epey insan var. Birisi gelip “Vah vah” deyip beni okşadı. Oysaki babam ölmüş.
Avrupa’dan Türkiye’ye hiç Türkçe bilmeden yalnız başınıza geliyorsunuz…
Babam ölünce Budapeşte’ye yerleştik. Gittiğimiz kahvelerde her türlü mecmua ve gazete olurdu. Ben de bunları okurken Türkiye’de Atatürk diye biri olduğunu ve çocukları parasız okuttuğunu öğrendim. Parasız okul… Mucize üzere geldi bana.
14 yaşındayken annem para veremiyoruz, artık okul da yok, dedi. Bunun üzerine Türk Büyükelçiliği’ne gittim. Türkiye’ye gitmek istediğimi ve param olmadığını söyleyince Büyükelçi Behiç Beyefendi, uzatmadan “Salı günü gelin size bilet vereceğim, gidersiniz” dedi. Hiç unutmuyorum, biletimi 5 Kasım 1936 için verdi. Aç kalmayayım diye yemek kuponu, İstanbul’a varınca polis müdürüne vermek üzere bir mektup ve biraz para… İstanbul’a geldim, babamın ailesinin yaşadığı İzmir’e gitmek için gemiye bindim. Bir köşede uyumuşum. Sabah bir uyandım ki mükemmel bir görünüm… Hiç görmediyseniz tavsiye derim. Denizden İzmir’e girmenin hayli hoş bir görünümü var.
‘ATATÜRK REHBERİM’
Oğlunuzun ismi da Mustafa Kemal. Gazi Mustafa Kemal’le nasıl bir bağınız var? Sizin için Atatürk ne mana söz ediyor?
Doğum odasına girerken hemşire göbek ismi ne olsun, diye sordu. Erkek olursa Mustafa koyacaktık. Erkek olduğu katılaşınca doğum odasının kapısında Yavuz’a, siz Türk inkılabı tarihi öğretiyorsunuz, ismi Mustafa Kemal olsun demişler. O biçimde ismini koyduk.
Atatürk her vakit bana hayatta rehber oldu. “Hayatta en gerçek mürşit ilimdir” kelamının benim hayatta aldığım her kararda etkisi var. Atatürk’ün bayanlara her fırsatı tanıması bana yol gösterdi.
KARANLIKTA BİLE DELEN BAKIŞLAR…
Atatürk’ü zannederim gördüm. İstanbul’a geldiğimizde, annem ve babam Büyükada’da iken Atatürk de oradaymış. Bir akşam babam beni kapıya çıkarmıştı. Otomobilin ortasında birisi oturuyordu. Yüzünü goremiyorum. Sadece babamın “Paşam, işte kızım” söylemiş olduğini hatırlıyorum. Sekiz yaşındaydım. Ve yalnız o adamın bakışları… Nasıl bir bakıştı! karanlıkta bile delen… Onu hiç unutmuyorum. Bir de şu biçimde bir şey hatırlıyorum; babamın Büyükada’da kiraladığı köşkün çabucak yakınında bir adam, daima bir ağacın kısmında oturuyordu. Onun Troçki olduğunu daha sonradan öğrendim.
Türkiye’deki bayan hareketini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bayan sıkıntısı en büyük sorun, zira laiklik bizim için hayat memat sıkıntısı. İçinde yaşadığımız son 20 yılda bayan sorunu konusunda hiç ilerlemedik. İktidar mümkün olduğu kadar kendi hayalindeki bayanı oluşturmak istiyor; en az üç çocuk yapan, meskene bağlı, çalışırsa da ona bakılırsa giyinmesi gereken. Ancak bu biçimde olmadı. Bizim bayanlar fevkalede direniş kabiliyetine sahip. Harikulade itimadım var. Yarın daha fazla baskı yaparlarsa bayanlar da daha fazla direnecek. En ufak hadisede bizim bayanlar çabucak ortaya çıkıyor. Buradan Taliban’a karşı protesto düzenliyorlar. Fevkalede dayanışma hissi var.
Siz kendi seçiminizle Avrupa’dan Türkiye’ye gelmiş ve ülkeye önemli katkılarda bulunmuş bir akademisyensiniz. Şu an ise gençler Türkiye’den Avrupa yolunu bulma kaygısında.
Bugünkü gençlerin dışarıya gitme isteğini ben anlamıyorum. Dışarıya gitiğin vakit sen orada bir kum tanesisin. Senin yeteneklerini, değerini keşfedene kadar vakit geçecek. Kendi ülkende tahminen çabalarsan daha çabuk bulunur. Tahminen BioNTech aşısını bulan Hasret Türeci ve Uğur Şahin’i örnek göstereceksiniz. Fakat onların epey mütevazı kaidelerde okuduklarını okudum. Ona Almanya’da göçmen çocuklarına uygulanan ayrımcılık uygulanmamış anladığım kadarıyla.
Bugünkü tüm birikiminizle baktığımızda Türkiye ve dünya sizce nazaran nereye gidiyor?
öncedena iklim sıkıntısı fecî, zira kapitalizm ihtardan hiç anlamıyor. Ne kadar yapılmaması gereken teşebbüsler var ise onları yapıyor. Rüzgârdan yaralanmak varken kömür kullanıyor. Buna emsal bir sürü şeyler. Ancak ben optimist olarak ölmek istiyorum. Zira bir vakit içinder bundan berbatı olamaz diyordum. daha sonra neler oldu… En berbatları bile kum tanesi üzere kaldı. Biz bu duruma layık mıyız? Değilsek şayet uğraş sarf etmek lazım. Atatürk’ün açtığı yollardan hiç biri kapanmadı. Birtakım beşerler karamsar. Ben bardağın yarı dolu olduğunu görüyorum. Ne yaparsanız yapın Türkiye, bir hükümdarın oturtulduğu Ortadoğu ülkeleri üzere değil, olmaz.
‘MÜCADELE ET’
Son olarak gençlere ve bayanlara ne söylemek istersiniz? Bir bildiriniz olur mu?
Dayanmak neye karşı olursa olsun… Ne kadar dayanırlarsa o kadar kuvvetli olurlar. esasen bayanlar hayat uzunluğu dayanırlar. Çocuklarını büyütürken, kocalarına… Yılmak diye bir şey olmamalı. Ben yılmadım. Bayan olduğum için, erkekler iki kez profesörlüğümü engellemeye çalıştı. Ben dayandım, onlara kendi çalışmalarımı anlattım. İster özel ister kamusal hayatınızda sabretmek fakat çaba etmek lazım. Sadece sabredip öylece oturmak değil, ortaya çıkmak, protesto etmek…
GENÇLERE KİTAP TAVSİYELERİ
- Adalet Ağaoğlu- Ölmeye Yatmak
- Adalet Ağaoğlu – Fikrimin İnce Gülü
- Yaşar Kemal – İnce Memet
- Halide Edib Adıvar – Sinekli Bakkal
- Aldox Huxley- Yeni Mert Dünya
- George Orwel – Hayvan Çiftliği
- Thomas L. Friedman – Dünya Düzdür: Yirmi Birinci Yüzyılın Kısa Tarihi
- Thomas L. Friedman – Geciktiğin İçin Teşekkür Ederim: Çılgıncasına Süratli Bir Çağda Ayakta Kalma Rehberi