Barış ERKAYA / BORSA ANALİZ
Yabancı yatırımcıların iki haftadır Borsa İstanbul’da net alımda olduğuna ait bilgi istatistiklere yansıdı. Net alımın boyutu için iki hafta 358 milyon dolara ulaşmış görünüyor. Ancak geçmiş tahlillerimizde yabancı yatırımcılar bilanço periyodunu bir fırsata çevirebileceğinden kelam etmiştik. Ki alımların derinliğine biraz inildiğinde alımların bilanço beklentisi yüksek paylarda gerçekleştiği net biçimde görünüyor. Bu durumda aslında birinci sorulması gereken soru şu: Yabancı yatırımcı hakikaten Borsa İstanbul’a kalıcı bir dönüş mü yapıyor, yoksa geçmişte örneklerini fazlacaça gördüğümüz biçimde endeksi ve payları üst çekecek düzeyde alımlar yapıp daha fazlasını yüksek düzeylerden satmak için mi buradalar. Daha kısa bir cümle ile netleştirelim: Borsada son iki haftada gördüğümüz yabancı süreçleri al-satçı yabancıların mı yoksa uzun vadeli yabancıların mı süreçleri? Buradan her olumlu gelişimin altında bir bit yeniği aradığımız kararı çıkmasın. Ama Borsa İstanbul’un tarihi, bu tipten onlarca örnekle dolu. Uzun müddettir yabancı hissesinin düşüşte olduğu, tarihinde tahminen de görülmedik düşük düzeylere geldiği süreçlerde Borsa İstanbul’da bilanço devirlerinde başlayan yabancı alımlarına kuşkuyla yaklaşmak için gereğince delilimiz var. Örneğin borsadaki yabancı hissesinin tepeden düşüşe geçmeye başladığı 2018-2022 devrinde bile yabancıların periyot dönem alımda göründüğü, güya geri dönmüşler izlenimi verdiği en az 6 tane örnek sayabiliriz. Ve bunların neredeyse hepsi de bilanço devirlerine denk geliyor. 23 Temmuz 2018’de, 13 Mayıs 2019’da, 16 Aralık 2019’da, 20 Temmuz 2020’de, 9 Ekim 2020’de, 28 Ekim 2021’de başlayan yabancıların tabandan dönüş aldatmacaları kısa süren rallilerin akabinde fazlaca daha fazla yabancı satışıyla sonlanmış. Tıpkı hüsranı yaşamamak için de biraz mevzuyu mantıksal kıymetlendirmek gerekiyor. Ve şüphesiz biraz da sabır…
BORSA İÇİN HAYAL SENARYO
Şimdi tahminen evvel şuradan başlamak gerekir: Yabancı yatırımcıların Borsa İstanbul’a dönmesi için ne sebep var? Çok var. Borsa İstanbul dünyanın en ucuz kalan borsalarından biri. birebir zamandağerleme rasyoları birebir vakitte dolar bazında endeks düzeyleri açısından bu tartışmaya bile açık olmayan bir gerçek. Pekala yabancı yatırımcının Türkiye üzere gelişmekte olan, kredi notunda yakın geçmişte bir indirim görmüş, mahallî para ünitesi önemli güç kaybetmiş ve enflasyonu süratle artan bir ülkeye kalıcı yatırım yapacak kadar iştaha sahip mi?
Normalde bu sorunun karşılığı da “hayır” olmalı. Lakin küresel gelişmeler aslında memleketler arası yatırımcıları fazlaca önemli bir düşük getiri kıskacına almış durumda. Gelişmekte olan piyasalara yatırım yapan fonlar bilhassa yatırımcılara vaat ettikleri yüksek getirileri sağlamaktan uzun müddettir uzakta. Fed’in de mali sıkılaştırmayı daha ağırdan almaya başlayabileceği olasılıkları, doların memleketler arası güç kaybı sürecine girebileceği periyotta aslında yabancı yatırımcıların risk iştahında artış yaşanması yalnızca bir vakit problemi artık. Ancak hiç bir yabancı yatırımcı bir üst paragrafta saydığımız risklere sahip bir ülkeye şayet tüm bunların değişme potansiyeli yoksa yatırım yapmaz. Pekala bu biçimde tam zıddından soralım. Türkiye’de tüm bunların bilakis dönme mümkünlüğü var mı? Bazılarına nazaran seçimler bu biçimde bir senaryo içeriyor. Yabancı yatırımcıların seçim periyotlarında etkin oldukları da bilindiğine göre. Bu durumda evet, yabancı yatırımcıların tüm risklere karşın şayet kuvvetli bir çıpa görürse uzun vadeli yatırım için geri dönme ihtimali var. Bunu da Borsa İstanbul’da daha evvel birfazlaca sefer görmüştük. Zira bu biçimde devirler yüksek riskler/yüksek getiri potansiyeli değerlendirmelerinde getiri potansiyelinin ağır bastığı periyotlar olabiliyor. Borsa İstanbul’un emsallerine göre getiri vaadi de kıyas kabul etmez biçimde yüksek olduğuna nazaran?.. Yani bu biçimde bir senaryo gerçekleşmesi imkansız bir senaryo değil.
bu biçimde yabancıların son iki haftadır verdikleri sinyallerin biraz derinliklerine inip kalıcı sinyaller arayalım. Yabancı yatırımcılar net olarak iki haftada 300 milyon dolardan fazla alım yaptı. Ama hangi paylarda yaptı? Bunu biraz daha sağlama almak için işin içine kurumsal fonları da dahil edelim.
SATIŞTAN ALIMA DÖNEN HİSSELER
Yabancı yatırımcıların yılbaşından bu yana satışta olduğu payların kimilerinde ağustos ayında alıma döndüğü görülüyor. Bu payların endeks üstündeki toplam yükü yüzde 39. Takaslar üzerinden yaptığımız tahlillere nazaran bu payların başında Tofaş Araba Fabrikaları geliyor. Yabancı yatırımcılar ve kurumsal fonların bu pay senedinin takasındaki hissesi yüzde 49,67 düzeyinden yüzde 58,39’a çıkmış. Takas hakimiyetinde yüzde 8,7’lik bir artış var. Pekala TOASO’nun pay fiyatı ağustos ayında ne kadar artmış? Yüzde 14. Şirketin finansal performansı ise bilhassa Türkiye’de üretimi yapılan Fiat Doblo’nun üretimini İspanya’ya kaydıracağını açıklaması, şirketin dolar bazında karında altı aylık bilançoda bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 7 artış yaşanması paydaki yükseliş sınırlamış.
Listede yer alan bir öbür otomotiv şirketi de Ford Otosan. Yabancı yatırımcı ve kurumsal fonların pay takasındaki hissesi yüzde 63,74’ten yüzde 67,73’e çıkmış. Yani takas hakimiyetinde yüzde 4 artış var. Şirket payları ağustos ayında yüzde 10 yükselmiş. Şirketin net karı dolar bazında yüzde 22 artmış.
Son yükselişte bankalara yabancı alımı geldiğini seans izleyen herkes net bir biçimde lisana getirdi. Bu payların başında da Akbank geliyor. Yabancıların ve kurumsal fonların takas hissesi yüzde 56,26’dan yüzde 61,34’e yükselmiş. Yüzde 5’lik takas hakimiyeti artışı. Bu artışa pay fiyatı yüzde 30 artışla eşlik etmiş. Bankanın karındaki dolar bazlı değişim yüzde 171. THY listedeki en çarpıcı şirketlerden biri. Yabancıların takas hakimiyetinde yüzde 4’lük artış birlikteinde yüzde 34’lük bir pay fiyat artışı sağlamış. Şirketin ziyandan kara geçtiği devirde karındaki artış yüzde 10 binin üzerinde. Bunlar haricinde yabancıların yıl uzunluğu sattığı ama ağustosta alıma döndüğü öteki şirketler içinde Sabancı Holding, Şişecam üzere holdingler, Garanti Bankası ve Yapı Kredi Bankası üzere bankalar, TAV Havalimanları, Pegasus üzere turizm odaklı şirketler, Şok ve BİM üzere ucuzluk marketleri dikkat çekiyor.
KURUMSALLARIN ALMAYA DEVAM ETTİKLERİ
Temmuz sonundan ağustos 17’sine kadar yabancı ve kurumsal fonların takaslarında artış görünen şirketler içinde birinci dikkat çeken ODAŞ. Şirketin takasında bu kurumların hissesi yüzde 13’ten yüzde 19’a çıkmış. Dolar bazında yüzde 382 kar artışı yakalayan şirketin pay fiyatı ise ağustosta yüzde 17 artmış. Alarko Holding, Torunlar GYO, Gen İlaç, Kızılbük GYO, Ziraat GYO, Oyak Çimento, Nurol GYO ise yabancıların ve kurumsal fonların alımlarına ağustos ayında da devam ettiği öbür şirketler. Yabancıların yılbaşından beri net alımdayken Ağustos ayında satışa döndüğü paylara bakıldığında ise Hektaş, Penta Bilgisayar, Şekerbank, Kerevitaş, Başkentgaz, Fonet, Küresel Yatırım Holding, Aygaz, Selçuk Ecza Deposu, Matriks, DoCo, Anadolu Kümesi Holding üzere paylar dikkat çekiyor. Yabancıların yılbaşından bu yana sattığı ve ağustosta da satışı sürdürdüğü şirketlerde ise düğüm güya biraz çözülüyor. Tekfen, Tüpraş, Koç Holding, Arçelik, Ereğli Demir Çelik, Mavi Giysi, Medikal Park, Turkcell, SaSa, Ülker, Kardemir D, Koza Anadolu, Aksa, Koza Altın üzere şirketler bu listede.
YABANCI TAKASLARINDA BAŞ KARIŞTIRAN SEYİR
Veriler ışığında birinci imaj, endeks üzerinde yükü yüksek, karı süratli yükselmiş şirketlerde yabancı alımları (yüzde 39’luk endeks yükü yardımıyla) borsayı topyekün üst çekerken, yükselen düzeyden önemli satış baskısıyla da müsabakadan endeksteki yükü yüzde 31 düzeyine olan paylarda yabancı bilanço performansına bakmadan satış yapmaya devam etmiş. Yani yabancıların alımlarında topyekün giriş görmüyoruz. Uzun vadeli yabancıların ucuz kalmış piyasaya dönüş periyotlarının genel özelliklerinden biri, düzey gözetmeksizin endeks paylarında toptan alıma geçmeleridir. Bu açıdan birinci gösterge yabancıların seçici alımlarla endeksi üst taşıdığı, ama ellerindeki birtakım paylarda aylardır yaptıkları satışlara ne kara ne de fiyatın düşüklüğüne bakmadan devam ettiği istikametinde. Piyasada sıkça lisana getirilen bir iddiayı da hatırlatalım: Suudi borsa fonlarının bankalara girişi olduğu argümanlar var. Bunu ayırt etmek mümkün değil. Zira ister Avrupalı Amerikalı fonlar isterse de Arap fonları olsun, yabancı gelirse daima birebir yani Citibank, Deutschebank, Bank of America üzere kurumların yabancı takaslarında üzerinde görünecek. Lakin bu yabancı alımlarının kalıcı ve samimi alımlar olup olmadığı konusunda temkinli bakışı terk edebilmek için bu alımların bilançolardan daha sonra da devam etmesini görmek koşul. Bu da birkaç hafta daha sonrasında test edeceğimiz bir durum. Aksi ise bir daha yabancı yatırımcıların meblağları üst çekip aldıklarından daha fazlasını sattıkları klasik bir döngüden oburu olmayacak. Borsayı asıl uçuracak Avrupalı, Amerikalı, Japon menşeli yabancı fonların ise seçim senaryosuyla 2022 sonu yahut 2023 birinci çeyreğinde görülme mümkünlüğünü bir kenarda tutmakta yarar var.
Okumaya devam et...
Yabancı yatırımcıların iki haftadır Borsa İstanbul’da net alımda olduğuna ait bilgi istatistiklere yansıdı. Net alımın boyutu için iki hafta 358 milyon dolara ulaşmış görünüyor. Ancak geçmiş tahlillerimizde yabancı yatırımcılar bilanço periyodunu bir fırsata çevirebileceğinden kelam etmiştik. Ki alımların derinliğine biraz inildiğinde alımların bilanço beklentisi yüksek paylarda gerçekleştiği net biçimde görünüyor. Bu durumda aslında birinci sorulması gereken soru şu: Yabancı yatırımcı hakikaten Borsa İstanbul’a kalıcı bir dönüş mü yapıyor, yoksa geçmişte örneklerini fazlacaça gördüğümüz biçimde endeksi ve payları üst çekecek düzeyde alımlar yapıp daha fazlasını yüksek düzeylerden satmak için mi buradalar. Daha kısa bir cümle ile netleştirelim: Borsada son iki haftada gördüğümüz yabancı süreçleri al-satçı yabancıların mı yoksa uzun vadeli yabancıların mı süreçleri? Buradan her olumlu gelişimin altında bir bit yeniği aradığımız kararı çıkmasın. Ama Borsa İstanbul’un tarihi, bu tipten onlarca örnekle dolu. Uzun müddettir yabancı hissesinin düşüşte olduğu, tarihinde tahminen de görülmedik düşük düzeylere geldiği süreçlerde Borsa İstanbul’da bilanço devirlerinde başlayan yabancı alımlarına kuşkuyla yaklaşmak için gereğince delilimiz var. Örneğin borsadaki yabancı hissesinin tepeden düşüşe geçmeye başladığı 2018-2022 devrinde bile yabancıların periyot dönem alımda göründüğü, güya geri dönmüşler izlenimi verdiği en az 6 tane örnek sayabiliriz. Ve bunların neredeyse hepsi de bilanço devirlerine denk geliyor. 23 Temmuz 2018’de, 13 Mayıs 2019’da, 16 Aralık 2019’da, 20 Temmuz 2020’de, 9 Ekim 2020’de, 28 Ekim 2021’de başlayan yabancıların tabandan dönüş aldatmacaları kısa süren rallilerin akabinde fazlaca daha fazla yabancı satışıyla sonlanmış. Tıpkı hüsranı yaşamamak için de biraz mevzuyu mantıksal kıymetlendirmek gerekiyor. Ve şüphesiz biraz da sabır…
BORSA İÇİN HAYAL SENARYO
Şimdi tahminen evvel şuradan başlamak gerekir: Yabancı yatırımcıların Borsa İstanbul’a dönmesi için ne sebep var? Çok var. Borsa İstanbul dünyanın en ucuz kalan borsalarından biri. birebir zamandağerleme rasyoları birebir vakitte dolar bazında endeks düzeyleri açısından bu tartışmaya bile açık olmayan bir gerçek. Pekala yabancı yatırımcının Türkiye üzere gelişmekte olan, kredi notunda yakın geçmişte bir indirim görmüş, mahallî para ünitesi önemli güç kaybetmiş ve enflasyonu süratle artan bir ülkeye kalıcı yatırım yapacak kadar iştaha sahip mi?
Normalde bu sorunun karşılığı da “hayır” olmalı. Lakin küresel gelişmeler aslında memleketler arası yatırımcıları fazlaca önemli bir düşük getiri kıskacına almış durumda. Gelişmekte olan piyasalara yatırım yapan fonlar bilhassa yatırımcılara vaat ettikleri yüksek getirileri sağlamaktan uzun müddettir uzakta. Fed’in de mali sıkılaştırmayı daha ağırdan almaya başlayabileceği olasılıkları, doların memleketler arası güç kaybı sürecine girebileceği periyotta aslında yabancı yatırımcıların risk iştahında artış yaşanması yalnızca bir vakit problemi artık. Ancak hiç bir yabancı yatırımcı bir üst paragrafta saydığımız risklere sahip bir ülkeye şayet tüm bunların değişme potansiyeli yoksa yatırım yapmaz. Pekala bu biçimde tam zıddından soralım. Türkiye’de tüm bunların bilakis dönme mümkünlüğü var mı? Bazılarına nazaran seçimler bu biçimde bir senaryo içeriyor. Yabancı yatırımcıların seçim periyotlarında etkin oldukları da bilindiğine göre. Bu durumda evet, yabancı yatırımcıların tüm risklere karşın şayet kuvvetli bir çıpa görürse uzun vadeli yatırım için geri dönme ihtimali var. Bunu da Borsa İstanbul’da daha evvel birfazlaca sefer görmüştük. Zira bu biçimde devirler yüksek riskler/yüksek getiri potansiyeli değerlendirmelerinde getiri potansiyelinin ağır bastığı periyotlar olabiliyor. Borsa İstanbul’un emsallerine göre getiri vaadi de kıyas kabul etmez biçimde yüksek olduğuna nazaran?.. Yani bu biçimde bir senaryo gerçekleşmesi imkansız bir senaryo değil.
bu biçimde yabancıların son iki haftadır verdikleri sinyallerin biraz derinliklerine inip kalıcı sinyaller arayalım. Yabancı yatırımcılar net olarak iki haftada 300 milyon dolardan fazla alım yaptı. Ama hangi paylarda yaptı? Bunu biraz daha sağlama almak için işin içine kurumsal fonları da dahil edelim.
SATIŞTAN ALIMA DÖNEN HİSSELER
Yabancı yatırımcıların yılbaşından bu yana satışta olduğu payların kimilerinde ağustos ayında alıma döndüğü görülüyor. Bu payların endeks üstündeki toplam yükü yüzde 39. Takaslar üzerinden yaptığımız tahlillere nazaran bu payların başında Tofaş Araba Fabrikaları geliyor. Yabancı yatırımcılar ve kurumsal fonların bu pay senedinin takasındaki hissesi yüzde 49,67 düzeyinden yüzde 58,39’a çıkmış. Takas hakimiyetinde yüzde 8,7’lik bir artış var. Pekala TOASO’nun pay fiyatı ağustos ayında ne kadar artmış? Yüzde 14. Şirketin finansal performansı ise bilhassa Türkiye’de üretimi yapılan Fiat Doblo’nun üretimini İspanya’ya kaydıracağını açıklaması, şirketin dolar bazında karında altı aylık bilançoda bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 7 artış yaşanması paydaki yükseliş sınırlamış.
Listede yer alan bir öbür otomotiv şirketi de Ford Otosan. Yabancı yatırımcı ve kurumsal fonların pay takasındaki hissesi yüzde 63,74’ten yüzde 67,73’e çıkmış. Yani takas hakimiyetinde yüzde 4 artış var. Şirket payları ağustos ayında yüzde 10 yükselmiş. Şirketin net karı dolar bazında yüzde 22 artmış.
Son yükselişte bankalara yabancı alımı geldiğini seans izleyen herkes net bir biçimde lisana getirdi. Bu payların başında da Akbank geliyor. Yabancıların ve kurumsal fonların takas hissesi yüzde 56,26’dan yüzde 61,34’e yükselmiş. Yüzde 5’lik takas hakimiyeti artışı. Bu artışa pay fiyatı yüzde 30 artışla eşlik etmiş. Bankanın karındaki dolar bazlı değişim yüzde 171. THY listedeki en çarpıcı şirketlerden biri. Yabancıların takas hakimiyetinde yüzde 4’lük artış birlikteinde yüzde 34’lük bir pay fiyat artışı sağlamış. Şirketin ziyandan kara geçtiği devirde karındaki artış yüzde 10 binin üzerinde. Bunlar haricinde yabancıların yıl uzunluğu sattığı ama ağustosta alıma döndüğü öteki şirketler içinde Sabancı Holding, Şişecam üzere holdingler, Garanti Bankası ve Yapı Kredi Bankası üzere bankalar, TAV Havalimanları, Pegasus üzere turizm odaklı şirketler, Şok ve BİM üzere ucuzluk marketleri dikkat çekiyor.
KURUMSALLARIN ALMAYA DEVAM ETTİKLERİ
Temmuz sonundan ağustos 17’sine kadar yabancı ve kurumsal fonların takaslarında artış görünen şirketler içinde birinci dikkat çeken ODAŞ. Şirketin takasında bu kurumların hissesi yüzde 13’ten yüzde 19’a çıkmış. Dolar bazında yüzde 382 kar artışı yakalayan şirketin pay fiyatı ise ağustosta yüzde 17 artmış. Alarko Holding, Torunlar GYO, Gen İlaç, Kızılbük GYO, Ziraat GYO, Oyak Çimento, Nurol GYO ise yabancıların ve kurumsal fonların alımlarına ağustos ayında da devam ettiği öbür şirketler. Yabancıların yılbaşından beri net alımdayken Ağustos ayında satışa döndüğü paylara bakıldığında ise Hektaş, Penta Bilgisayar, Şekerbank, Kerevitaş, Başkentgaz, Fonet, Küresel Yatırım Holding, Aygaz, Selçuk Ecza Deposu, Matriks, DoCo, Anadolu Kümesi Holding üzere paylar dikkat çekiyor. Yabancıların yılbaşından bu yana sattığı ve ağustosta da satışı sürdürdüğü şirketlerde ise düğüm güya biraz çözülüyor. Tekfen, Tüpraş, Koç Holding, Arçelik, Ereğli Demir Çelik, Mavi Giysi, Medikal Park, Turkcell, SaSa, Ülker, Kardemir D, Koza Anadolu, Aksa, Koza Altın üzere şirketler bu listede.
YABANCI TAKASLARINDA BAŞ KARIŞTIRAN SEYİR
Veriler ışığında birinci imaj, endeks üzerinde yükü yüksek, karı süratli yükselmiş şirketlerde yabancı alımları (yüzde 39’luk endeks yükü yardımıyla) borsayı topyekün üst çekerken, yükselen düzeyden önemli satış baskısıyla da müsabakadan endeksteki yükü yüzde 31 düzeyine olan paylarda yabancı bilanço performansına bakmadan satış yapmaya devam etmiş. Yani yabancıların alımlarında topyekün giriş görmüyoruz. Uzun vadeli yabancıların ucuz kalmış piyasaya dönüş periyotlarının genel özelliklerinden biri, düzey gözetmeksizin endeks paylarında toptan alıma geçmeleridir. Bu açıdan birinci gösterge yabancıların seçici alımlarla endeksi üst taşıdığı, ama ellerindeki birtakım paylarda aylardır yaptıkları satışlara ne kara ne de fiyatın düşüklüğüne bakmadan devam ettiği istikametinde. Piyasada sıkça lisana getirilen bir iddiayı da hatırlatalım: Suudi borsa fonlarının bankalara girişi olduğu argümanlar var. Bunu ayırt etmek mümkün değil. Zira ister Avrupalı Amerikalı fonlar isterse de Arap fonları olsun, yabancı gelirse daima birebir yani Citibank, Deutschebank, Bank of America üzere kurumların yabancı takaslarında üzerinde görünecek. Lakin bu yabancı alımlarının kalıcı ve samimi alımlar olup olmadığı konusunda temkinli bakışı terk edebilmek için bu alımların bilançolardan daha sonra da devam etmesini görmek koşul. Bu da birkaç hafta daha sonrasında test edeceğimiz bir durum. Aksi ise bir daha yabancı yatırımcıların meblağları üst çekip aldıklarından daha fazlasını sattıkları klasik bir döngüden oburu olmayacak. Borsayı asıl uçuracak Avrupalı, Amerikalı, Japon menşeli yabancı fonların ise seçim senaryosuyla 2022 sonu yahut 2023 birinci çeyreğinde görülme mümkünlüğünü bir kenarda tutmakta yarar var.
Okumaya devam et...