Bakan Dönmez: Amacımız, bor ihracatı rekorumuzu tazelemek

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde Eti Maden Genel Müdürlüğü Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğüne ilişkin ferrobor tesisinin temel atma merasiminde açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin dört bir yanında yeni fabrikaların yükseldiğini vurgulayan Dönmez, şu biçimde devam etti: “Avrupa güç krizi niçiniyle bırakın yeni tesisler, fabrikalar açmayı mevcutların kapanmaması için büyük bir gayret ortasındayken, Türkiye’de her gün yeni bir tesis devreye giriyor. Mevcut fabrikalarımız da kapasite artışına gitmek için yeni yerler bakıyorlar. Yeni makine ve teçhizat siparişleri veriyorlar. Son 1 yıllık ithalatımıza baktığımızda makine teçhizatlarının büyük bir artış gösterdiğini görüyoruz. Ne demek bu? Fabrikalarımız üretim için gereken ekipmanlarını, altyapısını sağlıyor. Hamdolsun üretim ve ihracat odaklı yeni iktisat modelimizin meyvelerini toplamaya başladık.”

Dönmez, ferrobor tesisiyle bu silsileye yeni bir halka daha eklediklerini lisana getirdi. 2018’de yeni bor stratejilerini ilan ettiklerini hatırlatan Dönmez, “Dünya bor üretiminde ve ihracatında önderiz. Geçtiğimiz yıl 1 milyar 30 milyon dolar ile Cumhuriyet tarihimizin bor ihraç rekorunu kırmıştık. Bu yıl yola çıkarken gayemiz 1,1 milyar dolardı lakin bu yıl yeni mukaveleler, yeni pazarlar, yeni ilişkiler yardımıyla maksadımızı üst istikametli revize ettik. Bu yıl amacımızı 1,25 milyar dolar ile geçen yılki rekorumuzu tazelemek olarak güncelledik.” sözünü kullandı.

“Borda katma kıymetli eser devrini başlattık”

Hedeflerinin yalnızca yüksek üretim ve ihracat olmadığını belirten Dönmez, birkaç 100 dolar mertebesinde satılan cevheri artık bor karbürde tahminen 30 bin doların üzerinde, bugün temeli atılan ferroborda da tonunun 8-10 bin dolar aralığında satılacağını kaydetti. Dönmez, bor karbürün akabinde lityum üretim tesisi için de çalışmalara başladıklarını anlattı.

İki yıl evvel dünyada birinci kere sıvı bor atıklarından lityum üretimine Eskişehir Kırka’daki pilot tesislerde başladıklarına değinen Dönmez, “Lityum üretimi Eti Maden’deki arkadaşlarımızın 3 yıllık Ar-Ge faaliyetlerinin eseri. Yüzde 100 Eti Maden’e mahsus bir sistemle dünyada birinci sefer kullanılan bu teknik yardımıyla atıklardaki bor ve lityum ayrıştırıldı. yıllardır atık olarak depoladığımız mamüllerin ortasındaki lityumu geri kazanma hüneri ve yeteneğini kazandık.” bilgisini verdi.

Eti Maden’in bu üretim formülünün patentini almak için ilgili kurumlara müracaat yaptığını aktaran Dönmez, konuşmasını şu biçimde sürdürdü: “Milletimizin öyküsü imkansız denilen yerde başlar. Millet olarak en sevmediğimiz söz tahminen de imkansız. Şayet inanıyorsak başaramayacağımız hiç bir şey yok. İşte lityumun üretilmesi de buna en hoş örneklerden biri. Yıllık 10 ton üretim kapasiteli pilot tesisimizin açılışını Sayın Cumhurbaşkanımızın iştirakleriyle yapmıştık. Pilot tesisimizde endüstriyel üretim için gerekli bütün evreleri tamamladık. Bu yıl içerisinde inşallah biri Eskişehir Kırka’da, biri bir daha Bandırma’da olmak üzere toplam 700 ton kapasiteli iki yeni lityum tesisimizin temelini atacağız. Son senelerda yerli teknolojimizin gelişmesiyle birlikte lityuma talep büyük oranda arttı. İthalat yoluyla karşıladığımız bir eser. Hele ki COVID devrinde biliyorsunuz tedariki de çok sıkıntı karşılanan bir eserdi. Lityum ithalatına yılda 35 milyon dolar ödüyoruz. Ülkemizin yıllık lityum gereksinimi ortalama 1200 ila 1300 ton içinde değişiyor. Tam kapasite çalışacak lityum tesislerimizde inşallah gereksinimimizin yarısından fazlasını artık yerli üretimle karşılayacağız. Taşınabilir aygıtlar, tabletler, bilgisayarlar ve yerli arabamız başta olmak üzere akıllı teknolojilerde yerlilik oranımızı bu türlü artıracağız.”

“İleri teknoloji eserlerde ender toprak elementleri kullanacağız”

Bakan Fatih Dönmez, az toprak elementlerinin üretimiyle ilgili yeni bir adım attıklarını, bunun öyküsünün de lityum üzere eskilere dayadığını belirtti. Eskişehir’in Beylikova ilçesi Kızılcaören mevkisinde 2011’de birinci sondajı yaptıklarını anımsatan Dönmez, “Yapılan tahliller kararı alanda 694 milyon ton ender toprak elementi rezervi keşfettik. Bu keşifle Beylikova alanımız, rezerv ölçüsü açısından dünyanın en büyük ikinci rezerv alanı olarak kayıtlara geçti.” dedi.

Rezervi bulup üretmekten daha değerli olanın, bu rezervleri orta ve uç esere dönüştürecek tesis yatırımlarını yapmak olduğunu vurgulayan Dönmez, kelamlarını şu biçimde devam etti: “Burada da evvela üretim imkanını bakılırsabileceğimiz pilot tesisi inşa edeceğiz. Burada ender toprak oksitlerinin üretim optimizasyonunu test edeceğiz. Daha evvel bu çalışmaları laboratuvar ortamında AR-GE çalışmaları çerçevesinde gerçekleştiriyorduk. Hamdolsun buradan olumlu sonuçlar aldık. Artık pilot tesisimizin inşa etabına geldik. Pilot tesisimizi inşallah bu yıl içerisinde devreye alacağız. Birinci etapta bu tesiste, yıllık 1200 ton cevher işleyeceğiz. Pilot tesisten aldığımız test neticelerina bakılırsa de endüstriyel tesis yatırımına başlayacağız. Endüstriyel tesiste de yıllık 570 bin ton cevher işleyerek, 10 bin ton ender toprak oksitleri, 72 bin ton barit, 70 bin ton florit ve 250 ton toryum üreteceğiz. Artık mıknatıs, rüzgar türbin motoru, elektrikli araç motoru, roket füze modülleri, uçak, helikopter ve roket motoru, buhar ve gaz türbinleri, lazer ve uydu sistemleri üzere ileri teknoloji eserlerde yerli üretim ender toprak elementleri kullanacağız.”

“Bu alanda rakipsiz olacağımıza inanıyoruz”

Bakan Dönmez, bugün bor cevherinde katma bedel odaklı yeni bir tesisin daha temelini attıklarını bildirerek, ileri teknoloji eserlerde kullanılan ferroborun bilhassa çeliğe eklendiğinde direncini artırdığını aktardı.

Türk çeliğinin dünyada kalitesiyle meşhur olduğunu kaydeden Dönmez, şu tabirleri kullandı: “İnşallah ferrobor üretiminin akabinde bu alanda rakipsiz olacağımıza inanıyoruz. Çelik üretiminin yanı sıra neodiyum mıknatıs, transformatör çekirdekleri, arabaların çelik aksamları, metal enjeksiyon dökümleri üzere bir epey alanda ferrobor kullanılıyor. Ayrıyeten tıp elektroniği ve mesken elektronik eşyaların üretiminde de ağır olarak kullanılan bir gereç. Ferrobor üretimi bu teknolojilerin üretimi ve yerlileştirilmesi ismine değerli bir kar sağlayacak bizlere inşallah. Fabrikamız yıllık 800 ton üretim kapasiteli olacak. İnşallah önümüzdeki yılın bu aylarında maksadımız Bandırma’nın kurtuluşunun olduğu 17 Eylül’e bu tesisi yetiştirmek. İnşallah daima birlikte o günleri görürüz. Bu tesisimizde 100 vatandaşımızı da istihdam edeceğiz. Ferrobor tesisimizin kıymetli bir özelliği daha var. O da yatırımımız beraberinde teknoloji transferini de içeriyor. İnşallah ilerleyen vakit içinderda buradan elde ettiğimiz deneyimlerle bu süratle gelişen teknolojinin yerlileşmesinde de kıymetli adımlar atacağımıza inanıyorum.

Okumaya devam et...