Moko Yapım’ın sahibi Murat Yıldırım ile geçmişten bugüne müzik piyasasında olan biteni samimi bir biçimde konuştuk. Murat Yıldırım, 1985 yılından bu yana biroldukca sanatkarın menajerliğini yapmış ve ülke genelinde büyük tertiplere imza atmış bir isim. Murat Yıldırım, 2007 yılında Moko Yapım’ı kurarak tertip, menajerlik ve müzik yapımı faaliyetlerini kendi şirketi ismine devam ettirmeye başlamış. Müzik ve televizyon dalına uzun müddettir emek veren ve biroldukca yeniliğe imza atmış olan Murat Yıldırım, yaratıcılık ve mesleksel ahlak kuralları prensiplerinden vazgeçmeden çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıyeten müzik ve televizyon dallarının pek fazlaca alanında hizmet vermiş, bu kesimlerde yer alan öbür şirketlere de iş imkanı sağlamış, başarılı, titiz ve beğenilen çalışmalara imza atmış. Ülke çapında bir epey firma ile proje paydaşlığı yaparak başarılı tertipler gerçekleştirmiştir. Keyifle okumanız dileğiyle.
“DEĞİŞMEYEN TEK ŞEY AŞK”
Müzik piyasasının son 35 yılında üretimci, menajer ve yönetimci olarak yer aldınız. Geçmişten bugüne müzik piyasasında değişen neler oldu?
-Öncelikle yıllarını müziğe adamış fikir beşerlerine, gerçek sanatçı ve müzisyenlere hürmetlerimi sunuyorum. Ortamızda olmayanları da minnetle anıyorum. Müziğin Allah’ın insanoğluna bağışladığı büyük bir lütuf, bir nimet olduğuna inanıyorum. İnsan olmamızın en büyük ayrımı müziktir. Size aktarabileceğim tecrübelerim 35 yıl öncesine dayanır. Bizdilk evvelki üstatların anılarıyla bilgim 50 yıllık Türkiye müziğinin aldığı yol ve değişimlerini içerir. Müzik değişken midir? Evet, değişkendir müzik hislerin notalarla tabiridir. Toplumsal ömür hali müziğin biçimlenmesinde büyük rol oynar. Cumhuriyetin kuruluşunda bu topraklarda saraydan miras Arabi, Farsi sözlere bürünmüş Klasik Sanat Müziği, halkın sazıyla dillendirdiği halk müziği vardı. Cumhuriyetin Batı’ya yönelmesiyle Türk yavaşça Müziği doğdu. hafifçee alınan bu yeni akım sonrasındasındaları tüm Türkiye’yi eline aldı. Tüm müzik tiplerinin önüne geçti. Hatta sanat müziğinin genlerine geçip arabesk müzik denilen melez bir cins var oldu. Halk müziğinin genlerine girdi. Anadolu Folk Müziği, Anadolu rock müziği olarak bir tıp oldu. Arabesk; Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur’la, Anadolu Folk; Barış Manço, Erkin Koray üzere birfazlaca kıymetli müzik insanlarının çalışmalarıyla hayatımıza girdi. Cumhuriyet’in birinci yarısında müziğin belirleyicisi TRT oldu. Saraydan miras klasik sanat müziği TRT ile Zeki Müren’le orijinal bir kimlik bularak tabana indi. Türkçe kelamlı yavaşça batı müziği, Anadolu rock, halk müziği, TRT’de yerini aldı ama Arabesk TRT’nin dış nizamiyesinden bile içeri giremedi. bu biçimdelar TRT fazlaca katı kuralları olan bir kurumdu. Arabesk bir anda 1980’lerde sokağın sesi oluverdi. Sansürlere karşın çığ üzere büyüdü ve yayıldı. Ta ki 1990’larda pop müzik tekrar bayrağı eline alana kadar… Özetle müzikte tek değişmeyen şey aşk temasıdır. Aşka dair hangi kelam var ise notalara büründü daima karşımıza farklı tınılarla çıktı. Farklı tınıları da doğu ve batı külçeşidini bir ortada yaşamamıza borçluyuz. hiç bir ülke bizim kadar çeşitlenmiş müzik kültürüne sahip değil. Bu bir zenginliktir.
Z JENERASYONU DA HAYRAN
Günümüzde neredeyse tüm üretimler Spotify ve Youtube üzerinden yayınlanıyor. Single modası var. Albüm yapan sanatkarların sayısı azaldı. Bu durumu nasıl görüyorsun?
-Müziği kategorize etmenin yanlış olduğu bugünlerde daha düzgün anlaşılıyor. Müzik bilimsel kalıplar içine oturmaz zira müzik bir meta değildir. Hislerin sözüdür, bir müzik epeyce meblağ diye bir formülle üretilemez. Hiç kimse bu müzik fiyat diye kesin bir öngörüde bulunamaz. Âlâ bir müzik lakin uygun bir yorumcu ve yeterli bir menajer yardımıyla parlar. Müziği üretirsiniz asıl değerli şey halka nasıl ulaştırdığınızdır. Müziğin halka ulaşması taş plaklardan dijital platformlara kadar uzanan bir yolu anlatır. Müziği bu günlerde halka ulaştırmak fazlaca daha kolay… Ancak teknolojik gelişmeler birlikteinde müziğin ve müzikçilerin sihrini bozdu, gitgide kısır bir döngü içine giriyoruz. Kaliteli bir müzik üretimi sermaye ile yanlışsız orantılıdır. Müzik imalcisi harcadığını geri kazanamazsa yeni üretimlere girmekten kaçınır. Spotify, Youtube üzere internet portalları müziğin maalesef kalitesini düşürdü. Bir müzik artık mesken ortamında bile üretilebiliyor. Youtube’da, Spotifiy’da müziğinizi yayına koymak nerdeyse maliyetsiz, işte bu niçinle yüzlerce, binlerce müzik ve müzikçi var olma savaşı içine giriyor. Bu kalitesiz müzik yığını içerisinde siz ortaya para harcanmış, hiç bir harcamadan kaçınılmamış bir yapıt khalbukinız bile fark edilmesi güçleşiyor. Örneğin bir keman kümesi bir müzik için 10.000TL istiyorsa siz bunu konuttaki bilgisayarınızdan sıfır maliyetle dijital olarak çaldırıyorsunuz. Bu da maalesef kalitesizliğe yol açıyor. Bu niçinledir ki dinleyici hala eski müzikleri ve müzikçileri dinliyor. X ve Y nesilleri geçmiş devirlerin şarkıcılarına hayrandı. Z nesli da artık hayran zira ortaya konulan yeni müzikleri geçmişle kıyaslıyor ve gerçeği görüyor.
“BU ÜLKEDE KONSER YAPMAK SIKINTI İŞ”
Evvelce Harbiye konserleri fazlaca meşhurdu ve oraya çıkmak epeyce kıymetliydi. Bugün ise bar programları, otel programları var. Konser kültürü yok olma noktasına geldi. Bu sanatkarların tercihi mi? Yoksa menajerler mi bunu yönlendiriyor?
-Konser, bir sanatkarın müziğinin icrasının en yalın halidir. Orada stüdyo hilesiyle düzeltilmiş sesler yoktur. Konser salonları, sanatçı ve sevenlerinin birebir ortamı soluduğu bir yerdir. Geçmiş senelerda konserler fazlaca yaygındı. Anadolu’da konser verecek yer bulamazdık lakin kapalı spor salonlarını konser alanına çevirir bir daha de konserler verirdik ve turneler yapardık. 1990’larda Haluk Levent turnesi yapıyorduk, İstanbul’da Harbiye Açıkhava konser salonuna konser koymuştuk, kadim dostum ortağım Ali Akelli’yi aradım zira turnenin başındaydı neredesin diye sordum. “Harbiye’deyim ot yoluyoruz” dedi. Hayli güldük, konser salonunun oturma yerlerini ot sarmış onları temizletiyormuş. Bu kısa anekdotu şu yüzden anlattım; Harbiye’yi ellerimizle Türkiye’nin en itibarlı konser alanı haline getirdik, ondan sonrasında 5 bin kişilik bu yeri bilet satışıyla dolduran sanatkarların konserlerine açtık. Açtık diyorum zira kendi sermayelerimizle sarfiyatları karşılıyorduk. Şimdilerde parası olan bar sanatkarları da kirasını ödeyerek, parasız bilet dağıtarak konser veriyor Harbiye’de. Harbiye konserleri ünlü olur olmaz İBB kirayı fahiş bedelle artırarak otunu yolduğumuz yerden canımıza ot tıktı. Bu ülkede konser yapmak sıkıntı bir iş. Sanatçı merhum olduğu vakit musalla taşında birinci vakit içinderda politikler uzunluk gösterirler. Sanatkarlar sağken sormazlar sıkıntının nedir diye? Aslında gölge etmeseler hoş olur. Yüksek kiralar ise bir tarafa… Belediyeler, cümbüş rüsumu denilen bir vergiyle benden ne alırımın derdindeler. KDV’si %18, gelir vergisi keza en doruktan. Rüsumu kaldır bakalım, ilan ve duyurular için özel alanlar ver bakalım, konserler ve tiyatrolar duyurulsun. Politikler, sanatçı için gelen 100 binleri görür görmez, çiçek mazeretiyle sahneye çıkarlar, 3 dakika konuşarak prim yaparlar. Vah ki ne vah… Bu tertibe maalesef yenik düştük. Çok komik, düşünsenize geçmişte bir konser düzenleniyoruz. Konser verecek olan müzikçinin nüfus cüzdanı fotokopisi konser müsaadesi için emniyete gidiyor. Ahlaklı mı diye masa bakıyor, sizin konsere çıkmanıza lakin o denli müsaade veriliyordu, hayli şükür artık bu biçimde bir prosedür yok. Müzik dünyası maalesef Kültür Bakanlığı’nın da üvey evladı. Göstermelik bir iki dayanak var, asıl takviyesi sinema dünyası alıyor, gözümüz yok buna da şükür. Konser denince akla gelen en beğenilen yer aslında Rumeli Hisarı konserleriydi, son konserleri yapmak da bize nasip oldu.
Alaturka müzikte Assolist diye bir kavram vardı ve fazlaca değerliydi. Müzeyyen Senar, Sevinç Karaböcek, Emel Sayın, Muazzez Abacı, Gönül Akkor, Seçil Heper, Safiye Ayla üzere isimler vardı. Gazino bir rekabet ortamıydı. Bugün yeni bir assolist çıkmıyor. Assolistlerin yok olmasının sebebi gazinoların bitmesinden dolayı mı oldu?
-Assolist kavramı gazinolarla birlikte bitti lakin o bedelli solistler hala yeniliklerini koruyorlar. Alaturka müzikte en büyük düşünce yeni sanat müziği yapıtlarının çıkmaması… Bu niçinle yeni star solistler doğmuyor.
TV kanallarında bir periyot pek hayli ses müsabakaları oldu. Bugün ise O Ses Türkiye var. Ama o müsabakaların finalistleri ve birincileri içinden bir yıldız çıkmadı. Bunun sebebi nedir?
-Ses müsabakası konseptli TV programlarından bizim ülkemizde hiç bir yıldız çıkmadı, öbür dünya ülkelerinde de durum tıpkı sayılır. Bu tip müsabakalardan star çıkması mucize olur diyebilirim, star olmanın yolu farklıdır. Her şeydilk evvel yeni bir star yeni bir star müzikle çıkar. Yarışlardan star çıkar mı çıkar lakin formatın değişmesi gerekir.
“MÜZİSYENLERİ BATAKLIKTAN ÇIKARIP…”
Pandemi devri müziği hayli etkiledi. Önümüz yılbaşı ve devasa yükseklikte meblağları isteyen sanatkarlar olduğunu duyuyorum. Sence piyasa bu kadar parayı müzikçilere ödeyecek kadar düzeldi mi? İşletmeler bu masrafları kurtarabilir mi?
-Pandemi müzik bölümünü felç etti, maalesef intihar eden müzisyenler oldu. Bu durum epey ıstırap verici. Ünlü isimlerin pek sarsıldığını düşünmüyorum zira birçoklarının birikimi var. Burada olan müzisyenlere oldu. Aslında müzisyenler artık kendilerine bir sendika kurmalılar ve doğabilecek yeni krizler için tedbir almalılar. beraberlik büyük hasarları telafi eder. Kendi tırnağınız var ise başınızı kaşıyın, hükümet yardımı, lokal idare yardımı devede kulak kaldı. Lakin gönlüm şunu ister; lokal idareler toplumsal demokrat olduklarını savunuyorlarsa düzenledikleri etkinliklere ünlü olmayan sanatçı ve gurupları çıkarsınlar. Bu kıt vakit içinderda bir ünlü ismin konser fiyatı, 400 müzisyene ekmek olur. 1 kişi yerine 400 insan nasiplensin. Yurdun dört tarafında görkemli Cumhuriyet kutlamaları oldu. şüphesiz Cumhuriyetimiz daha büyük kutlamalara layık lakin bu etkinliklerde ünlü sanatkarlara ödenen fiyatları bir bilseniz kaç müzisyene ekmek olurdu. Toplumsal demokratlık; eşitlikten kardeşlikten geçiyorsa belediyeler ünlü isimlere paraları harcamayı bir tarafa bırakmalılar. Burada kastım ünlü sanatkarların hasılatlarına kelam söylemek değil. Ünlüler bu sıkıntı vakit içinderda müzisyen arkadaşlarına dayanak olmalı. Önümüzde yılbaşı var, sanatkarların en çok çalıştığı gündür ve hiç biri boş kalmaz. Ortada büyük sayılar dönüyor, demek ki ünlülerimiz “aman iş kaçmasın, makul bir fiyat talep edeyim” kaygısında değiller. Yani durumları epeyce şükür âlâ lakin müzisyenler için yıkım devam ediyor. Müzik dünyasının problemlerinin masaya yatırılıp güzelleştirilmeye muhtaçlığı var. Buna yönelik neler yapılabilir diye bir çalıştay vasıtasıyla çözmeye çalışsak ne düzgün olur. Akılcı metotlarla müzik dünyasının birfazlaca zahmetini giderebiliriz. Sizin aracılığınızla İBB Lideri Sayın Ekrem İmamoğlu’nun müzik çalıştayı düzenlemesini talep ediyorum. Her şey parayla halledilmez. Dağınık bir meslek kümesini sisteme sokmaya vesile olmak toplumsal belediyeciliğin bakılırsavleri içinde var olmalı. Kaldı ki bu kentin sesi, tınısı, notası, sevinci, hüznü, zahmetli günler geçiren müzisyenlerdir. Merhum Kayahan’la bir sohbetimizde, “ağabey nasıl yaptın bu denli hoş şarkıyı” diye sordum. Bana; “sefahat ortasında eser çıkmaz, sefalet ortasında çıkar” demişti. Kayahan ve Turgut Özal baş başa verip telif hakları meselelerinin tahlili konusunda bir yol açmışlardı. Birebir hassaslıkta bir siyasetçi müzisyenleri bataklıktan çıkarıp sefalete bırakmamalı.
Gündemde bu ortalar Pantene Altın Kelebek ödül merasimi var. İbrahim Tatlıses’e ödül verilmesi ve dekolteler konuşuluyor. Kimi medya kümelerinin sanatkarları hariç kimse ödül almadı. Sence Altın Kelebek vasfını yitirdi mi?
Altın Kelebek 1972 yılından bu yana düzenleniyor. Son senelerda Altın Kelebek kendi kulvarında tek kaldı. Basında bu bahsin üzerine fazlaca gidildi. Bir ödül merasimini organize etmek kolay bir iş değil. Altın Kelebek’te bu yıl birtakım aksaklıklar olmuş olabilir. Her tertipte az da olsa aksaklık çıkma ihtimali vardır. Ben önümüzdeki yıl Bodrum’da, Zeki Müren Sanat Mükafatları yapmayı düşünüyorum. Yapmayı düşündüğümüz bu tertibin daima ve klâsik olmasını düşünüyoruz. Ödül merasimlerine bir organizatörün eli değdiğinde tertipler daha güzel oluyor. Zira organizatör bir tertipteki birfazlaca aksaklığı görüyor ve açığı kapatıyor.
Kaan Çağlayangöl
“DEĞİŞMEYEN TEK ŞEY AŞK”
Müzik piyasasının son 35 yılında üretimci, menajer ve yönetimci olarak yer aldınız. Geçmişten bugüne müzik piyasasında değişen neler oldu?
-Öncelikle yıllarını müziğe adamış fikir beşerlerine, gerçek sanatçı ve müzisyenlere hürmetlerimi sunuyorum. Ortamızda olmayanları da minnetle anıyorum. Müziğin Allah’ın insanoğluna bağışladığı büyük bir lütuf, bir nimet olduğuna inanıyorum. İnsan olmamızın en büyük ayrımı müziktir. Size aktarabileceğim tecrübelerim 35 yıl öncesine dayanır. Bizdilk evvelki üstatların anılarıyla bilgim 50 yıllık Türkiye müziğinin aldığı yol ve değişimlerini içerir. Müzik değişken midir? Evet, değişkendir müzik hislerin notalarla tabiridir. Toplumsal ömür hali müziğin biçimlenmesinde büyük rol oynar. Cumhuriyetin kuruluşunda bu topraklarda saraydan miras Arabi, Farsi sözlere bürünmüş Klasik Sanat Müziği, halkın sazıyla dillendirdiği halk müziği vardı. Cumhuriyetin Batı’ya yönelmesiyle Türk yavaşça Müziği doğdu. hafifçee alınan bu yeni akım sonrasındasındaları tüm Türkiye’yi eline aldı. Tüm müzik tiplerinin önüne geçti. Hatta sanat müziğinin genlerine geçip arabesk müzik denilen melez bir cins var oldu. Halk müziğinin genlerine girdi. Anadolu Folk Müziği, Anadolu rock müziği olarak bir tıp oldu. Arabesk; Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur’la, Anadolu Folk; Barış Manço, Erkin Koray üzere birfazlaca kıymetli müzik insanlarının çalışmalarıyla hayatımıza girdi. Cumhuriyet’in birinci yarısında müziğin belirleyicisi TRT oldu. Saraydan miras klasik sanat müziği TRT ile Zeki Müren’le orijinal bir kimlik bularak tabana indi. Türkçe kelamlı yavaşça batı müziği, Anadolu rock, halk müziği, TRT’de yerini aldı ama Arabesk TRT’nin dış nizamiyesinden bile içeri giremedi. bu biçimdelar TRT fazlaca katı kuralları olan bir kurumdu. Arabesk bir anda 1980’lerde sokağın sesi oluverdi. Sansürlere karşın çığ üzere büyüdü ve yayıldı. Ta ki 1990’larda pop müzik tekrar bayrağı eline alana kadar… Özetle müzikte tek değişmeyen şey aşk temasıdır. Aşka dair hangi kelam var ise notalara büründü daima karşımıza farklı tınılarla çıktı. Farklı tınıları da doğu ve batı külçeşidini bir ortada yaşamamıza borçluyuz. hiç bir ülke bizim kadar çeşitlenmiş müzik kültürüne sahip değil. Bu bir zenginliktir.
Z JENERASYONU DA HAYRAN
Günümüzde neredeyse tüm üretimler Spotify ve Youtube üzerinden yayınlanıyor. Single modası var. Albüm yapan sanatkarların sayısı azaldı. Bu durumu nasıl görüyorsun?
-Müziği kategorize etmenin yanlış olduğu bugünlerde daha düzgün anlaşılıyor. Müzik bilimsel kalıplar içine oturmaz zira müzik bir meta değildir. Hislerin sözüdür, bir müzik epeyce meblağ diye bir formülle üretilemez. Hiç kimse bu müzik fiyat diye kesin bir öngörüde bulunamaz. Âlâ bir müzik lakin uygun bir yorumcu ve yeterli bir menajer yardımıyla parlar. Müziği üretirsiniz asıl değerli şey halka nasıl ulaştırdığınızdır. Müziğin halka ulaşması taş plaklardan dijital platformlara kadar uzanan bir yolu anlatır. Müziği bu günlerde halka ulaştırmak fazlaca daha kolay… Ancak teknolojik gelişmeler birlikteinde müziğin ve müzikçilerin sihrini bozdu, gitgide kısır bir döngü içine giriyoruz. Kaliteli bir müzik üretimi sermaye ile yanlışsız orantılıdır. Müzik imalcisi harcadığını geri kazanamazsa yeni üretimlere girmekten kaçınır. Spotify, Youtube üzere internet portalları müziğin maalesef kalitesini düşürdü. Bir müzik artık mesken ortamında bile üretilebiliyor. Youtube’da, Spotifiy’da müziğinizi yayına koymak nerdeyse maliyetsiz, işte bu niçinle yüzlerce, binlerce müzik ve müzikçi var olma savaşı içine giriyor. Bu kalitesiz müzik yığını içerisinde siz ortaya para harcanmış, hiç bir harcamadan kaçınılmamış bir yapıt khalbukinız bile fark edilmesi güçleşiyor. Örneğin bir keman kümesi bir müzik için 10.000TL istiyorsa siz bunu konuttaki bilgisayarınızdan sıfır maliyetle dijital olarak çaldırıyorsunuz. Bu da maalesef kalitesizliğe yol açıyor. Bu niçinledir ki dinleyici hala eski müzikleri ve müzikçileri dinliyor. X ve Y nesilleri geçmiş devirlerin şarkıcılarına hayrandı. Z nesli da artık hayran zira ortaya konulan yeni müzikleri geçmişle kıyaslıyor ve gerçeği görüyor.
“BU ÜLKEDE KONSER YAPMAK SIKINTI İŞ”
Evvelce Harbiye konserleri fazlaca meşhurdu ve oraya çıkmak epeyce kıymetliydi. Bugün ise bar programları, otel programları var. Konser kültürü yok olma noktasına geldi. Bu sanatkarların tercihi mi? Yoksa menajerler mi bunu yönlendiriyor?
-Konser, bir sanatkarın müziğinin icrasının en yalın halidir. Orada stüdyo hilesiyle düzeltilmiş sesler yoktur. Konser salonları, sanatçı ve sevenlerinin birebir ortamı soluduğu bir yerdir. Geçmiş senelerda konserler fazlaca yaygındı. Anadolu’da konser verecek yer bulamazdık lakin kapalı spor salonlarını konser alanına çevirir bir daha de konserler verirdik ve turneler yapardık. 1990’larda Haluk Levent turnesi yapıyorduk, İstanbul’da Harbiye Açıkhava konser salonuna konser koymuştuk, kadim dostum ortağım Ali Akelli’yi aradım zira turnenin başındaydı neredesin diye sordum. “Harbiye’deyim ot yoluyoruz” dedi. Hayli güldük, konser salonunun oturma yerlerini ot sarmış onları temizletiyormuş. Bu kısa anekdotu şu yüzden anlattım; Harbiye’yi ellerimizle Türkiye’nin en itibarlı konser alanı haline getirdik, ondan sonrasında 5 bin kişilik bu yeri bilet satışıyla dolduran sanatkarların konserlerine açtık. Açtık diyorum zira kendi sermayelerimizle sarfiyatları karşılıyorduk. Şimdilerde parası olan bar sanatkarları da kirasını ödeyerek, parasız bilet dağıtarak konser veriyor Harbiye’de. Harbiye konserleri ünlü olur olmaz İBB kirayı fahiş bedelle artırarak otunu yolduğumuz yerden canımıza ot tıktı. Bu ülkede konser yapmak sıkıntı bir iş. Sanatçı merhum olduğu vakit musalla taşında birinci vakit içinderda politikler uzunluk gösterirler. Sanatkarlar sağken sormazlar sıkıntının nedir diye? Aslında gölge etmeseler hoş olur. Yüksek kiralar ise bir tarafa… Belediyeler, cümbüş rüsumu denilen bir vergiyle benden ne alırımın derdindeler. KDV’si %18, gelir vergisi keza en doruktan. Rüsumu kaldır bakalım, ilan ve duyurular için özel alanlar ver bakalım, konserler ve tiyatrolar duyurulsun. Politikler, sanatçı için gelen 100 binleri görür görmez, çiçek mazeretiyle sahneye çıkarlar, 3 dakika konuşarak prim yaparlar. Vah ki ne vah… Bu tertibe maalesef yenik düştük. Çok komik, düşünsenize geçmişte bir konser düzenleniyoruz. Konser verecek olan müzikçinin nüfus cüzdanı fotokopisi konser müsaadesi için emniyete gidiyor. Ahlaklı mı diye masa bakıyor, sizin konsere çıkmanıza lakin o denli müsaade veriliyordu, hayli şükür artık bu biçimde bir prosedür yok. Müzik dünyası maalesef Kültür Bakanlığı’nın da üvey evladı. Göstermelik bir iki dayanak var, asıl takviyesi sinema dünyası alıyor, gözümüz yok buna da şükür. Konser denince akla gelen en beğenilen yer aslında Rumeli Hisarı konserleriydi, son konserleri yapmak da bize nasip oldu.
Alaturka müzikte Assolist diye bir kavram vardı ve fazlaca değerliydi. Müzeyyen Senar, Sevinç Karaböcek, Emel Sayın, Muazzez Abacı, Gönül Akkor, Seçil Heper, Safiye Ayla üzere isimler vardı. Gazino bir rekabet ortamıydı. Bugün yeni bir assolist çıkmıyor. Assolistlerin yok olmasının sebebi gazinoların bitmesinden dolayı mı oldu?
-Assolist kavramı gazinolarla birlikte bitti lakin o bedelli solistler hala yeniliklerini koruyorlar. Alaturka müzikte en büyük düşünce yeni sanat müziği yapıtlarının çıkmaması… Bu niçinle yeni star solistler doğmuyor.
TV kanallarında bir periyot pek hayli ses müsabakaları oldu. Bugün ise O Ses Türkiye var. Ama o müsabakaların finalistleri ve birincileri içinden bir yıldız çıkmadı. Bunun sebebi nedir?
-Ses müsabakası konseptli TV programlarından bizim ülkemizde hiç bir yıldız çıkmadı, öbür dünya ülkelerinde de durum tıpkı sayılır. Bu tip müsabakalardan star çıkması mucize olur diyebilirim, star olmanın yolu farklıdır. Her şeydilk evvel yeni bir star yeni bir star müzikle çıkar. Yarışlardan star çıkar mı çıkar lakin formatın değişmesi gerekir.
“MÜZİSYENLERİ BATAKLIKTAN ÇIKARIP…”
Pandemi devri müziği hayli etkiledi. Önümüz yılbaşı ve devasa yükseklikte meblağları isteyen sanatkarlar olduğunu duyuyorum. Sence piyasa bu kadar parayı müzikçilere ödeyecek kadar düzeldi mi? İşletmeler bu masrafları kurtarabilir mi?
-Pandemi müzik bölümünü felç etti, maalesef intihar eden müzisyenler oldu. Bu durum epey ıstırap verici. Ünlü isimlerin pek sarsıldığını düşünmüyorum zira birçoklarının birikimi var. Burada olan müzisyenlere oldu. Aslında müzisyenler artık kendilerine bir sendika kurmalılar ve doğabilecek yeni krizler için tedbir almalılar. beraberlik büyük hasarları telafi eder. Kendi tırnağınız var ise başınızı kaşıyın, hükümet yardımı, lokal idare yardımı devede kulak kaldı. Lakin gönlüm şunu ister; lokal idareler toplumsal demokrat olduklarını savunuyorlarsa düzenledikleri etkinliklere ünlü olmayan sanatçı ve gurupları çıkarsınlar. Bu kıt vakit içinderda bir ünlü ismin konser fiyatı, 400 müzisyene ekmek olur. 1 kişi yerine 400 insan nasiplensin. Yurdun dört tarafında görkemli Cumhuriyet kutlamaları oldu. şüphesiz Cumhuriyetimiz daha büyük kutlamalara layık lakin bu etkinliklerde ünlü sanatkarlara ödenen fiyatları bir bilseniz kaç müzisyene ekmek olurdu. Toplumsal demokratlık; eşitlikten kardeşlikten geçiyorsa belediyeler ünlü isimlere paraları harcamayı bir tarafa bırakmalılar. Burada kastım ünlü sanatkarların hasılatlarına kelam söylemek değil. Ünlüler bu sıkıntı vakit içinderda müzisyen arkadaşlarına dayanak olmalı. Önümüzde yılbaşı var, sanatkarların en çok çalıştığı gündür ve hiç biri boş kalmaz. Ortada büyük sayılar dönüyor, demek ki ünlülerimiz “aman iş kaçmasın, makul bir fiyat talep edeyim” kaygısında değiller. Yani durumları epeyce şükür âlâ lakin müzisyenler için yıkım devam ediyor. Müzik dünyasının problemlerinin masaya yatırılıp güzelleştirilmeye muhtaçlığı var. Buna yönelik neler yapılabilir diye bir çalıştay vasıtasıyla çözmeye çalışsak ne düzgün olur. Akılcı metotlarla müzik dünyasının birfazlaca zahmetini giderebiliriz. Sizin aracılığınızla İBB Lideri Sayın Ekrem İmamoğlu’nun müzik çalıştayı düzenlemesini talep ediyorum. Her şey parayla halledilmez. Dağınık bir meslek kümesini sisteme sokmaya vesile olmak toplumsal belediyeciliğin bakılırsavleri içinde var olmalı. Kaldı ki bu kentin sesi, tınısı, notası, sevinci, hüznü, zahmetli günler geçiren müzisyenlerdir. Merhum Kayahan’la bir sohbetimizde, “ağabey nasıl yaptın bu denli hoş şarkıyı” diye sordum. Bana; “sefahat ortasında eser çıkmaz, sefalet ortasında çıkar” demişti. Kayahan ve Turgut Özal baş başa verip telif hakları meselelerinin tahlili konusunda bir yol açmışlardı. Birebir hassaslıkta bir siyasetçi müzisyenleri bataklıktan çıkarıp sefalete bırakmamalı.
Gündemde bu ortalar Pantene Altın Kelebek ödül merasimi var. İbrahim Tatlıses’e ödül verilmesi ve dekolteler konuşuluyor. Kimi medya kümelerinin sanatkarları hariç kimse ödül almadı. Sence Altın Kelebek vasfını yitirdi mi?
Altın Kelebek 1972 yılından bu yana düzenleniyor. Son senelerda Altın Kelebek kendi kulvarında tek kaldı. Basında bu bahsin üzerine fazlaca gidildi. Bir ödül merasimini organize etmek kolay bir iş değil. Altın Kelebek’te bu yıl birtakım aksaklıklar olmuş olabilir. Her tertipte az da olsa aksaklık çıkma ihtimali vardır. Ben önümüzdeki yıl Bodrum’da, Zeki Müren Sanat Mükafatları yapmayı düşünüyorum. Yapmayı düşündüğümüz bu tertibin daima ve klâsik olmasını düşünüyoruz. Ödül merasimlerine bir organizatörün eli değdiğinde tertipler daha güzel oluyor. Zira organizatör bir tertipteki birfazlaca aksaklığı görüyor ve açığı kapatıyor.
Kaan Çağlayangöl