semaver
Active member
Nöroloji Uzmanı Dr. Nil Çetin, yalnız yaşamanın, ilerleyen yaşlarda hayat arkadaşı/partner eksikliğinden kaynaklı sosyalleşememenin beyin hudut hücreleri içindeki irtibatı bozduğunu vurgulayarak, “Yapılan araştırmalar, yalnızlığın beyin hücrelerine âlâ gelmediğini, beynin idrak ve algılama yetileriyle hafızayı olumsuz etkilediğini gösteriyor. Yalnız olan insanlarda demans riski, yalnız olmayanlara göre daha fazla görülüyor. İnsanın tek başına olması, paylaşmaması, konuşmaması, hiç bir faaliyette bulunmaması ve içe dönük yaşaması, hudut hücreleri içindeki bağlantısı bozuyor. Arkadaş/partner edinme, toplumsal ömrün ortasında olma ve paylaşma hastalık riskini azaltıyor. Konuşma, sohbet etme ve içe dönük ömürden kurtulma nöronlar içindeki ilişkiyi artırıyor.” tabirlerini kullandı.
ÖZ BAKIM KAYBINA niye OLUYOR
Demansın, sinsi başlangıçlı ve daima ilerleme eğiliminde bir hastalık olduğunu aktaran Çetin, “Hastalık teşhisten 5-10 yıl daha sonraya kadar ilerliyor ve öz bakım kaybına niye olabilecek düzeye gidebiliyor. Hastalarda erken evrede unutkanlık ön plandayken, orta evrede kaybolmak, irtibat bozulması, şahsi hijyende azalma, yardım gereksinimi, yinelayan sorular sorma görülüyor. Geç evrede ise yürümede kuvvetlik, tam bağımlılık, fazlaca yakınlarını bile tanıyamama, saldırganlık ve ruhsal bulgular gelişiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Çetin, günümüzde yaklaşık 50 milyon civarında olan demanslı hasta sayısının, 2050 yılında 150 milyona ulaşmasının öngörüldüğünü, demans hastalarının yüzde 60 ila 70’inin alzaymır demansı olduğunu, bunu beyin damar hastalıklarına bağlı vasküler demansın izlediğini bildirdi.
Ayrıyeten, frontotemporal demans, Huntington hastalığı, Lewy cisimcikli demans ve mikst tip demanslar da bulunduğunu aktaran Çetin, “Alzaymır hastalığının genetik cinsleri daha genç yaşlarda ortaya çıkıyor. Genetik köken, hastaların yüzde 5’inde rol oynuyor.” sözlerini kullandı.
HASTALIKTAN KAÇINMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Dr. Nil Çetin, hastalığın teşhisini belirlemede özel bir test olmadığını, hastanın hikayesi, klinisyenin ayrıntılı incelemesi, kan testi ve görüntülemeler ile hastaya teşhis konulduğunu belirterek, “Tedavide kolinesteraz inhibitörleri ve memantin spesifik ilaçlar olarak karşımıza çıkıyor. Ek olarak, bu süreçte hastanın yaşadığı ortamın ve bakıcısının mümkün olduğunca sabit olması ve değiştirilmemesi, düşmenin önlenmesi üzere önlemlerin de alınması büyük kıymet taşıyor.” tabirlerini kullandı.
Demansın önlenebilir bir hastalık olduğunu aktaran Çetin, hastalıktan kaçınmak için yapılması gerekenleri “okumak, bulmaca çözmek, sudoku, kağıt oyunları, satranç, puzzle, söz oyunu üzere zihni faal tutacak faaliyetler gerçekleştirmek, toplumsallaşmak, sigara içmemek ve fazla ölçüde alkol tüketmemek, idman ve spor yapmak, kilo vermek, tertipli ve sağlıklı beslenmek, bol güneşe maruz kalmak, besin ve vitamin destekleri almak (B, C, D, E vitaminleri), başka sıhhat sıkıntılarının tedavisi (hipertansiyon, diyabet, obezite, depresyon gibi), güzel uyumak, depresyondan uzak durmak” formunda sıraladı.
DEMANS NEDİR?
Demans, “günlük hayatın faaliyetlerini engelleyen bilişsel bozulma” olarak tanımlanıyor. Hastalığı yaşayan bireylerde unutkanlık ve hafıza kaybı karakteristik bulgu olarak ortaya çıkıyor. Bu bilişsel bozulma, günlük hayat aktivitelerinde zorlanmaya niye olurken, lisan, algı, marifet, pratik, dikkat, muhakeme işlevlerini da zayıflatıyor. 65 yaş üstü her 10 bireyden birinde ve 75 yaş üstü her 4 şahıstan birinde görülen demans, çağımızın değerli bir hastalığı olarak karşımıza çıkıyor.
ÖZ BAKIM KAYBINA niye OLUYOR
Demansın, sinsi başlangıçlı ve daima ilerleme eğiliminde bir hastalık olduğunu aktaran Çetin, “Hastalık teşhisten 5-10 yıl daha sonraya kadar ilerliyor ve öz bakım kaybına niye olabilecek düzeye gidebiliyor. Hastalarda erken evrede unutkanlık ön plandayken, orta evrede kaybolmak, irtibat bozulması, şahsi hijyende azalma, yardım gereksinimi, yinelayan sorular sorma görülüyor. Geç evrede ise yürümede kuvvetlik, tam bağımlılık, fazlaca yakınlarını bile tanıyamama, saldırganlık ve ruhsal bulgular gelişiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Çetin, günümüzde yaklaşık 50 milyon civarında olan demanslı hasta sayısının, 2050 yılında 150 milyona ulaşmasının öngörüldüğünü, demans hastalarının yüzde 60 ila 70’inin alzaymır demansı olduğunu, bunu beyin damar hastalıklarına bağlı vasküler demansın izlediğini bildirdi.
Ayrıyeten, frontotemporal demans, Huntington hastalığı, Lewy cisimcikli demans ve mikst tip demanslar da bulunduğunu aktaran Çetin, “Alzaymır hastalığının genetik cinsleri daha genç yaşlarda ortaya çıkıyor. Genetik köken, hastaların yüzde 5’inde rol oynuyor.” sözlerini kullandı.
HASTALIKTAN KAÇINMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Dr. Nil Çetin, hastalığın teşhisini belirlemede özel bir test olmadığını, hastanın hikayesi, klinisyenin ayrıntılı incelemesi, kan testi ve görüntülemeler ile hastaya teşhis konulduğunu belirterek, “Tedavide kolinesteraz inhibitörleri ve memantin spesifik ilaçlar olarak karşımıza çıkıyor. Ek olarak, bu süreçte hastanın yaşadığı ortamın ve bakıcısının mümkün olduğunca sabit olması ve değiştirilmemesi, düşmenin önlenmesi üzere önlemlerin de alınması büyük kıymet taşıyor.” tabirlerini kullandı.
Demansın önlenebilir bir hastalık olduğunu aktaran Çetin, hastalıktan kaçınmak için yapılması gerekenleri “okumak, bulmaca çözmek, sudoku, kağıt oyunları, satranç, puzzle, söz oyunu üzere zihni faal tutacak faaliyetler gerçekleştirmek, toplumsallaşmak, sigara içmemek ve fazla ölçüde alkol tüketmemek, idman ve spor yapmak, kilo vermek, tertipli ve sağlıklı beslenmek, bol güneşe maruz kalmak, besin ve vitamin destekleri almak (B, C, D, E vitaminleri), başka sıhhat sıkıntılarının tedavisi (hipertansiyon, diyabet, obezite, depresyon gibi), güzel uyumak, depresyondan uzak durmak” formunda sıraladı.
DEMANS NEDİR?
Demans, “günlük hayatın faaliyetlerini engelleyen bilişsel bozulma” olarak tanımlanıyor. Hastalığı yaşayan bireylerde unutkanlık ve hafıza kaybı karakteristik bulgu olarak ortaya çıkıyor. Bu bilişsel bozulma, günlük hayat aktivitelerinde zorlanmaya niye olurken, lisan, algı, marifet, pratik, dikkat, muhakeme işlevlerini da zayıflatıyor. 65 yaş üstü her 10 bireyden birinde ve 75 yaş üstü her 4 şahıstan birinde görülen demans, çağımızın değerli bir hastalığı olarak karşımıza çıkıyor.