Vakit ayarlı bomba: Taliban… Şapkadan ne çıktı

Serkankutlu

Global Mod
Global Mod
Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesi, ABD’nin siyasal İslam’ı kendince ikiye ayırıp “ılımlı” saydıklarını “radikal” gördüklerine karşı kullanma siyasetinin hezimeti oldu. Öte yandan, siyasete bulaşmış İslamcılığın tüm türevlerinin global cihat yanlısı radikallerden pek de uzak olmadıkları anlaşıldı. ABD’nin sadık müttefik, stratejik ortak saydığı Pakistan’ın Taliban terör örgütünü senelerca gizlice, hatta kimi vakit açıkça desteklemesi ve onların iktidara gelişini Pakistan önderi İmran Han’ın “Afganistan kölelik zincirlerini kırıyor” biçiminde nitelemesi bardağı taşıran son damla oldu.

Pakistan önderi İmran Han

İKİ YÜZLÜ SİYASAL İSLAMCILIK

Pakistan devleti ismine konuşan bir yetkilinin 7 yıl evvel verdiği bir demeç, “ılımlı” denilen iki yüzlü ve sinsi cihatçılığın dünya için ne büyük bir tehlike taşıdığını özetlemekteydi. Pakistan istihbaratı ISI’nin eski liderlerinden Hamit Gül, ABD’nin Taliban’a operasyon yaptığı 2001 daha sonrasında bile Pakistan’ın Taliban’ı “aynı vakitte ABD’den aldığı finansmanla” desteklediğini bir TV konuşmasında itiraf etmişti. Şöyle diyordu General Hamit Gül, “Tarih yazılacak: Afganistan’da Sovyetleri ABD’den aldığımız dayanakla yendiğimiz, sonrasındasında da Amerika’dan aldığımız takviyeyle Amerika’yı yendiğimiz anlatılacak” (VOA, 25 Ağustos)

Bugün Taliban’ın Savunma Bakanı olarak bakılırsav alan Abdul Kayyum Zakir isimli teröristin (kod ismi Abdullah Gulam Resul) geçmişi de o bölgedeki İslamcılığın ve Pakistan’ın niteliğini fazlaca güzel ortaya koymaktadır.

ABD, 2001’de Usame Bin Laden’i yakalamak sebebi öne sürülerek Afganistan’a müdahale ettiği devirde, Zakir, Taliban askeri güçlerinin genel kumandan yardımcısıydı. Lakin kendini kolay bir militan üzere tanıtarak ABD’ye teslim oldu ve Guantanamo’ya gdolayıldü. Oradan 2007 yılında “ılımlı” Pakistan’ın ısrarlı aracılığıyla Afganistan’a gönderildi ve Pul-i Müzik cezaevine kapatıldı. Birkaç ay daha sonra da “ılımlı” eski Afgan hükümetinin sonucuyla hür bırakıldı. Zakir, Taliban terör örgütündeki eski faaliyetine geri döndükten daha sonra Pakistan lokal polisi tarafınca Ketta kentinde 2010 yılında 10 elemanıyla bir arada bir daha yakalandı. Ancak ABD medyasının bildirdiğine nazaran Pakistan istihbaratının müdahalesiyle bir daha hür bırakıldı. Zakir’in 11 yıldır iki ülke içindeki huduttan tekraren geçiş yaptığı ve NATO güçlerine karşı intihar taarruzlarını organize ettiği saptandı. NATO güçlerinin bombaladığı Belucistan eyaleti ABD’nin itirazlarına karşın Pakistan tarafınca hava operasyonlarına kapatıldı. 2011 yılında Newsweek mecmuasına konuşan bir Pakistan yetkilisi “sınırdan kümeler geçiş yapsa da hepsi güvenlik güçlerimizin yakın denetimi altındadır” demekteydi, ancak ABD bu palavraya inanmış gözükse de aslında gerçek o denli değildi.

Taliban’ın Pakistan geçişi Ketta kenti

PAKİSTAN’IN İSLAMCILIK KUSURUNUN niçinLERİ

Batı hükümetleri ve medyası Pakistan’ı en az 10 yıldır ikili oynamakla suçluyorlar. O kadar ki Pakistan’ın senelerca mahpusta tuttuğu hatta azapla söz aldığı söylenen Molla Abdülgani Baradar’ın artık Taliban’ın şeflerinden biri olarak Kabil’de ortaya çıkması “İslamcılar dünyasında kimin eli kimin cebinde” sorusunu sorduruyor.

Aslında Pakistan devlet seçkinleri bilhassa Bangladeş’in ayrılmasından beri ülkenin parçalanacağı fobisi arasındaler. Ülkenin siyasal İslam’a kayması da bu niçinle olmuş. “İslam’ın ülkenin çimentosu” olduğu sloganı bu coğrafyada evvel Pakistan’da 1970’lerde ortaya çıkmış, diğer Müslüman çoğunluklu ülkelerin seçkinleri bu kelamı oradan “intihal” etmişlerdir.

ABD Lideri Obama, nazaranvden ayrıldıktan daha sonrasında yaptığı açıklamada Usame Bin Laden’in 23 Temmuz 2016 tarihinde Pakistan’ın Abottabad kentinde öldürüldüğü operasyonun bu ülke yetkililerinden gizlendiğini söylemiştir. İçerde diğer dışarıda öteki konuşan Pakistanlı siyasalların ikiyüzlü söylemi o basamağa varmıştır ki, ABD bu ülkenin ordusu ve istihbaratından kimilerinin teröristlerle işbirliği yaptığını artık açıkça lisana getirmektedir. ABD Lideri Trump 2018 yılında Pakistan’a askeri yardımı durdurmuş, 1 yıl daha sonra da Pakistan’la benzeri siyasetler izleyen öbür ülkelere karşı tedbirler başlamıştır. Bunlar ABD’nin son 1-2 yıla kadar ölçülü saydığı ülkelere karşı siyasetinin değiştiğini göstermektedir.

Bin Laden’in Pakistan’daki meskeni

TALİBAN’IN BAŞARISI PAKİSTAN’IN YENİLGİSİ

Bugün Afganistan’daki gelişmeler birinci bakışta Pakistan’ı mutlu etmiş üzere görünüyor. En azından tarihi düşmanı olan Hindistan’la yeterli bağlantılar ortasında bulunan Eşref Gani hükümetinin düşmesi ve Pakistan’ın İslam dünyasındaki liderliğinin güçlenmesi onun için olumlu sayılabilir. Lakin öteki bir açıdan bakılınca Afganistan’da bir piyonu feda eden ABD’nin bölgede ziyanı yararından epey olan Pakistan’la ilgisini bir daha kıymetlendirecek olması bu devletin yöneticilerini derde sokmuştur.

“Ilımlı İslam” bakışının yanlışlığı, İslam dünyasını külliyen çağdaş uygarlığın dışına atmak üzere arka niyetlerin yapıtı değilse, ABD’nin eski müttefiklerini birtakım kimi Çin’e birtakım kimi öbür güçlere kaptırmasına yol açmaktadır. Lakin Pakistan’dan kurtulan ABD, Çin’e karşı Hindistan’la epeyce daha sıkı bir paydaşlık elde edecektir. Rusya’da Orta Asya’daki Rus üslerini kullanma hakkı elde eden ABD, Hindistan’da Çin’e karşı tıpkı zamandanizde hem karada epey daha stratejik pozisyonda avantajlar sağlamıştır.

Geçit yapan Taliban güçleri

PEŞTUNLAR VE PEŞTUNİSTAN SORUNU

Pakistan’ın bugüne dek Taliban üzerinden oynadığı ikili oyun artık onun önünde büyük bir tehdit olarak durmakta. Taliban özünde bir Peştun örgütüdür. Peştunlar Afganistan’ın yüzde 40’ını, Pakistan’ın yüzde 20-25’ini oluşturur. Peştunistan denilen coğrafik bölge hem Afganistan’da tıpkı vakitte Pakistan’dadır. Afganistan, Peştunistan’ın Pakistan’da kalan kısmını ulusal andının bir kesimi kabul etmekte ve hatta ismine “Durand Çizgisi” denilen ve İngilizler tarafınca 1893 yılında çizilen hududu tanımamaktadır.

İşte Pakistan 1980’lerde bir yandan Sovyetlere karşı Afganistan’daki tutucu Peştunları desteklerken, onların kendisine karşı da bir tehdit oluşturacakları kanısıyla, milliyetçiliği unutturup İslam ümmetçiliğini ön plana çıkarmak maksadıyla Pakistan’daki medreselerde “talebeler” eğitmiş ve Taliban bu biçimdece ortaya çıkmıştır. Artık ise asıl “büyük oyun” başlamıştır. Taliban, Pakistan derin devletinin sandığı üzere ümmete boyun eğip Güneybatıdaki Peştun aşiret topraklarını İslamabad’a bırakacak mıdır? Gelişmeler hiç de o denli olacağa benzemiyor.

Pakistan’ın bugünkü Genelkurmay Lideri olan Sayın Orgeneral Kamar Cevat Bajva, Kanada ve ABD’de okumuş bir Pencabi olarak Taliban’ın milliyetçi emellerinin farkındadır. Taliban yöneticileri de en az Pakistan kadar kurnaz olduklarından ve ABD’nin nasıl olsa geri çekilip onlara yol vereceğini de evvelinde kestirdiklerinden ilerde Pakistan’a muhtaç olmamak için Rusya, İran ve bilhassa Çin’le şimdiden münasebetleri kurmuşlardır.

Pakistan’ın şimdiki Genelkurmay Lideri Orgeneral Bajva

Bu mevzuda en dikkat cazibeli tutum, Pakistan’ın senelerdan beri milyon dolarlar harcayarak Peştunistan’ı ikiye bölen Duran çizgisi üzerinde duvar örmesine karşın, gelmiş geçmiş laik ya da İslamcı tüm Afgan hükümetleri üzere Taliban örgütünün de Peştun topraklarının bölünmesini kabul etmemesidir. Görüldüğü üzere Pakistan’ın Peştunları “İslamcılaştırarak” ülkenin çimentosunu sağlama teşebbüsü boştur ve kendisine göz oyacak karga yetiştiren asıl ülke Pakistan olmuştur.

Paştunistan bölgesini ikiye ayıran Duran çizgisi

TAHRİK-İ TALİBAN VE IŞİD DEVREDE

Taliban’ın bilhassa Pakistan Peştunları ortasında tesirli bir Pakistan uzantısı da vardır: “Tahrik-i Taliban” örgütü. Bu örgüt Peştunistan’ın Pakistan’da bulunan modülünün bağımsızlığı için savaşmaktadır. Ayrıyeten da bilhassa Şii azınlığa karşı kanlı hareketler yapmıştır ve bugünkü İmran Han hükümetine de şiddetle karşıdır. Taliban’ın iktidara gelince yaptığı birinci iş kendi hapishanelerinde Tahrik-i Taliban üyelerini özgür bırakmak ve Pakistan’a yollamak olmuştur. Doğal ki kan kardeşlerini bundan daha sonra da destekleyecektir.

Tahrik-i Taliban Pakistan’da binlerce sivilin vefatından sorumludur. Orgeneral Bajva bunlar ve Afganistan’ı ele geçiren Taliban için “bir madalyonun iki yüzü” demiştir. Dahası, Hazara, Tacik, Özbek, Türkmen üzere etnik kümelerle Peştun Taliban içinde bir daha başlayacak bir iç savaş Pakistan’a milyonları yığacak ve aslına bakarsan batık olan iktisadını mahvedecektir.

Ayrıyeten, şimdilik Çin’le uygun ilgileri de olsa Taliban’ın Afganistan’da bulunan ya da oraya gelecek Uygurları Çin’e yollamaya cüret etmesi bile mümkün değildir, zira esasen pastadan hisse almak için fırsat kollayan İslamcı kümeler bunu mazeret bilip bir ayaklanma başlatabilirler. Ya da Pakistan’daki Çin yatırımlarına ve teknik elemanlarına karşı sabotaj ve suikastlar düzenleyip Afganistan’a kaçabilirler. Gerçekten son iki ay ortasında buna misal terör aksiyonları olmuştur ve bunların çoğalması Pakistan-Çin münasebetlerine ağır darbe vuracaktır.

ŞAPKADAN IŞİD ÇIKACAKTI, ÇIKTI

Son olarak 4 Temmuz’da Odatv’de yayınlanan “Afganistan şapkasından IŞİD mi çıkacak?” başlıklı yazımı ve Kabil havaalanında akınların bu yazımın doğruladığını hatırlatayım. IŞİD, Kabil Havaalanı hareketiyle gücünü göstermiştir ve Taliban’dan şad olmayan tüm cihatçı terörist kümeleri kendi içine alacak büyük bir gelişme potansiyeli bulunmaktadır. Rusya, Çin ve Pakistan’la yeterli bağlar ortasında olmadığından eli kolu da bağlı değildir. Tam bilakis bölgedeki istikrar IŞİD’in bağlı olduğu odakları hiç ilgilendirmiyor. bir daha bir hafta evvel yazdığım üzere “Taliban bir barut fıçısı” üzerinde oturuyor ve bölgedeki gelişmeler evvel Pakistan’ı daha sonra yeni müttefiki olduğu Çin’i son derece rahatsız edecek özellikte.

Bu ortada bu yazımı dikkatle okuyanlar için Pakistan’ın tüm Müslüman çoğunluklu ülkelerde rastlanan ulusal birliği sağlamada İslamcılığı bir tahlil görme yanlışından çıkarılacak derslere ve (benzetmek üzere olmasın) Afgan-Pakistan hududu ile güney hudutlarımız içindeki benzerliklere de dikkat çekmek isterim.

SAATLİ BOMBA

yenidenlayayım, ABD’nin Afganistan’da ve dünyada siyasal İslam’ı ikiye ayırıp, kendisinin “ılımlı İslam” saydıklarını kullanarak radikal siyasal İslamcılıkla gayret etme siyasetinin hezimeti inkâr edilemez bir gerçektir. Lakin bölgeye dikkatle bakıldığında ABD’nin büyük satranç oyununda bir piyon feda ederek bölgeye ve başta Çin olmak üzere rakiplerine bir tuzak kurmaya çalıştığı da gözden kaçırılmamalıdır.