O, 1943 doğumlu…
O, bir iktisatçı…
O, MIT’teki doktora öğrenciliğinden beri eşitsizliğin kökenleri ve sonuçları üzerine çalıştı…
O, konuk öğretim üyesi olarak gittiği Cambridge Üniversitesi’nde gelir dağılımı tartışmalarına katıldı…
O, Yale Üniversitesi’nde eşitsizlik üzerine ders verdi…
O, kırk yaşını doldurmamış ekonomistlere verilen John Bates Clark Mükafatı aldı…
O, Clinton Hükümeti‘nde İktisadi Danışmanlar Heyeti başkanlığı yaptı…
O, Dünya Bankası Lider Yardımcılığı ve Baş İktisatçı nazaranvlerinde bulundu…
O, Dünya Bankası ve IMF’nin gerçek yüzünü yazdığı mektubu ile tanındı…
O, 2001 yılında Nobel İktisat Mükafatı kazandı…
O, 2002 yılında yazdığı “Küreselleşme, Büyük Hayal Kırıklığı” kitabıyla 2008 krizini evvelinde gördü…
O, Tunus‘tan Mısır‘a çağrıldığı “Arap Baharı” meydanlarında bulundu…
O, hala Columbia Üniversitesi’nde nazaranv yapan dünyanın tesirli akademisyenlerden…
O, Prof. Joseph E. Stiglitz…
Bu köşede birkaç sefer ismini yazdım:
“Dünya, mali-finans siyasetlerine sırtını dönüp, tekrar üretim iktisadına yöneliyor. Stiglitz, 40 yıldır eşitsizlik ve yoksulluk üzerine birlikte çalıştığı Anthony Barnes Atkinson‘u Nobel Mükafatı için öneriyor…
Özal ve şürekâsının yıllardır ağzından düşürmedikleri yırtıcı kapitalizmin finansçıları Hayek- Friedman oldukcatan unutuldu gitti. Bugün umut Stiglitz üzere ekonomistlerde aranıyor.
Gel gör ki bunu CHP’lilere anlat!”
Altı yıl önce/ 2016 yılı başında yazdım bu satırları…
CHP’de hâlâ yaprak kımıldamıyor! her neyse, CHP’ye yazmaktan usandım artık…
YÜZDE 1’İN ÇIKARI
Stiglitz kimine bakılırsa “Truva Atı” idi. Clinton Hükümeti ve Dünya Bankası “kalesi” içine sızarak, içerden tenkit yaparak, neoliberalizm ideolojisinin gerçek kara yüzünü ortaya çıkardı:
Devletin, piyasadan kovulması…
Devletin, piyasayı denetlememesi…
Devletin, para-finans siyasetleriyle teslim alınması…
Devletin, toplumsal yardım istikametinin yok edilmesi…
Devletin, sermayenin emeği ezmesine ses çıkarmaması…
Devletin, daima çıkan finans krizlerinde sermayeyi kurtarması…
Koca aldatmaca idi Stiglitz’e nazaran…
Dedi ki:
Devlet büyük sermaye tarafınca kuşatıldı.
Demokrasi büyük sermaye tarafınca ele geçirildi.
Siyasal sistem nakdî odaklar tarafınca zapt edildi.
-Stiglitz nazaran, tüm bunlar eşitsizliğe sebep oldu.
-Stiglitz nazaran, tüm bunlar çok finanslaşmaya, ranta dayanan ve yüzde 1’in servetini gözeden kapitalizmi çöküşün eşiğine getirdi.
-Stiglitz bakılırsa, neoliberalizm ortasında kalınarak yüzde 99’un kurtuluşu mümkün değil.
-Stiglitz bakılırsa, toplumsal, siyasal, ekonomik süreçler tehlike altında.
Evet: Yalnızca iktisat değil, siyaset artık epeyce kirlidir; başta ahlaki tehlike olmak kültürel hayat yozlaşmıştır.
Mevcut yırtıcı hâkim ideolojiye karşı topyekûn uğraş vermek temeldir.
Zira Stiglitz diyor ki:
-“Kendi başlarına işleyen piyasalar istikrarlı olduklarında bile, genel olarak adaletsiz görünen büyük eşitsizlik düzeylerine niye olurlar. ABD ve Avrupa’da durum daha adilmiş üzere görünse de bu yalnızca yüzeysel bir algıdır.”
ENFLASYON SAPLANTISI
Piyasayı, siyaset şekillendirir.
Neoliberalizm, “iktisat modeli” olarak gösterilse de özünde siyasal ideolojidir.
Amerikan dolarının değil, insanın değerli olduğu siyasal sistem nasıl kurulacak ülkemizde?
Birinci adım, sorgulama yapmaktır. Bunun için önyargılardan kurtulmak gerekir. Örneğin, son günlerin gündemi enflasyon!
Stiglitz diyor ki:
– “İktisadi refahın temelinde enflasyona verilen ehemmiyetin olduğu ve iktisadi istikrarı sağlamanın en yeterli yolunun bağımsız merkez bankası olduğu içi boş efsanedir…
– “Enflasyonun düşük ve sabit tutulmasının piyasa iktisadının gelişmesi için gereken koşulları sunduğu savunulur. Enflasyon bilhassa de devasa yükseklikte ve değişken enflasyon sorun olabilir…
– “Enflasyon şahinleri –en ufak enflasyon artışıyla ilgili bile saplantıları olan para siyaseti yapıcıları- iktisadın uçurumun kenarında bulunduğunu tez ederler. Bu görüş için istatistiksel bir takviye bulunmamaktadır…
– “Faiz oranlarındaki değişikliğin ekonomiyi denetim edebilen ‘manivela’ olduğu kusurlu bir düşüncedir…
– “Ekonomi paniğe kapıldığında faiz oranlarının düşürülmesi bankaları kurtarabilir lakin ekonomiyi yeniden canlandırmadığı açıktır…”
Çok şaşırtan değil mi bu kelamlar? Değil. Lakin kırk yıldır piyasanın finansallaşması, iktisada tek boyutlu parasalcıların “at gözlülüğüyle” bakılmasına sebep oldu. Ekonomiyi, salt neoliberalizm kavramlarıyla tahlil etmekten vazgeçmeliyiz.
Evet, algı mühendislerini yenip tabu yıkmalıyız. Yoksa büyük çoğunluk eşitsizliğin bedelini ödemeye devam eder…
Soner Yalçın
O, bir iktisatçı…
O, MIT’teki doktora öğrenciliğinden beri eşitsizliğin kökenleri ve sonuçları üzerine çalıştı…
O, konuk öğretim üyesi olarak gittiği Cambridge Üniversitesi’nde gelir dağılımı tartışmalarına katıldı…
O, Yale Üniversitesi’nde eşitsizlik üzerine ders verdi…
O, kırk yaşını doldurmamış ekonomistlere verilen John Bates Clark Mükafatı aldı…
O, Clinton Hükümeti‘nde İktisadi Danışmanlar Heyeti başkanlığı yaptı…
O, Dünya Bankası Lider Yardımcılığı ve Baş İktisatçı nazaranvlerinde bulundu…
O, Dünya Bankası ve IMF’nin gerçek yüzünü yazdığı mektubu ile tanındı…
O, 2001 yılında Nobel İktisat Mükafatı kazandı…
O, 2002 yılında yazdığı “Küreselleşme, Büyük Hayal Kırıklığı” kitabıyla 2008 krizini evvelinde gördü…
O, Tunus‘tan Mısır‘a çağrıldığı “Arap Baharı” meydanlarında bulundu…
O, hala Columbia Üniversitesi’nde nazaranv yapan dünyanın tesirli akademisyenlerden…
O, Prof. Joseph E. Stiglitz…
Bu köşede birkaç sefer ismini yazdım:
“Dünya, mali-finans siyasetlerine sırtını dönüp, tekrar üretim iktisadına yöneliyor. Stiglitz, 40 yıldır eşitsizlik ve yoksulluk üzerine birlikte çalıştığı Anthony Barnes Atkinson‘u Nobel Mükafatı için öneriyor…
Özal ve şürekâsının yıllardır ağzından düşürmedikleri yırtıcı kapitalizmin finansçıları Hayek- Friedman oldukcatan unutuldu gitti. Bugün umut Stiglitz üzere ekonomistlerde aranıyor.
Gel gör ki bunu CHP’lilere anlat!”
Altı yıl önce/ 2016 yılı başında yazdım bu satırları…
CHP’de hâlâ yaprak kımıldamıyor! her neyse, CHP’ye yazmaktan usandım artık…
YÜZDE 1’İN ÇIKARI
Stiglitz kimine bakılırsa “Truva Atı” idi. Clinton Hükümeti ve Dünya Bankası “kalesi” içine sızarak, içerden tenkit yaparak, neoliberalizm ideolojisinin gerçek kara yüzünü ortaya çıkardı:
Devletin, piyasadan kovulması…
Devletin, piyasayı denetlememesi…
Devletin, para-finans siyasetleriyle teslim alınması…
Devletin, toplumsal yardım istikametinin yok edilmesi…
Devletin, sermayenin emeği ezmesine ses çıkarmaması…
Devletin, daima çıkan finans krizlerinde sermayeyi kurtarması…
Koca aldatmaca idi Stiglitz’e nazaran…
Dedi ki:
Devlet büyük sermaye tarafınca kuşatıldı.
Demokrasi büyük sermaye tarafınca ele geçirildi.
Siyasal sistem nakdî odaklar tarafınca zapt edildi.
-Stiglitz nazaran, tüm bunlar eşitsizliğe sebep oldu.
-Stiglitz nazaran, tüm bunlar çok finanslaşmaya, ranta dayanan ve yüzde 1’in servetini gözeden kapitalizmi çöküşün eşiğine getirdi.
-Stiglitz bakılırsa, neoliberalizm ortasında kalınarak yüzde 99’un kurtuluşu mümkün değil.
-Stiglitz bakılırsa, toplumsal, siyasal, ekonomik süreçler tehlike altında.
Evet: Yalnızca iktisat değil, siyaset artık epeyce kirlidir; başta ahlaki tehlike olmak kültürel hayat yozlaşmıştır.
Mevcut yırtıcı hâkim ideolojiye karşı topyekûn uğraş vermek temeldir.
Zira Stiglitz diyor ki:
-“Kendi başlarına işleyen piyasalar istikrarlı olduklarında bile, genel olarak adaletsiz görünen büyük eşitsizlik düzeylerine niye olurlar. ABD ve Avrupa’da durum daha adilmiş üzere görünse de bu yalnızca yüzeysel bir algıdır.”
ENFLASYON SAPLANTISI
Piyasayı, siyaset şekillendirir.
Neoliberalizm, “iktisat modeli” olarak gösterilse de özünde siyasal ideolojidir.
Amerikan dolarının değil, insanın değerli olduğu siyasal sistem nasıl kurulacak ülkemizde?
Birinci adım, sorgulama yapmaktır. Bunun için önyargılardan kurtulmak gerekir. Örneğin, son günlerin gündemi enflasyon!
Stiglitz diyor ki:
– “İktisadi refahın temelinde enflasyona verilen ehemmiyetin olduğu ve iktisadi istikrarı sağlamanın en yeterli yolunun bağımsız merkez bankası olduğu içi boş efsanedir…
– “Enflasyonun düşük ve sabit tutulmasının piyasa iktisadının gelişmesi için gereken koşulları sunduğu savunulur. Enflasyon bilhassa de devasa yükseklikte ve değişken enflasyon sorun olabilir…
– “Enflasyon şahinleri –en ufak enflasyon artışıyla ilgili bile saplantıları olan para siyaseti yapıcıları- iktisadın uçurumun kenarında bulunduğunu tez ederler. Bu görüş için istatistiksel bir takviye bulunmamaktadır…
– “Faiz oranlarındaki değişikliğin ekonomiyi denetim edebilen ‘manivela’ olduğu kusurlu bir düşüncedir…
– “Ekonomi paniğe kapıldığında faiz oranlarının düşürülmesi bankaları kurtarabilir lakin ekonomiyi yeniden canlandırmadığı açıktır…”
Çok şaşırtan değil mi bu kelamlar? Değil. Lakin kırk yıldır piyasanın finansallaşması, iktisada tek boyutlu parasalcıların “at gözlülüğüyle” bakılmasına sebep oldu. Ekonomiyi, salt neoliberalizm kavramlarıyla tahlil etmekten vazgeçmeliyiz.
Evet, algı mühendislerini yenip tabu yıkmalıyız. Yoksa büyük çoğunluk eşitsizliğin bedelini ödemeye devam eder…
Soner Yalçın