Türkiye’nin Avrupa’ya olan yakınlığı, jeopolitik pozisyonu, imalat endüstrinin Doğu Avrupa ülkelerine kıyasla fazlaca daha gelişmiş olması, kuvvetli bir bankacılık sisteminin müddet gelmesi… Tüm bunlar, ortasında bulunduğumuz global dinamikleri de göz önüne aldığımızda, Türkiye’nin bölgede bir üretim üssü haline gelmesi için bir potansiyel barındırıyor. Kelam konusu tespit TÜSİAD Lideri Orhan Turan’dan… Bu tespit tahminen daha evvel farklı iş insanları tarafınca da lisana getirildi. Lakin TÜSİAD Lideri, küresel fotoğrafta var olan bu fırsatların fakat “ana temayı” yanlışsız okuyarak yakalanabileceğini vurguluyor.
TÜSİAD Lideri Orhan Turan’ın Yetkin Report‘ta hususla ilgili kaleme aldığı yazı şöyleki:
Dünya iktisadı suratına yetişmekte zorlandığımız bir yapısal değişimden geçiyor. Kovid-19 öncesinde küresel iktisatta sinyallerini almaya başladığımız değişim süreci daha da hızlanmış durumda. 20 yıl evvelden Çin iktisadı ABD iktisadının sırf yüzde 10’u kadar iken günümüzde yüzde 75’ine denk geliyor. Keza dünya büyümesinin neredeyse üçte birini bugün Çin sağlıyor. Geride bıraktığımız son 30 – 40 yılda, küreselleşmenin, düşük maliyetli iş gücünün verimliliğe dönüşmesinin ve yükselen iktisatların ortaya çıkışının istikamet verdiği süreç artık değişiyor. Zira bu süreç doygunluğa ulaştı.
seneler evvel, küreselleşmenin tesiriyle ülkelerin birbirleri ile ticaretleri daha ilişkili hale gelmeye başladığında, gelişmekte olan ekonomilerdeki büyük ölçülerdeki iş gücü ve üretim kapasitesi, küresel talebi karşılamak için imalat ve ihracat dallarında ağırlaştı. İmalat faaliyetleri de gelişmiş ülkelerden gelişmekte olanlara kaydı ve gelişmekte olan iktisatların ihracatı küresel iktisada kıyasla daha süratli büyüdü.
Bunun sebebi, gelişmekte olan ekonomilerdeki (özellikle de Çin) düşük maliyetli iş gücünün devasa ölçeği ve bunun küresel rekabet gücüydü. Lakin bu süreç neredeyse tamamlandı. Gelişmekte olan iktisatların birden fazla, orta gelirli ülkeler haline geldi.
Düşük maliyetli üretim anlayışı yerini dijitalleşmeye, otomasyona dayalı üretkenliğe bırakıyor. Nitelikli eğitimle donanmış insan, bu sürecin merkezinde yer alıyor. Küreselleşen dünya kısmen müdafaacı ancak olağan olarak klasik korumacılıktan fazlaca daha farklı bir surece giriyor. Tüm dünyada arz zincirleri değişiyor, üretim merkezleri kayıyor. Bu sürecin geleceği hakikat okuyabilen ekonomiler için sunduğu büyük fırsatlar mevcut. Yanlışsız karışımı yakalayabilen yani akıllı yatırımı, nitelikli işgücünü, inovasyonu ve faal yönetişimi bir ortaya getirip üretkenlik kapasitesini artırabilen ekonomiler bu yeni tertipteki fırsatlardan yararlanabilecekler.
Global iktisattaki dinamikler fırsatlar sunuyor
normal olarak bu büyük fotoğraf. Ülke iktisadı seviyesinde bakacak olursak; küresel iktisattaki yeni dinamikler, sınayıcı ve yıkıcı yanları bulunmasına karşın Türkiye için eşine az rastlanır fırsatlar sunuyor. Bilhassa son senelerda yaşanan arz şoku ve lojistik maliyetlerinin artması karşısında, Avrupa’ya olan yakınlığı, jeopolitik pozisyonu, imalat endüstrinin Doğu Avrupa ülkelerine kıyasla fazlaca daha gelişmiş olması, kuvvetli bir bankacılık sisteminin mühlet gelmesi ülkemizin bölgede bir üretim merkezi haline gelmesi için epeyce büyük potansiyeli olduğunu gösteriyor.
Öte yandan sayıların bize ne dediğine bakarsak bugün bu fırsatları yakalama kapasitemizi de daha objektif kıymetlendirebiliriz. Türkiye iktisadının 2002’de dünya iktisadından aldığı hisse yüzde 0,6 iken atılan değerli makro ıslahat adımları yardımıyla 2013 yılında bu hisse yüzde 1,2’ye yükselmişti. Lakin 2013’ten günümüze bu hisse bir daha yüzde 0,8’e kadar geriledi. Bu iki periyot Türkiye iktisadının yapısını tahlil etme açısından son derece değerli. Birinci 10 yıl, kurumların siyaset yapma kapasitesinin artırıldığı, Merkez Bankası’nın bağımsızlığının öne çıktığı, enflasyonla başarılı bir biçimde gayret edildiği, ihracatın ve verimliliğin besbelli düzeyde arttığı, direkt yabancı yatırımın çekildiği bir periyottu. halbuki 2013 yılından daha sonraki devir, iktisatta gerekli adımların gerçek vakitte atılamamış olması niçiniyle yapısal manada iktisadın evvelki kazanımlarını kaybettiği bir müddetç oldu. En çarpıcı yapısal bozulma ise enflasyonda son 5 – 6 yıldır kademe kademe ve son 1 yıldır hızlanan yükseliş ve yaşanan refah kaybıdır.
Enflasyonla uğraşta bir mutabakat oluşması gerekiyor
Bu süreçte hem Merkez Bankası’nın bağımsızlığının ziyan görmüş olması birebir vakitte bir hayli kurumumuzun iktisadi siyaset dizayn etmede yaşadığı zayıflık değerli rol oynadı. Enflasyonla uğraş Merkez Bankası’nın temel sorumluluğu olmakla birlikte bu çaba kapsamlı bir siyaset inşası isteyen bir müddetçtir. İlgili bakanlıklardan düzenleyici kurumlara kadar iktisat ile direkt yahut dolaylı ilgi içerisinde olan her kurumun bu sürece sürdürülebilir, öngörülebilir, tamamlayıcı siyasetlerle katkı sağlaması kritik kıymette. Lakin bu da tam kâfi değil. Türkiye’de enflasyonla çabada iktisadın paydaşları nezdinde bir mutabakat maalesef oluşamamış, enflasyon çift haneye çıkmaya başladığı devirden itibaren bu sürecin yaratacağı meseleler geri planda kalmıştır. Bugün her ne kadar düşük faizle fonlama talebi gündemde olsa da problemlerin üstesinden gelebilmek için öncelikli olanın enflasyonla gayret olduğunu anlamalıyız. TÜSİAD olarak fiyat istikrarı ve enflasyonla uğraşın ehemmiyetinin üzerinde uzun vakittir durmaktayız. Enflasyonla yanlışsız vakitte hakikat araçla uğraş ettiğinizde bu tercihin kısa vadeli bir maliyeti olur. Sorunu aşmak için gereken bu hudutlu maliyete katlanmak yerine kısa vadeli kazanımlar ismine atılan adımlar maalesef yüzde 80-90 düzeyindeki enflasyona ve toplumsal refah kaybına niye oluyor. Tüm bunların bir sonucu olarak da küresel iktisattan aldığımız hisse düşüyor.
Ekonomi ortasında insan, sosyoloji, tarih, psikoloji olan epeyce katmanlı bir alan. Bu yüzden de kuralları, niçinsellik bağları devirlere, farklı ekonomilere göre değişebiliyor. Fakat bu durum, senelerca denenmiş ve sonuçları net olan iktisadi kuralların geçerliliğini ortadan kaldırmıyor. Hala gücümüzü enflasyon, döviz kuru, krediler üzere sıkıntılardan oluşan bir döngüden çıkmaya harcıyoruz. Kanıtlanmış iktisadi formları kullanarak bu kısır döngüden bir an evvel çıkmalı, uzun vadeli stratejilerle dünyayı gerçek okuyup adımlarımızı şimdiden atmalıyız.
Refah artışı sağlayarak büyümeye odaklanmalıyız
“Ne değerine olursa olsun” değil, kalkınma ve refah artışı sağlayarak büyümeye odaklanmalıyız. Ekonomimiz büyüyor ama dünya iktisadı içerisinde aldığımız hisse düşüyor. Ünlü iktisatçı Joseph Stiglitz’in kelamını hatırlamakta yarar var: “Büyüme başlı başına bir gaye değildir, hayat standartlarını ve kalitesini artırmak üzerine eğilmeliyiz.”
Bu çerçevede yaklaştığımızda, küresel fotoğrafta var olan fırsatları da fakat ana küresel temayı yanlışsız okuyarak yakalayabiliriz. İstihdamın niteliği bu alanda birinci öncelikli konulardan birisidir. McKinsey Küresel Institute bir raporunda, 2030’a geldiğimizde dünyada çalışabilir nüfusun yüzde 14’ünün, ki bu 375 milyon bireye denk geliyor, büsbütün farklı mesleğe geçmek durumunda kalacağı varsayımında bulunuyor. Yapay zekâ, dijitalleşme, otomasyon üzere çığır açan teknolojiler yıkıcı gözükmekle birlikte, nitelikli ve kapsayıcı eğitim ile dünyadaki bu değişimi yakalayabilen iktisatların dünya iktisadından aldığı hisse yükselecektir. Bunu başarmak konsantrasyon ve uzun vadeli strateji sıkıntısıdır. Biz ise bugün ekonomimizde beyin göçüne şahit oluyoruz. Nitelikli iş gücü yetiştirmeye ve nitelikli çalışanları ülkemizde tutmaya önemli biçimde baş yormalıyız; bu istikamette uzun soluklu stratejiler ortaya koyamazsak büyük bir süratle ilerleyen bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakalama yarışında geride kalabiliriz. Gençlerimizin bu ülkede hayallerini hayata geçirecek iklimi yaratmak hepimizin sorumluluğu.
Enerjide bağımsızlığın ve güç arzı güvenliğinin önemi
İhracatımızda da emsal bir müddetç yaşanıyor. İhracat potansiyelimizi yükseltmek için de küresel değişimleri vaktinde ve yanlışsız okumamız gerekiyor. Yanı başımızdaki Avrupa, varsayım edilenden epeyce daha uzun bir güç krizine ve arz şokuna maruz kalabilir. İhracatımızın yüzde 50’sini yaptığımız Avrupa’nın resesyona girmesi Türkiye ihracatına da yansıyacaktır. Avrupa’nın bugün yaşadığı süreç aslında güçte bağımsızlığın ve güç arzı güvenliğinin ne boyutta kıymet taşıdığını gösteriyor. Ekonomiler değerli imtihanlardan geçiyor, yaşanan krizlerden ülkemiz ismine da dersler çıkarmalıyız.
Enerjiye erişimde hem maliyet birebir vakitte arz güvenliği açısından önemli bir darboğaz yaşanmaması için tüm sistemi bütün bileşenleri ile gözden geçirmek ve bir daha kurgulamak gerekiyor. Güç arz güvenliğine ve kalitesine yönelik altyapının güçlendirilmesi, güneş ve rüzgar potansiyelimizin kuvvetli bir biçimde sisteme kazandırılması için gerekli olan düzeneklerin aktifleştirilmesi değerli. Tüketime yakın üretim anlayışı ile tüketicinin güç kalitesi ve uygun maliyetlerle güce ulaşılabilirlik artırılmalı. Kaynak çeşitliliğinin ve rezerv planlamasının tesirli bir biçimde yapılması, sürdürülebilirliğin finansmanının güçlendirilmesi gerekiyor.
Enerji verimliliği seferberliğini hayata geçirmeliyiz
Enerji bölümünde yaşanan güçlü dinamikler zati güç verimliliği konusunu da gündemimize getiriyor. Üretimden tüketime tüm paha zincirinde verimliliğin artırılmasından tüketici alışkanlıklarının değişimini sağlayacak kültürel dönüşüme kadar uzanan bir güç verimliliği seferberliğini hayata geçirmeliyiz.
Verimli ve güçlü bir sanayi yaratmak için yeşil ve dijital dönüşüm kritik ehemmiyete sahip. Bunun için gerekli finansman ve insan kaynağını yaratmalıyız. Yeşil yatırımları teşvik eden, sürdürülebilirlik ekseninde gelişen global paha zincirlerine katkı sağlayan ve katma kıymetli üretimi teşvik eden bir yol haritası oluşturulması gerekiyor.
İnşa ettiğimiz siyasetler sürdürülebilir, birbirini tamamlayıcı ve küresel fırsatları yakalayacak nitelikte olmalı.
Yukarıda değindiğimiz hususlar aslında değişen küresel sürece ahenk sağlama açısından dikkat çektiğimiz örneklerden yalnızca birkaçıdır. Kriz devirleri sektörel siyasetlerde kısa vadeli önlemleri almayı gerektirir. Öte yandan bu periyotlarda orta ve uzun vadeyi dikkate alan, öngörülebilir siyaset çerçevesi de değerlidir. Özgür piyasa unsurlarını ve sağlam yapısal temelleri gözetmek güçlü tercihler gerektirse de kesinlikle uygulanmalıdır.
Türkiye iktisadının küresel dönüşümü yakalayabilmesi için yeni bir iktisadi yapılanmaya, sürdürülebilir stratejik siyasetlere ve bu siyasetleri inşa edip uygulayacak kuvvetli ve uzman kurumlara muhtaçlığı var. bir süre evvel kamuoyuyla paylaştığımız “Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa” çalışmamızda da vurguladığımız üzere iktisadını ve demokrasisini güçlendirecek biçimde kurum ve kurallarını yapılandıran bir Türkiye bu süreçten avantajla çıkacaktır. Gerçek para ve maliye siyasetleri iktisatta inancı artırmak için elzemdir. Faal bir kamu idaresi için kuvvetler ayrılığı, istikrar ve denetleme, hukukun üstünlüğü, kurumların özerkliği ve düzenleme kalitesi şayet olmazsa olmaz pozisyondadır. Tabir özgürlüğü ve özgür tartışma ortamı da toplumsal uzlaşma için vazgeçilmezdir. Lakin bu türlü küresel iktisatta önümüze çıkan fırsatları kıymetlendirebilir, ülke iktisadımızı daha yüksek bir mertebeye taşıyabiliriz.
Okumaya devam et...
TÜSİAD Lideri Orhan Turan’ın Yetkin Report‘ta hususla ilgili kaleme aldığı yazı şöyleki:
Dünya iktisadı suratına yetişmekte zorlandığımız bir yapısal değişimden geçiyor. Kovid-19 öncesinde küresel iktisatta sinyallerini almaya başladığımız değişim süreci daha da hızlanmış durumda. 20 yıl evvelden Çin iktisadı ABD iktisadının sırf yüzde 10’u kadar iken günümüzde yüzde 75’ine denk geliyor. Keza dünya büyümesinin neredeyse üçte birini bugün Çin sağlıyor. Geride bıraktığımız son 30 – 40 yılda, küreselleşmenin, düşük maliyetli iş gücünün verimliliğe dönüşmesinin ve yükselen iktisatların ortaya çıkışının istikamet verdiği süreç artık değişiyor. Zira bu süreç doygunluğa ulaştı.
seneler evvel, küreselleşmenin tesiriyle ülkelerin birbirleri ile ticaretleri daha ilişkili hale gelmeye başladığında, gelişmekte olan ekonomilerdeki büyük ölçülerdeki iş gücü ve üretim kapasitesi, küresel talebi karşılamak için imalat ve ihracat dallarında ağırlaştı. İmalat faaliyetleri de gelişmiş ülkelerden gelişmekte olanlara kaydı ve gelişmekte olan iktisatların ihracatı küresel iktisada kıyasla daha süratli büyüdü.
Bunun sebebi, gelişmekte olan ekonomilerdeki (özellikle de Çin) düşük maliyetli iş gücünün devasa ölçeği ve bunun küresel rekabet gücüydü. Lakin bu süreç neredeyse tamamlandı. Gelişmekte olan iktisatların birden fazla, orta gelirli ülkeler haline geldi.
Düşük maliyetli üretim anlayışı yerini dijitalleşmeye, otomasyona dayalı üretkenliğe bırakıyor. Nitelikli eğitimle donanmış insan, bu sürecin merkezinde yer alıyor. Küreselleşen dünya kısmen müdafaacı ancak olağan olarak klasik korumacılıktan fazlaca daha farklı bir surece giriyor. Tüm dünyada arz zincirleri değişiyor, üretim merkezleri kayıyor. Bu sürecin geleceği hakikat okuyabilen ekonomiler için sunduğu büyük fırsatlar mevcut. Yanlışsız karışımı yakalayabilen yani akıllı yatırımı, nitelikli işgücünü, inovasyonu ve faal yönetişimi bir ortaya getirip üretkenlik kapasitesini artırabilen ekonomiler bu yeni tertipteki fırsatlardan yararlanabilecekler.
Global iktisattaki dinamikler fırsatlar sunuyor
normal olarak bu büyük fotoğraf. Ülke iktisadı seviyesinde bakacak olursak; küresel iktisattaki yeni dinamikler, sınayıcı ve yıkıcı yanları bulunmasına karşın Türkiye için eşine az rastlanır fırsatlar sunuyor. Bilhassa son senelerda yaşanan arz şoku ve lojistik maliyetlerinin artması karşısında, Avrupa’ya olan yakınlığı, jeopolitik pozisyonu, imalat endüstrinin Doğu Avrupa ülkelerine kıyasla fazlaca daha gelişmiş olması, kuvvetli bir bankacılık sisteminin mühlet gelmesi ülkemizin bölgede bir üretim merkezi haline gelmesi için epeyce büyük potansiyeli olduğunu gösteriyor.
Öte yandan sayıların bize ne dediğine bakarsak bugün bu fırsatları yakalama kapasitemizi de daha objektif kıymetlendirebiliriz. Türkiye iktisadının 2002’de dünya iktisadından aldığı hisse yüzde 0,6 iken atılan değerli makro ıslahat adımları yardımıyla 2013 yılında bu hisse yüzde 1,2’ye yükselmişti. Lakin 2013’ten günümüze bu hisse bir daha yüzde 0,8’e kadar geriledi. Bu iki periyot Türkiye iktisadının yapısını tahlil etme açısından son derece değerli. Birinci 10 yıl, kurumların siyaset yapma kapasitesinin artırıldığı, Merkez Bankası’nın bağımsızlığının öne çıktığı, enflasyonla başarılı bir biçimde gayret edildiği, ihracatın ve verimliliğin besbelli düzeyde arttığı, direkt yabancı yatırımın çekildiği bir periyottu. halbuki 2013 yılından daha sonraki devir, iktisatta gerekli adımların gerçek vakitte atılamamış olması niçiniyle yapısal manada iktisadın evvelki kazanımlarını kaybettiği bir müddetç oldu. En çarpıcı yapısal bozulma ise enflasyonda son 5 – 6 yıldır kademe kademe ve son 1 yıldır hızlanan yükseliş ve yaşanan refah kaybıdır.
Enflasyonla uğraşta bir mutabakat oluşması gerekiyor
Bu süreçte hem Merkez Bankası’nın bağımsızlığının ziyan görmüş olması birebir vakitte bir hayli kurumumuzun iktisadi siyaset dizayn etmede yaşadığı zayıflık değerli rol oynadı. Enflasyonla uğraş Merkez Bankası’nın temel sorumluluğu olmakla birlikte bu çaba kapsamlı bir siyaset inşası isteyen bir müddetçtir. İlgili bakanlıklardan düzenleyici kurumlara kadar iktisat ile direkt yahut dolaylı ilgi içerisinde olan her kurumun bu sürece sürdürülebilir, öngörülebilir, tamamlayıcı siyasetlerle katkı sağlaması kritik kıymette. Lakin bu da tam kâfi değil. Türkiye’de enflasyonla çabada iktisadın paydaşları nezdinde bir mutabakat maalesef oluşamamış, enflasyon çift haneye çıkmaya başladığı devirden itibaren bu sürecin yaratacağı meseleler geri planda kalmıştır. Bugün her ne kadar düşük faizle fonlama talebi gündemde olsa da problemlerin üstesinden gelebilmek için öncelikli olanın enflasyonla gayret olduğunu anlamalıyız. TÜSİAD olarak fiyat istikrarı ve enflasyonla uğraşın ehemmiyetinin üzerinde uzun vakittir durmaktayız. Enflasyonla yanlışsız vakitte hakikat araçla uğraş ettiğinizde bu tercihin kısa vadeli bir maliyeti olur. Sorunu aşmak için gereken bu hudutlu maliyete katlanmak yerine kısa vadeli kazanımlar ismine atılan adımlar maalesef yüzde 80-90 düzeyindeki enflasyona ve toplumsal refah kaybına niye oluyor. Tüm bunların bir sonucu olarak da küresel iktisattan aldığımız hisse düşüyor.
Ekonomi ortasında insan, sosyoloji, tarih, psikoloji olan epeyce katmanlı bir alan. Bu yüzden de kuralları, niçinsellik bağları devirlere, farklı ekonomilere göre değişebiliyor. Fakat bu durum, senelerca denenmiş ve sonuçları net olan iktisadi kuralların geçerliliğini ortadan kaldırmıyor. Hala gücümüzü enflasyon, döviz kuru, krediler üzere sıkıntılardan oluşan bir döngüden çıkmaya harcıyoruz. Kanıtlanmış iktisadi formları kullanarak bu kısır döngüden bir an evvel çıkmalı, uzun vadeli stratejilerle dünyayı gerçek okuyup adımlarımızı şimdiden atmalıyız.
Refah artışı sağlayarak büyümeye odaklanmalıyız
“Ne değerine olursa olsun” değil, kalkınma ve refah artışı sağlayarak büyümeye odaklanmalıyız. Ekonomimiz büyüyor ama dünya iktisadı içerisinde aldığımız hisse düşüyor. Ünlü iktisatçı Joseph Stiglitz’in kelamını hatırlamakta yarar var: “Büyüme başlı başına bir gaye değildir, hayat standartlarını ve kalitesini artırmak üzerine eğilmeliyiz.”
Bu çerçevede yaklaştığımızda, küresel fotoğrafta var olan fırsatları da fakat ana küresel temayı yanlışsız okuyarak yakalayabiliriz. İstihdamın niteliği bu alanda birinci öncelikli konulardan birisidir. McKinsey Küresel Institute bir raporunda, 2030’a geldiğimizde dünyada çalışabilir nüfusun yüzde 14’ünün, ki bu 375 milyon bireye denk geliyor, büsbütün farklı mesleğe geçmek durumunda kalacağı varsayımında bulunuyor. Yapay zekâ, dijitalleşme, otomasyon üzere çığır açan teknolojiler yıkıcı gözükmekle birlikte, nitelikli ve kapsayıcı eğitim ile dünyadaki bu değişimi yakalayabilen iktisatların dünya iktisadından aldığı hisse yükselecektir. Bunu başarmak konsantrasyon ve uzun vadeli strateji sıkıntısıdır. Biz ise bugün ekonomimizde beyin göçüne şahit oluyoruz. Nitelikli iş gücü yetiştirmeye ve nitelikli çalışanları ülkemizde tutmaya önemli biçimde baş yormalıyız; bu istikamette uzun soluklu stratejiler ortaya koyamazsak büyük bir süratle ilerleyen bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakalama yarışında geride kalabiliriz. Gençlerimizin bu ülkede hayallerini hayata geçirecek iklimi yaratmak hepimizin sorumluluğu.
Enerjide bağımsızlığın ve güç arzı güvenliğinin önemi
İhracatımızda da emsal bir müddetç yaşanıyor. İhracat potansiyelimizi yükseltmek için de küresel değişimleri vaktinde ve yanlışsız okumamız gerekiyor. Yanı başımızdaki Avrupa, varsayım edilenden epeyce daha uzun bir güç krizine ve arz şokuna maruz kalabilir. İhracatımızın yüzde 50’sini yaptığımız Avrupa’nın resesyona girmesi Türkiye ihracatına da yansıyacaktır. Avrupa’nın bugün yaşadığı süreç aslında güçte bağımsızlığın ve güç arzı güvenliğinin ne boyutta kıymet taşıdığını gösteriyor. Ekonomiler değerli imtihanlardan geçiyor, yaşanan krizlerden ülkemiz ismine da dersler çıkarmalıyız.
Enerjiye erişimde hem maliyet birebir vakitte arz güvenliği açısından önemli bir darboğaz yaşanmaması için tüm sistemi bütün bileşenleri ile gözden geçirmek ve bir daha kurgulamak gerekiyor. Güç arz güvenliğine ve kalitesine yönelik altyapının güçlendirilmesi, güneş ve rüzgar potansiyelimizin kuvvetli bir biçimde sisteme kazandırılması için gerekli olan düzeneklerin aktifleştirilmesi değerli. Tüketime yakın üretim anlayışı ile tüketicinin güç kalitesi ve uygun maliyetlerle güce ulaşılabilirlik artırılmalı. Kaynak çeşitliliğinin ve rezerv planlamasının tesirli bir biçimde yapılması, sürdürülebilirliğin finansmanının güçlendirilmesi gerekiyor.
Enerji verimliliği seferberliğini hayata geçirmeliyiz
Enerji bölümünde yaşanan güçlü dinamikler zati güç verimliliği konusunu da gündemimize getiriyor. Üretimden tüketime tüm paha zincirinde verimliliğin artırılmasından tüketici alışkanlıklarının değişimini sağlayacak kültürel dönüşüme kadar uzanan bir güç verimliliği seferberliğini hayata geçirmeliyiz.
Verimli ve güçlü bir sanayi yaratmak için yeşil ve dijital dönüşüm kritik ehemmiyete sahip. Bunun için gerekli finansman ve insan kaynağını yaratmalıyız. Yeşil yatırımları teşvik eden, sürdürülebilirlik ekseninde gelişen global paha zincirlerine katkı sağlayan ve katma kıymetli üretimi teşvik eden bir yol haritası oluşturulması gerekiyor.
İnşa ettiğimiz siyasetler sürdürülebilir, birbirini tamamlayıcı ve küresel fırsatları yakalayacak nitelikte olmalı.
Yukarıda değindiğimiz hususlar aslında değişen küresel sürece ahenk sağlama açısından dikkat çektiğimiz örneklerden yalnızca birkaçıdır. Kriz devirleri sektörel siyasetlerde kısa vadeli önlemleri almayı gerektirir. Öte yandan bu periyotlarda orta ve uzun vadeyi dikkate alan, öngörülebilir siyaset çerçevesi de değerlidir. Özgür piyasa unsurlarını ve sağlam yapısal temelleri gözetmek güçlü tercihler gerektirse de kesinlikle uygulanmalıdır.
Türkiye iktisadının küresel dönüşümü yakalayabilmesi için yeni bir iktisadi yapılanmaya, sürdürülebilir stratejik siyasetlere ve bu siyasetleri inşa edip uygulayacak kuvvetli ve uzman kurumlara muhtaçlığı var. bir süre evvel kamuoyuyla paylaştığımız “Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa” çalışmamızda da vurguladığımız üzere iktisadını ve demokrasisini güçlendirecek biçimde kurum ve kurallarını yapılandıran bir Türkiye bu süreçten avantajla çıkacaktır. Gerçek para ve maliye siyasetleri iktisatta inancı artırmak için elzemdir. Faal bir kamu idaresi için kuvvetler ayrılığı, istikrar ve denetleme, hukukun üstünlüğü, kurumların özerkliği ve düzenleme kalitesi şayet olmazsa olmaz pozisyondadır. Tabir özgürlüğü ve özgür tartışma ortamı da toplumsal uzlaşma için vazgeçilmezdir. Lakin bu türlü küresel iktisatta önümüze çıkan fırsatları kıymetlendirebilir, ülke iktisadımızı daha yüksek bir mertebeye taşıyabiliriz.
Okumaya devam et...