TÜSİAD Lideri Simone Kaslowski gündeme ait açıklamalarda bulundu. Simone Kaslowski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın adımlarını kıymetlendirdi. Simone Kaslowski, temel besin mamüllerindeki KDV oranlarının yüzde 8’den yüzde 1’e indirilmesini beğenmezken, “Vergilerle epeyce oynuyoruz. Probleme sondan yani fiyattan başlarsak tedbirler süreksiz olur” dedi.
Simone Kaslowski, Dünya Gazetesi İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ’la birlikte Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı.
“ÜLKE PARA ÜNİTESİ ŞİDDETLİ BEDEL KAYBEDİYOR”
Yüksek enflasyon tehlikesine dikkat çeken Simone Kaslowski, “Enflasyonu çözmek için iktisatta üç aracı da gerçek kullanmanız gerekiyor. Para siyaseti, maliye siyaseti ve aşikâr kesimlerde gereksinim olan üretimi destekleyecek yapısal değişimler” dedi.
Simone Kaslowski, enflasyonla çaba için “üç bacaklı” bir programa gereksinim olduğunu söylerken, bu üç bacağın gerçek para siyaseti, bununla uyumlu maliye siyaseti ve üretimi destekleyecek yapısal değişimler olduğunu kaydetti.
Kaslowski, üç bacaklı programla ilgili tahlil tekliflerinin birinci aracını “Para siyasetinde çok genişlemeci uygulamalar yaptığınızda ülke para ünitesi şiddetli kıymet kaybediyor ve bu da enflasyonu sıçratıyor. daha sonra da bununla gayret etmek mecburiyetinde kalıyorsunuz. Bizim son beş ayımızın özeti budur. Hatta son 5-6 yıldır enflasyon sorunumuzun gerisindeki temel etken budur” formunda tanımladı.
“TÜRKİYE’DE DERİNLEŞEN BİR ENFLASYON SORUNU MEVCUT”
Kaslowski, ikinci araç olarak saydığı maliye siyasetini ise “Bu siyaset para siyaseti ile ahenk ortasında olmalı. Vergilerle fazlaca oynuyoruz. Sıkıntıya sondan yani fiyattan başlarsak tedbirler süreksiz olur. Kaldı ki birinci evrede vergi indirimi ile fiyatı etkileseniz dahi, bu genişlemeci maliye siyasetidir. Vergi düşürmek orta vadede bir daha talep ve enflasyon yaratır. Son periyotta besinde KDV indiriminde ise, hudutlu da olsa fiyat düşüşü goreceğiz olağan olarak ancak husus yalnızca besin değil. Sağlıktan eğitime, restorandan ulaştırmaya enflasyonu nasıl çözeceğiz? Türkiye’de derinleşen bir enflasyon sorunu mevcut” olarak deklare etti.
Kaslowski, üçüncü önlemi ise şöyleki açtı:
“Buna mikro adımlar diyebiliriz. Örneğin besinde, tarımda arzı, üretimi desteklemek için hangi yapısal adımı atabildik… Depolamayı mı ulaştırma transferi mi çözebildik. Zayiat oranları ortada. Hal yasası çıktı mı? Baştan sona topraktan markete pazara gelene kadar bu zincirin tüm basamaklarını düzeltmemiz gerekiyor. bir hayli bölümde tıpkı durum var; güç üzere.”
FİYAT ALGISI KAYBOLDU
Enflasyonla vakit zaman tek bacaklı tahlillerle çaba edildiğini anımsatan Kaslowski, “Ama enflasyonu düşüremedik. Üçünü tıpkı anda yapmak lazım. Gerçek bir program ortaya konursa, enflasyon da düşer, ülke risk primi de yani CDS’ler de düşer. İş dünyası bu programa inanırsa, dünyada o algıyı değiştirmek için varını ağırı ortaya koyar, anlatır. Nitekim sürdürülebilir bir enflasyonla uğraş planı uygularsak da gün sonunda risk primi düşer” dedi.
Enflasyonla gayrette sondan başa gitmeye çalışmanın yani fiyattan başlamanın kusurlu olabileceğine değinen Kaslowski, “O fiyatı yaratan sebeplere bakmalısınız. Maalesef bu biçimde enflasyonist ortamlarda fiyat konusu da istismar edilebiliyor. Değerli olan şartları o noktaya getirmemek. Mevzu buradan başlıyor. Hepimizde fiyat algısı kayboldu. Enflasyon yüzde 10’larda iken gündemde bu biçimde bir meselemiz var mıydı? Yoktu. Demek ki sorun temelde denetimden çıkan enflasyondan kaynaklanıyor” diye konuştu.
ÇOK TALEBİN YARATTIĞI BİR ENFLASYON DA VAR
Kaslowski, enflasyonla çabada en değerli bahsin enflasyonun yapısını anlamak olduğunu da kaydederek, şunları söylemiş oldu:
“Zannediyoruz ki tek sebep kur. Bu tam bu biçimde değil. Kur tesirli fakat Türkiye’de yalnızca maliyet enflasyonu yok. Çok talebin yarattığı bir enflasyon da var. Örneğin birebir kusura Fed de düştü, ‘‘Geçici, arz yanlı” dedi, ancak akabinde gördü ki talep taraflı bir enflasyon da mevcut. Sandıkları kadar süreksiz de değil. Para siyasetindeki gidişatı süratle değiştirdi. Biz ise Türkiye’de enflasyonun tek kaynağının maliyet tarafı olduğunu var iseyıyoruz. halbuki çok talep de hayli tesirli. Para siyasetini da bu kapsamda kullanmadığımız için enflasyon da yıllardır yükseliyor.”
Kaslowski ayrıyeten, “2021’de yüzde 11’lik bir büyüme olduğunu kestirim ediyoruz. 2022’de yüzde 3 ile çalışıyoruz ancak 2021’den farklı bir kompozisyon var. Daha fazlaca tüketim ve ihracatla devam ediyoruz. Yatırımlarda ise belirsizliğin yarattığı yatırımları yavaşlatan bir müddetç içerisindeyiz” diye belirtti.
“TL’Yİ CAZİP KILMAYA ÇALIŞACAĞIZ”
Kaslowski, şunları söylemiş oldu:
“Kur Muhafazalı Mevduat’a (KKM) gelirsek… Kısa vadede vakit kazandırmakla birlikte bu sıkıntıya orta uzun vade ve sürdürülebilirlik açısından bakmak lazım. Yaklaşık 370 milyar TL oldu. Bunun 185 milyar TL’si DTH’dan dönüş yani 13 milyar doların üzerinde. Örneğin 3 ay ortasında bireyler için KKM birinci devir bitmiş olacak. Kur tahminen burada olacak, faiz yüzde 17 ve enflasyon yüzde 50-60. Bu durumda bu mudiler dövize yönelmeyecek mi? Zira tasarrufları enflasyon altında eriyor. Tahminen o devirde de kısa vadeli öteki bir eserle TL’yi cazip kılmaya çalışacağız. Ancak bunun maalesef sonu yok, her 3 ayda 6 ayda bir yeni teşviklerle yeni enstrümanlarla gelmeniz gerekir. Bir ülkede enflasyonu denetim edemezseniz o ülkenin para ünitesini cazip kılamazsınız. Bunun tek yolu oluyor; daha yüksek getirili eser sunmak.
Öte yandan KKM’de şirketler tarafında birinci başta fazlaca talep yokken teşvikler yardımıyla bir talep yaratıldı. Zira finansal olarak yarar sağlamıyordu. Artık de orta periyotta bir epeyce yeni bildiri ile sistemi daima modifiye etme muhtaçlığı doğuyor. Bu da hakikat değil, başta nasıl başlıyorsak o biçimde devam edemiyoruz zira sürdürülebilir değil. Şirketlerimiz için 6 ay fazlaca uzun bir vade, bu kullanılan dövizlerin birçok da atıl değil muhtemelen. Yani gereksinim var. Nasıl bir yol izlenecek? İddiam dönüp o dövizi kredi kullanarak bulacaklar ya da dönüp piyasadan alacaklar.
Dünyada para siyasetinde değerli bir paradigma değişikliği var. Fed yalnızca faiz artıracağım demiyor, bilanço da küçülteceğim diyor. Yani 9 trilyon dolarlık bilançomu azaltacağım, verdiğim doları çekeceğim diyor. Şu demek: Küresel tarafta dolar arzı azalacak. Bizim 2022’de çevirmemiz gereken, yaklaşık 185 milyar dolara muhtaçlığımız var. Hem dünyada dolara erişim zorlaşacak tıpkı vakitte bu dövizi bulma maliyeti yükseliyor. Bizim kendi ekonomimiz kaynaklı ülke risk primimiz yükseldi. esasen dünyada bu biçimde bir müddetç varken, döviz bulma maliyetimizi biz kendimiz yükselttik. Misal bu hafta Hazinemizin sukuk borçlanması. Yüklü borçlandı, uygun bir talep geldi fakat fiyatı yüzde 7,25. Beş yıllık dolar bulma maliyetimiz bu kadar yüksek. halbuki ki bu biçimde kuvvetli bir yılda tam aksini yapıp ülke risk primini düşürmemiz gerekiyordu ki Fed’den gelen rüzgara daha hazırlıklı olalım. Bakıyorum artık akran ülkelerimize, kimin en hayli döviz ödemesi var Türkiye, kimin en az rezervi var yeniden Türkiye. Kimin CDS’i en yüksek bir daha Türkiye.”
NE OLMUŞTU
TÜSİAD ile Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2 ay evvel karşı karşıya gelmişti.
TÜSİAD resmi internet sitesi üzerinden yazılı bir açıklama yayınlamış ve “Genel kabul görmüş iktisat bilimi kurallarına süratle dönülmeli” demişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu kelamlara sert reaksiyon göstermişti.
Erdoğan, “Fiyat artışlarının insanlarımızın günlük hayatları üzerinde açtığı düşünceyi olağan olarak biliyoruz. Lakin vesayete, terör örgütlerine, darbecilere nasıl direndiysek bunlara karşı da direneceğiz. Ey TÜSİAD ve yavruları sizlere sesleniyorum. Siz tek nazaranviniz var yatırım, üretim, istihdam, büyüme. Siz bunu hususta ne yapıyorsunuz? Kalkıp hükümete saldırmanın farklı versiyonlarını aramayın. Bizimle uğraş edemezsiniz. Sizin cinsinizi de cibiliyetinizi de uygun biliyorum. Sizin derdiniz öteki, bizim ki farklı. Bu millet bu fırsatı size vermeyecek. Dün millet olarak kendi canımız kıymetine istikbalimizi korumuştuk, bugün de birebirini yapacağız” diye belirtmişti.
Simone Kaslowski, Dünya Gazetesi İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ’la birlikte Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı.
“ÜLKE PARA ÜNİTESİ ŞİDDETLİ BEDEL KAYBEDİYOR”
Yüksek enflasyon tehlikesine dikkat çeken Simone Kaslowski, “Enflasyonu çözmek için iktisatta üç aracı da gerçek kullanmanız gerekiyor. Para siyaseti, maliye siyaseti ve aşikâr kesimlerde gereksinim olan üretimi destekleyecek yapısal değişimler” dedi.
Simone Kaslowski, enflasyonla çaba için “üç bacaklı” bir programa gereksinim olduğunu söylerken, bu üç bacağın gerçek para siyaseti, bununla uyumlu maliye siyaseti ve üretimi destekleyecek yapısal değişimler olduğunu kaydetti.
Kaslowski, üç bacaklı programla ilgili tahlil tekliflerinin birinci aracını “Para siyasetinde çok genişlemeci uygulamalar yaptığınızda ülke para ünitesi şiddetli kıymet kaybediyor ve bu da enflasyonu sıçratıyor. daha sonra da bununla gayret etmek mecburiyetinde kalıyorsunuz. Bizim son beş ayımızın özeti budur. Hatta son 5-6 yıldır enflasyon sorunumuzun gerisindeki temel etken budur” formunda tanımladı.
“TÜRKİYE’DE DERİNLEŞEN BİR ENFLASYON SORUNU MEVCUT”
Kaslowski, ikinci araç olarak saydığı maliye siyasetini ise “Bu siyaset para siyaseti ile ahenk ortasında olmalı. Vergilerle fazlaca oynuyoruz. Sıkıntıya sondan yani fiyattan başlarsak tedbirler süreksiz olur. Kaldı ki birinci evrede vergi indirimi ile fiyatı etkileseniz dahi, bu genişlemeci maliye siyasetidir. Vergi düşürmek orta vadede bir daha talep ve enflasyon yaratır. Son periyotta besinde KDV indiriminde ise, hudutlu da olsa fiyat düşüşü goreceğiz olağan olarak ancak husus yalnızca besin değil. Sağlıktan eğitime, restorandan ulaştırmaya enflasyonu nasıl çözeceğiz? Türkiye’de derinleşen bir enflasyon sorunu mevcut” olarak deklare etti.
Kaslowski, üçüncü önlemi ise şöyleki açtı:
“Buna mikro adımlar diyebiliriz. Örneğin besinde, tarımda arzı, üretimi desteklemek için hangi yapısal adımı atabildik… Depolamayı mı ulaştırma transferi mi çözebildik. Zayiat oranları ortada. Hal yasası çıktı mı? Baştan sona topraktan markete pazara gelene kadar bu zincirin tüm basamaklarını düzeltmemiz gerekiyor. bir hayli bölümde tıpkı durum var; güç üzere.”
FİYAT ALGISI KAYBOLDU
Enflasyonla vakit zaman tek bacaklı tahlillerle çaba edildiğini anımsatan Kaslowski, “Ama enflasyonu düşüremedik. Üçünü tıpkı anda yapmak lazım. Gerçek bir program ortaya konursa, enflasyon da düşer, ülke risk primi de yani CDS’ler de düşer. İş dünyası bu programa inanırsa, dünyada o algıyı değiştirmek için varını ağırı ortaya koyar, anlatır. Nitekim sürdürülebilir bir enflasyonla uğraş planı uygularsak da gün sonunda risk primi düşer” dedi.
Enflasyonla gayrette sondan başa gitmeye çalışmanın yani fiyattan başlamanın kusurlu olabileceğine değinen Kaslowski, “O fiyatı yaratan sebeplere bakmalısınız. Maalesef bu biçimde enflasyonist ortamlarda fiyat konusu da istismar edilebiliyor. Değerli olan şartları o noktaya getirmemek. Mevzu buradan başlıyor. Hepimizde fiyat algısı kayboldu. Enflasyon yüzde 10’larda iken gündemde bu biçimde bir meselemiz var mıydı? Yoktu. Demek ki sorun temelde denetimden çıkan enflasyondan kaynaklanıyor” diye konuştu.
ÇOK TALEBİN YARATTIĞI BİR ENFLASYON DA VAR
Kaslowski, enflasyonla çabada en değerli bahsin enflasyonun yapısını anlamak olduğunu da kaydederek, şunları söylemiş oldu:
“Zannediyoruz ki tek sebep kur. Bu tam bu biçimde değil. Kur tesirli fakat Türkiye’de yalnızca maliyet enflasyonu yok. Çok talebin yarattığı bir enflasyon da var. Örneğin birebir kusura Fed de düştü, ‘‘Geçici, arz yanlı” dedi, ancak akabinde gördü ki talep taraflı bir enflasyon da mevcut. Sandıkları kadar süreksiz de değil. Para siyasetindeki gidişatı süratle değiştirdi. Biz ise Türkiye’de enflasyonun tek kaynağının maliyet tarafı olduğunu var iseyıyoruz. halbuki çok talep de hayli tesirli. Para siyasetini da bu kapsamda kullanmadığımız için enflasyon da yıllardır yükseliyor.”
Kaslowski ayrıyeten, “2021’de yüzde 11’lik bir büyüme olduğunu kestirim ediyoruz. 2022’de yüzde 3 ile çalışıyoruz ancak 2021’den farklı bir kompozisyon var. Daha fazlaca tüketim ve ihracatla devam ediyoruz. Yatırımlarda ise belirsizliğin yarattığı yatırımları yavaşlatan bir müddetç içerisindeyiz” diye belirtti.
“TL’Yİ CAZİP KILMAYA ÇALIŞACAĞIZ”
Kaslowski, şunları söylemiş oldu:
“Kur Muhafazalı Mevduat’a (KKM) gelirsek… Kısa vadede vakit kazandırmakla birlikte bu sıkıntıya orta uzun vade ve sürdürülebilirlik açısından bakmak lazım. Yaklaşık 370 milyar TL oldu. Bunun 185 milyar TL’si DTH’dan dönüş yani 13 milyar doların üzerinde. Örneğin 3 ay ortasında bireyler için KKM birinci devir bitmiş olacak. Kur tahminen burada olacak, faiz yüzde 17 ve enflasyon yüzde 50-60. Bu durumda bu mudiler dövize yönelmeyecek mi? Zira tasarrufları enflasyon altında eriyor. Tahminen o devirde de kısa vadeli öteki bir eserle TL’yi cazip kılmaya çalışacağız. Ancak bunun maalesef sonu yok, her 3 ayda 6 ayda bir yeni teşviklerle yeni enstrümanlarla gelmeniz gerekir. Bir ülkede enflasyonu denetim edemezseniz o ülkenin para ünitesini cazip kılamazsınız. Bunun tek yolu oluyor; daha yüksek getirili eser sunmak.
Öte yandan KKM’de şirketler tarafında birinci başta fazlaca talep yokken teşvikler yardımıyla bir talep yaratıldı. Zira finansal olarak yarar sağlamıyordu. Artık de orta periyotta bir epeyce yeni bildiri ile sistemi daima modifiye etme muhtaçlığı doğuyor. Bu da hakikat değil, başta nasıl başlıyorsak o biçimde devam edemiyoruz zira sürdürülebilir değil. Şirketlerimiz için 6 ay fazlaca uzun bir vade, bu kullanılan dövizlerin birçok da atıl değil muhtemelen. Yani gereksinim var. Nasıl bir yol izlenecek? İddiam dönüp o dövizi kredi kullanarak bulacaklar ya da dönüp piyasadan alacaklar.
Dünyada para siyasetinde değerli bir paradigma değişikliği var. Fed yalnızca faiz artıracağım demiyor, bilanço da küçülteceğim diyor. Yani 9 trilyon dolarlık bilançomu azaltacağım, verdiğim doları çekeceğim diyor. Şu demek: Küresel tarafta dolar arzı azalacak. Bizim 2022’de çevirmemiz gereken, yaklaşık 185 milyar dolara muhtaçlığımız var. Hem dünyada dolara erişim zorlaşacak tıpkı vakitte bu dövizi bulma maliyeti yükseliyor. Bizim kendi ekonomimiz kaynaklı ülke risk primimiz yükseldi. esasen dünyada bu biçimde bir müddetç varken, döviz bulma maliyetimizi biz kendimiz yükselttik. Misal bu hafta Hazinemizin sukuk borçlanması. Yüklü borçlandı, uygun bir talep geldi fakat fiyatı yüzde 7,25. Beş yıllık dolar bulma maliyetimiz bu kadar yüksek. halbuki ki bu biçimde kuvvetli bir yılda tam aksini yapıp ülke risk primini düşürmemiz gerekiyordu ki Fed’den gelen rüzgara daha hazırlıklı olalım. Bakıyorum artık akran ülkelerimize, kimin en hayli döviz ödemesi var Türkiye, kimin en az rezervi var yeniden Türkiye. Kimin CDS’i en yüksek bir daha Türkiye.”
NE OLMUŞTU
TÜSİAD ile Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2 ay evvel karşı karşıya gelmişti.
TÜSİAD resmi internet sitesi üzerinden yazılı bir açıklama yayınlamış ve “Genel kabul görmüş iktisat bilimi kurallarına süratle dönülmeli” demişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu kelamlara sert reaksiyon göstermişti.
Erdoğan, “Fiyat artışlarının insanlarımızın günlük hayatları üzerinde açtığı düşünceyi olağan olarak biliyoruz. Lakin vesayete, terör örgütlerine, darbecilere nasıl direndiysek bunlara karşı da direneceğiz. Ey TÜSİAD ve yavruları sizlere sesleniyorum. Siz tek nazaranviniz var yatırım, üretim, istihdam, büyüme. Siz bunu hususta ne yapıyorsunuz? Kalkıp hükümete saldırmanın farklı versiyonlarını aramayın. Bizimle uğraş edemezsiniz. Sizin cinsinizi de cibiliyetinizi de uygun biliyorum. Sizin derdiniz öteki, bizim ki farklı. Bu millet bu fırsatı size vermeyecek. Dün millet olarak kendi canımız kıymetine istikbalimizi korumuştuk, bugün de birebirini yapacağız” diye belirtmişti.