Türkiye’deki toparlanma dikkat alımlı, fakat kırılganlık sürüyor

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Elif KARACA

IMF Türkiye Masası Şefi Donal McGettigan ve Ankara’da yerleşik Daimi Temsilcisi Ben Kelmanson Türkiye’nin ekonomik aktivitede pandemi kaynaklı birinci çöküşten toparlanmasının dikkat cazibeli olduğunu söylemiş oldu.

DÜNYA’nın sorularını ortak bir söyleşide yanıtlayan McGettigan ve Kelmanson, Türkiye’nin 2020’de olumlu büyüme kaydeden birkaç ülke içinde yer aldığını, lakin büyümeyi destekleyen birebir siyasetlerin önce var olan kırılganlıkları da şiddetlendirdiğini belirttiler.

Pandemi daha sonrası kuvvetli toparlanma için sağlanması gerekenlere de değinen IMF yetkililerine göre, sıkı mali duruş, pandemi ile ilgili muhtaçlıklar için gayeli ve süreksiz mali takviye, kamu bankası kredilerinin denetim altına alınması, bankaların FX yükümlülüklerinin yakından izlenmesi, işgücü piyasasında ve finans dışı kurumsal alanda uzun vadeli hasarı en aza indirme emelli ıslahatlar değerli.

Global iktisat geçen yıl koronavirüsün tesiriyle %3,3 küçülmüştü. Global iktisada ait bu yılki beklentileri de dikkate alarak, pandemi daha sonrasında kuvvetli bir toparlanmanın sağlanması için sizce neler yapılmalı?

Global iktisadın bu yıl %6 büyüyeceği iddia edilirken, toparlanmanın ülkeler ve kesimler içinde eşitsiz olması bekleniyor. Bu da aşılamanın suratındaki bariz farklılıkları, ekonomik siyaset takviyesinin kapsamını ve turizme ait beklentiler üzere yapısal faktörleri yansıtıyor. Görünüm, sırf pandeminin gidişatı niçiniyle değil, bununla birlikte siyaset takviyesinin aktifliği ve finansal şartların evrimi niçiniyle de belirsizliğini koruyor. IMF Başkanı’nın da yakın vakitte söylemiş olduği üzere, her şeydilk evvel dünyayı aşılamak çözülebilir bir sorun ve hepimize ziyan verecek iki istikametli bir ekonomik toparlanmayı önlemek için bir mecburilik.

Türkiye için fırsatlar ve riskler nelerdir?

Türkiye’nin ekonomik aktivitede pandemi kaynaklı birinci çöküşten toparlanması dikkat alımlı, 2020’de olumlu büyüme kaydeden birkaç ülke içinde yer aldı. Aktivitedeki keskin yükseliş 2021 büyümesi için de %5,8 üzere kuvvetli bir kestirimi birlikteinde getirdi. Fakat büyümeyi destekleyen birebir siyasetler, evvelinde var olan kırılganlıkları da şiddetlendirdi. Yüksek dış finansman gereksinimleri, büyük ölçüde mahallî döviz mevduatı ve düşük rezerv tamponları ile yurtarasında ve yurtharicinde şoklara ve itimatla ilgili değişikliklere karşı kırılganlıklar devam ediyor.

Kırılganlıklar artsa da Türkiye’nin zorlukları aşılmaz değil. Pandemi daha sonrası kuvvetli toparlanma için; para siyasetinde sıkı duruş, pandemiyle ilgili muhtaçlıklar için amaçlı ve süreksiz mali dayanak, kamu bankası kredilerinin denetim altına alınması, bankaların FX yükümlülüklerinin yakından izlenmesi, işgücü piyasasında ve finans dışı kurumsal alanda uzun müddetli hasarı en aza indirme maksatlı ıslahatlar gerekiyor. Bunlar daha kalıcı ve kapsayıcı bir toparlanmanın temelini oluşturacak ve vakit ortasında, itimat ve döviz rezervlerinde artışı da birlikteinde getirecektir.

Büyük merkez bankalarının izleyecekleri mümkün stratejiler ve buna bağlı görülebilecek piyasa hareketleri dikkate alındığında Türkiye’nin; TL’nin durumu, para ve sermaye piyasaları bakımından nasıl bir performans göstermesini bekliyorsunuz?

Pandemiye ait belirsizlikler, gelişmiş ekonomilerde yükselen enflasyon ve faiz oranlarına dair gelişmeler niçiniyle global belirsizlikler yüksek. Üstte özetlenen siyasetler izlenirse, büyüme ve enflasyon beklentileri daha olumlu olmakla kalmayacak, beraberinde aşağı taraflı global risklerin TL ve para/sermaye piyasaları üstündeki tesirleri de muhtemelen daha hudutlu olacaktır.

Nisanda yayınlanan Dünya Ekonomik Görünümü raporunuzdaki Türkiye’ye ait kestirimlerin Mart başında oluşturulduğu notu yer aldı. Mart ayı ortalarında TCMB idaresindeki değişiklikten daha sonra döviz kurlarında kıymetli bir sıçrama yaşandı. Son gelişmeler üzerine iddialarınızda değişiklik yapma gereksinimi hissediyor musunuz?

Sizin de belirttiğiniz üzere, Nisan’da yayınlanan raporda yer alan iddialar temelinde Mart başında son halini aldı. Artık, büyümenin bu yıl %5,8’e ulaşmasını ve 2022’den itibaren %3,3’lük trende dönmesini bekliyoruz. Nisan’daki raporda yer alan varsayıma bakılırsa büyümedeki küçük aşağı taraflı revizyon, hem yurt ortasında tıpkı vakitte kıymetli ticaret ortaklarında daha sakin bir toparlanmanın yanı sıra artan risk primini yansıtıyor.

Enflasyonun; döviz kuru geçişkenliği, yüksek emtia meblağları ve en son minimum fiyat artırımı niçiniyle 2021 sonunda %16,5’e yakın düzeyde kalmasını bekliyoruz. Bu tesirler azaldıkça, enflasyon kademeli olarak düşecek ve 2023’ten itibaren %12,5 düzeyine yerleşecektir. Cari açığın, turizmdeki yavaş toparlanmaya karşın, ihracatın artmasıyla, bu yıl GSYİH’nın %2,7’sine daralmasını kestirim ediyoruz. Rezerv tamponlarının, altın ve petrol ithalatı, turizm gelirleri ve dış finansman görünümüne ait kıymetli belirsizliklerle bir arada daha da azalması bekleniyor. Kamu borcunun artmaya devam etmesi, lakin birden fazla emsal ülke ile karşılaştırıldığında düşük kalması bekleniyor.

Okumaya devam et...