Türkiye’de yeni bir bitki tipi keşfedildi: Anadolu Zilasuru

erkan_623

New member
RTEÜ Biyoloji Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Serdar Makbul, Dr. Öğr. Üyesi Seher İnanç ve Karadeniz Teknik Üniversitesi(KTÜ) Biyoloji Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Kamil Coşkunçelebi’nin yer aldığı çalışma ile dünyada yalnızca Kars Çıldır Gölü etrafında yayılış gösteren yeni bir otsu endemik bitki çeşidi keşfedildi. Araştırıcılar tarafınca, Çıldır Gölü mevkiinden topladıkları farklı bir bitkiye ilişkin örnekler üzerinde yaklaşık yedi yıl süren ayrıntılı incelemeler kararında bu cinsin bilim dünyası için yeni bir bitki çeşidi olduğu sonucuna varıldı. “Vincetoxicum anatolicum” ismi verilen bu yeni bitki tipi memleketler arası hakemli bir mecmua olan “Nordic Journal of Botany” isimli mecmuada yayınlayarak bilim dünyasına yeni endemik bir tıp olarak tanıtıldı. Tükçe’nin farklı yörelerinde ”zilasur, dağ biberi, gavur biberi” olarak bilinen Vincetoxicum cinsine mensup bu yeni cinse yayılış gösterdiği Anadolu topraklarına atıf yaparak “anatolicum” ismi verildi.


BU BİTKİYİ KAYALIK VE TAŞLIK BİR ALANDA BULDUK

Türkiye’nin kıymetli bir bitki biyoçeşitliliğine sahip bir ülke olduğunu söyleyen RTEÜ Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Makbul, “Kaynaklar Türkiye’nin neredeyse Avrupa kıtasının tamamına yakın bir biyoçeşitliliğin Türkiye’de olduğunu gösterir. Bu alanda nazaranv yapan araştırmacılar, botanikçiler bitkilerin canlandığı mevsimlerde yerde araştırmalar yapar. Bizde 2013 yılında Ardahan vilayetinde bulunan Çıldır Gölü civarında araştırma çalışmalarımızı sürdürürken farklı kimi bitki örnekleri farkettiğimizi gördük. Örneklerimizi uygun şartlarda incelemek üzere laboratuvarımıza taşıdık. Yaklaşık 7 yıllık değerli bir incelemenin kararında, dünyadaki örnekleri inceleyerek bu bitkiye dünyada daha evvel rastlanmadığı kanaatine vardık. Milletlerarası bilimsel bir mecmuada bunu yayınlayarak literatüre kazandırdık. Bitkinin ismine bilimsel kurallar çerçevesinde, Türkçe isim veremediğimiz için bitkiye “vincetoxicum anatolicum” ismini verdik. Bilim dünyamıza iyi olsun. Bitkinin zehirli olduğu tarafında birtakım bilgiler bulunuyor. Bitki yaklaşık 50 santimetre uzunluğuna kadar uzayabilmekte. Sarımsı, morumsu çiçekleri var. Yaprakları bütün halinde. Zakkumgiller ailesinden olan bir bitki. Otsu bir bitki olduğu için kökleri toprak altına fazla gitmez. Kayalık ve taşlık bir alanda bu bitkiyi bulduk. 200-300 metrekarelik bir alanda bu bitkiyi bulduk’ dedi.

BİTKİNİN KORUNMASI TALEBİNDE BULUNDUK

Doktora tez çalımasını “vincetoxicum anatolicum” üzerine yapan RTEÜ Biyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Seher İnanç, “Keşfettiğimiz bu bitki çeşidi dünyada yalnızca Çıldır Gölü etrafında yayılış gösteren endemik yeni bir çeşit olduğuna karar verdik. Biz bu çalışmayla yalnızca Türkiye’nin değil bu bitki kümesinin biyoçeşitliliğine katkı sağladık. Bu küme bitkiler anti-viral, anti-bakteriyel, anti-fungal ve anti-kanserojen üzere kıymetli bileşenleri içerdiğinden dolayı tıbbi bitki olma potansiyeline sahip. ötürüsıyla bu tıp biyokimyasal çalışmalara yeni bir kaynak oluşturmuş olduk. Çıldır Gölü etrafı turizm potansiyeli niçiniyle ağır faaliyetlere maruz kalıyor. Bu bitki kuşağı tükenmekte olan bitki kategorisinde kırmızı listede yer alıyor. Jenerasyonu tükenmekte olan bitki kategorisinde olduğu için bitkinin korunması talebinde bulunduk” diye konuştu.


TÜRKÇE İSMİ: ANADOLU ZİLASURU

Yeni cinsin dahil olduğu Vincetoxicum cinsi, Türkiye’de 11 farklı tıpla temsil ediliyor. Bunların içerisinde yalnızca Türkiye’de yayılış gösteren endemik bitkiler de yer alıyor. Bu bitki Türkiye’de bitki biyoçeşitliliğine katkı sağlamakla birlikte beraberinde Vincetoxicum taksonlarının tıbbi ve etnobotonik açıdan bedelli olması sebebiyle bu alanda yapılacak biyokimyasal çalışmalar için de yeni bitki kaynakları oluşturuyor. Bu küme bitkiler anti-viral, anti-bakteriyel, anti-fungal ve anti-kanserojen üzere değerli bileşenleri içerdiğinden dolayı tıbbi bitki olma potansiyeline sahip. Bulunduğu habitatta popülasyonların az sayıda birey ile temsil edilmesinden ve popülasyonların yol üretimi, otlatma ve ekoturizm faaliyetlerinden olumsuz etkilenmesi olası olduğundan, bu yeni keşfedilen bitki Jenerasyonu Tükenme Tehlikesi Altında Olan Cinslerin Kırmızı Listesi (IUCN) kriterlerine nazaran tehlike altında (EN) kategorisinde yer alan endemik bir tıp olarak önerildi.

KAYNAK: İHA