Psikolog-yazar Zeynep Yaşar, Türk bilim insanı Université de Paris VII Sorbonne Cité Üniversitesi’nden mezun, lisans ve yüksek lisansını psikoloji alanında Paris’te tamamladı. Lisans okurken bir devir de Harvard Üniversitesi’nde dersler aldı. Arjantin, Meksika, Amerika, Fransa, Hindistan’da hem akademik hem profesyonel tecrübeleri oldu.
Yaşar, akademik çalışmalarının yanı sıra dünyanın dört bir yanını konutu haline dönüştürebilen bir yapıya da sahip. hem de her vakit ve her yerde insan onurunu savunmayı kendine emel edinmiş.
ODATV olarak Zeynep Yaşar ile “Hindistan’ın Dulları ve Kadın” isimli kitabı hakkında bir sohbet gerçekleştirdik…
Hindistan’ın Dulları ve Bayan kitabınızı yazmaya nasıl karar verdiniz?
Kelimenin tam manasıyla mevzu aslında önüme düştü ve yazmaktan diğer bahtım yoktu. Yazmayı her vakit epey sevdim, yazarken ki heyecan yüreğimi daima çelmiştir.
Hindistan’da Birleşmiş Milletler projeleri çerçevesinde Seks işçiliğine zorlanan, köle ticaretine maruz kalmış ya da riskli kümede olan bayanlar için düzenlenen projelerde çalışıyordum. Her gidişimde Hindistan’da dulluk sorunundan bahsedilen kaynaklara denk geldim. Denk geldikçe merakımı susturamadım, gitgide harmanlandı. Çok güç oldu lakin birkaç arkadaşımın da sayesinde dul kalmış bayanların yaşadığı ashramları ziyaret için müsaade alabildik. Birinci tatilimde soluğu Vrindavan’da aldım. Kitap fikri hiç yoktu fakat bahsin, anlatılanların, gördüklerim, kokladıklarım her şeyin içine o denli bir çekildim ki, yazmasaydım ortasından çıkamazdım. Yazdım, diğerlerini da mevzuya davet ederek bir nevi ortasından çıktım. Tabi benim yazmamla bitmedi, Kopernik Yayınevi’nin kitaba inancı, hem kitabımın hem benim elimden tutmasıyla bugün kitabımız her yerde.
Bu çalışma literatüre değerli bir katkı sağlayacak…
Eski Hint ritüellerinden Sati ve Jahudar ile yüceltilen bayan imajı perspektifini ve bu ritüellerin yasaklanma uğraşlarını, Kerala’lı Nangeli meseladen başlayarak Sukasaptati üzere masallarda Hint Bayan imajını, tarihî boyutuyla kuramsal olarak ve hayatını Vrindavan ashramlarında, sokaklarında sürdüren ‘Hindistan’ın dulları’ ile söyleşilerin olduğu, ülkenin çeşitli bölgelerindeki dulluk sorunlarının de incelendiği bir saha araştırma kitabı diyebilirim.
“BEN RUHEN BİR YERLERDE KAPALI KALIRDIM”
Kitapta yaptığınız söyleşiler var, nasıl hissettiniz bu biçimde kuvvetli anları o bayanlardan dinlerken?
1861 Hindistan’da bir milat. Bu tarihte tüm Hindistan’da Sati uygulaması yasaklandı. Dul kalan bayanların kocasıyla birlikte yakıldığı bir Hint geleneğidir Sati ritüeli.
O periyotlarda kocasının vefatı ile dul kalan bayan şu demekti; Şayet Sati yapmadıysa, kendini ateşlerin içine de atmadıysa, genelde ailesi ve toplumu tarafınca da dışlanarak kendini ashramlara kapatarak dünyevi her zevkten uzak kalması gereken, yalnızca hayatta kalacak kadar beslenen, coşkulu Hint şenliklerine katılamayan, yaş sembolü olarak beyaz sarı giyen, saçlarını sıfıra vurdurarak vefat gününü beklerken dualar eden kadın… Ben Sati yasak olduğu için aslına bakarsan Sati yapamayan, lakin etrafından dışlanan ve kendi üzere olanların yanına gelen ya da yakınları tarafınca getirilen bayanlarla yaptım söyleşileri. Çok kuvvetli, insanın ruhunu duvardan duvara vuran kıssalar dinledim. Psikanalist olabilmek için yıllarce kendi tahlil sürecimden geçtim. Sıkıntı anlara tahammülümüzü yükseltmekte dayanılmaz bir seyahattir tahlilden geçmek. Ancak o gün orada epeyce zorlandım. O yüzden; yazmasaydım, hayat devam ederdi ancak ben ruhen bir yerlerde kapalı kalırdım.
ŞİDDET GÖREN BAYANLAR KONUŞTU
Söyleşileriniz içinde Hindistan’ın’ın Vrindavan kentinde bir ahsram ziyaretiniz de yer alıyor. Buradaki bayanlar neler anlattı? Kimi örnekler verebilir misiniz?
İsimlerini açıklamamak kaydı ile şu biçimde; S. 85 yaşında, Hindistan’ın Bengal bölgesinden geliyor. 16 yaşında evlenmiş. Kocasından dayak başta olmak üzere her türlü şiddeti gördüğü için babasının konutuna sığınıyor. O sırada alkolik olan kocası ölüyor. S. pek endişe ve korku dolu günler geçirdiğinden bahsederken gözlerinin ortasında biriken göz yaşları hiç eksilmiyor.
B.’nin de başkalarından bir farkı yok. Gündelik ömür ritüeli var. O da eşi ölünce Vrindavan’da bulunan bu ashrama gelmiş. Titrek sesi ile şöyleki konuşuyordu; “Başka gidecek hiç bir yerim yoktu. hayatımın son gününe dek Krishana’ya sığınarak burada yaşamak en doğrusuydu.
Bir öteki bayan D. eşini tüberkülozdan kaybediyor. bir süre kendi ayakları üzerinde durmaya çalışsa da toplumsal kodlar niçini ile yolu burası ile kesişiyor. D. kocası hakkında konuşurken cümlelerin ortasına aşkını sıkıştırıyordu. Dediğim üzere, epey kuvvetli öyküler dinledim, insan ruhunu duvardan duvara vuran hikâyeler…
Bu özgün çalışmanız için ve bize vakit ayırıp sorularımıza karşılık verdiğiniz için epey teşekkür ederiz.
Ben de size teşekkür ediyorum.
Yaşar, akademik çalışmalarının yanı sıra dünyanın dört bir yanını konutu haline dönüştürebilen bir yapıya da sahip. hem de her vakit ve her yerde insan onurunu savunmayı kendine emel edinmiş.
ODATV olarak Zeynep Yaşar ile “Hindistan’ın Dulları ve Kadın” isimli kitabı hakkında bir sohbet gerçekleştirdik…
Hindistan’ın Dulları ve Bayan kitabınızı yazmaya nasıl karar verdiniz?
Kelimenin tam manasıyla mevzu aslında önüme düştü ve yazmaktan diğer bahtım yoktu. Yazmayı her vakit epey sevdim, yazarken ki heyecan yüreğimi daima çelmiştir.
Hindistan’da Birleşmiş Milletler projeleri çerçevesinde Seks işçiliğine zorlanan, köle ticaretine maruz kalmış ya da riskli kümede olan bayanlar için düzenlenen projelerde çalışıyordum. Her gidişimde Hindistan’da dulluk sorunundan bahsedilen kaynaklara denk geldim. Denk geldikçe merakımı susturamadım, gitgide harmanlandı. Çok güç oldu lakin birkaç arkadaşımın da sayesinde dul kalmış bayanların yaşadığı ashramları ziyaret için müsaade alabildik. Birinci tatilimde soluğu Vrindavan’da aldım. Kitap fikri hiç yoktu fakat bahsin, anlatılanların, gördüklerim, kokladıklarım her şeyin içine o denli bir çekildim ki, yazmasaydım ortasından çıkamazdım. Yazdım, diğerlerini da mevzuya davet ederek bir nevi ortasından çıktım. Tabi benim yazmamla bitmedi, Kopernik Yayınevi’nin kitaba inancı, hem kitabımın hem benim elimden tutmasıyla bugün kitabımız her yerde.
Bu çalışma literatüre değerli bir katkı sağlayacak…
Eski Hint ritüellerinden Sati ve Jahudar ile yüceltilen bayan imajı perspektifini ve bu ritüellerin yasaklanma uğraşlarını, Kerala’lı Nangeli meseladen başlayarak Sukasaptati üzere masallarda Hint Bayan imajını, tarihî boyutuyla kuramsal olarak ve hayatını Vrindavan ashramlarında, sokaklarında sürdüren ‘Hindistan’ın dulları’ ile söyleşilerin olduğu, ülkenin çeşitli bölgelerindeki dulluk sorunlarının de incelendiği bir saha araştırma kitabı diyebilirim.
“BEN RUHEN BİR YERLERDE KAPALI KALIRDIM”
Kitapta yaptığınız söyleşiler var, nasıl hissettiniz bu biçimde kuvvetli anları o bayanlardan dinlerken?
1861 Hindistan’da bir milat. Bu tarihte tüm Hindistan’da Sati uygulaması yasaklandı. Dul kalan bayanların kocasıyla birlikte yakıldığı bir Hint geleneğidir Sati ritüeli.
O periyotlarda kocasının vefatı ile dul kalan bayan şu demekti; Şayet Sati yapmadıysa, kendini ateşlerin içine de atmadıysa, genelde ailesi ve toplumu tarafınca da dışlanarak kendini ashramlara kapatarak dünyevi her zevkten uzak kalması gereken, yalnızca hayatta kalacak kadar beslenen, coşkulu Hint şenliklerine katılamayan, yaş sembolü olarak beyaz sarı giyen, saçlarını sıfıra vurdurarak vefat gününü beklerken dualar eden kadın… Ben Sati yasak olduğu için aslına bakarsan Sati yapamayan, lakin etrafından dışlanan ve kendi üzere olanların yanına gelen ya da yakınları tarafınca getirilen bayanlarla yaptım söyleşileri. Çok kuvvetli, insanın ruhunu duvardan duvara vuran kıssalar dinledim. Psikanalist olabilmek için yıllarce kendi tahlil sürecimden geçtim. Sıkıntı anlara tahammülümüzü yükseltmekte dayanılmaz bir seyahattir tahlilden geçmek. Ancak o gün orada epeyce zorlandım. O yüzden; yazmasaydım, hayat devam ederdi ancak ben ruhen bir yerlerde kapalı kalırdım.
ŞİDDET GÖREN BAYANLAR KONUŞTU
Söyleşileriniz içinde Hindistan’ın’ın Vrindavan kentinde bir ahsram ziyaretiniz de yer alıyor. Buradaki bayanlar neler anlattı? Kimi örnekler verebilir misiniz?
İsimlerini açıklamamak kaydı ile şu biçimde; S. 85 yaşında, Hindistan’ın Bengal bölgesinden geliyor. 16 yaşında evlenmiş. Kocasından dayak başta olmak üzere her türlü şiddeti gördüğü için babasının konutuna sığınıyor. O sırada alkolik olan kocası ölüyor. S. pek endişe ve korku dolu günler geçirdiğinden bahsederken gözlerinin ortasında biriken göz yaşları hiç eksilmiyor.
B.’nin de başkalarından bir farkı yok. Gündelik ömür ritüeli var. O da eşi ölünce Vrindavan’da bulunan bu ashrama gelmiş. Titrek sesi ile şöyleki konuşuyordu; “Başka gidecek hiç bir yerim yoktu. hayatımın son gününe dek Krishana’ya sığınarak burada yaşamak en doğrusuydu.
Bir öteki bayan D. eşini tüberkülozdan kaybediyor. bir süre kendi ayakları üzerinde durmaya çalışsa da toplumsal kodlar niçini ile yolu burası ile kesişiyor. D. kocası hakkında konuşurken cümlelerin ortasına aşkını sıkıştırıyordu. Dediğim üzere, epey kuvvetli öyküler dinledim, insan ruhunu duvardan duvara vuran hikâyeler…
Bu özgün çalışmanız için ve bize vakit ayırıp sorularımıza karşılık verdiğiniz için epey teşekkür ederiz.
Ben de size teşekkür ediyorum.