semaver
Active member
Psikiyatride tedavisinde zorlanılan hastalıklardan biri olan şizofreninin tüm dünyada benzeri sıklıkta rastlanan bir hastalık olduğunu kaydeden Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, tıp alanında gerçekleşen yenilikler yardımıyla hastalıkla ilgili yeni ayrıntıların ortaya çıktığını söylemiş oldu. Şizofrenide erken tedavinin ehemmiyetine dikkat çeken Tarhan, “Vaktinde ve kuvvetli tedavi kıymetli. Zayıf tedavi olursa bastırılıyor lakin tam denetim edilmediği için hastalık kronikleşiyor.” ihtarında bulundu. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, tedavi sürecinde etraf dayanağının ve rehabilitasyon sürecinin kıymetine işaret etti. Bağımlılık yapan unsurların, dikkat eksikliği tedavisinde kullanılan kimi ilaçların şahısta genetik yatkınlık var ise şizofreniyi tetikleyebildiğini tabir eden Tarhan, “Özellikle dopamin arttıran ilaçlar hekim nezaretinde kullanılmalıdır.” dedi.Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şizofreni hastalığı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Bütün dünya ve kültürde görülme sıklığı benzer…
Şizofreninin psikiyatride ana tedavide en zorlanılan, toplumda da bütün dünyada da benzeri sıklıkta rastlanan bir hastalık olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “100 bin kişilik bir kentte her sene 80 şizofreni hadisesi çıkıyor. Ortalama olarak baktığımızda bu sayı yaklaşık yüzde 1’e denk geliyor. Bütün dünyada, bütün kültürlerde benzeri oranda olması hastalıkla ilgili genetik konusunda değerli fikir veriyor.” dedi.
Çok önemli genetik araştırma yapılıyor
Son yüzsenelerda bu hastalıkla ilgili epeyce önemli genetik araştırmalar yapıldığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Şu anda şizofrenide belirlenmiş maksat genler var. O amaç genleri biz şu anda hastalarda bilimsel emelle araştırıyoruz. Yaygınlığı tespit etmek için şahısta amaç gen var ise o gen araştırılıyor. Otizm ve bipolar üzere hastalıklarda da gaye genler olabiliyor. O maksat genler var ise hastalıkla, tedaviyle ilgili farklı bir sonuç oluyor. Gaye gen yoksa farklı oluyor.” dedi.
Genetik tedaviler araştırılıyor
bir epey hastalıkla çabada genetik tedavilerin ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hedef geni belirliyorsunuz, bir virüsün üzerine adenovirüs denilen zararsız virüsler yükleniyor. O geni değiştirecek gen taşıyıcısı oluşturuluyor. Bu proteini ya da o geni düzelten virüsü bedene veriyoruz. Virüs gidiyor ve o yine bağlanıyor. O genin çalışmasını engelliyor. O teknoloji (MRNA). Bu tedaviler için farklı bir laboratuvar, kök hücre laboratuvarı var. Üsküdar Üniversitesi olarak bünyemizde transgenetik hücre laboratuvarları kurduk.” dedi.Pandemiyle uğraşta gündeme gelen MRNA teknolojisinin artık psikiyatrik hastalıkların tedavisi için gündemde olduğunu tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “O teknoloji kullanılarak şahısta evvel gen taraması yapacağız. Beşerde hastalığa mahsus genleri tarayan bir sistem. Yalnızca bütün insanlardaki ortak genlerin haricinde olan genleri yani kusurlu protein üreten genleri taramak hedefleniyor. bu biçimde durumlarda bize şizofreniyle ilgili genetik ipuçları veriyor.” dedi.
Şizofreni akıl bölünmesi manasına geliyor
Şizofren sözünün manasına işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Şizo yarılma, bölünme, parçalanma manasında bir sözdür. Fren de akıl demek. Aklın bölünmesi üzere hoş bir tabirdir. Uygun söz ediyor. Grekçe’den gelme kökeni. 20. yüzyılın başlarında bu tarif kabul görmüş ve şu anda da o teşhis değiştirilmedi ve devam ediyor.” dedi.
Üç gerçeklik var: Düş, hayal ve gerçek dünya
İnsanın olağanda üç gerçekliği olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir düş gerçekliğidir. Duşta farklı bir dünyadayızdır. İnsan orada uçuyor, dünyaları dolaşıyor, savaşıyor, bir şeyler yapıyor, dönüyor. Uyanınca hayalmiş diyoruz. Hayal gerçekliğimiz var. Daydreaming diyorlar. Gündüzleri hayale kapılır kişi. Çocuklarda ve gençlerde epeyce olur. Hayale kapılır, bir şeyler düşünür. Daima gayesi vardır, ona göre bir şeyler yapmaya çalışır. daha sonrasında rastgele bir şey olduğu vakit bu hayal der, gerçek dünyaya döner.” dedi.
Şizofreni hastaları ayrım yapmada zorlanıyor
Gerçek dünyanın ise yaşadığımız dünya olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İnsanın yapacağı ve yapmayacağı şeyler vardır. Akıl yürütmelerle oluşturulan, tanıdık bir dünya vardır. Bu gerçek gerçekliktir. Başkası hayali gerçekliktir. Fizikî, hayali ve düş gerçekliğidir. Şizofren şahıslarda bu üçünün ayrımını yapma bozukluğu vardır. Sağlıklı bir beyin, reality testing denilen, gerçeklik testi yapan bir networke sahiptir Bu gerçek, gerçek değil. Düş, hayal değil ayrımı yapar.” dedi.
John Nash, kıymetli bir örnek
Dünya çapında tanınan şizofren bireyler olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söylemiş oldu: “Şizofreni tanısı koymak epeyce kolay değildir. Şizofreni olarak bilinen hayli ünlü bir hadise Beautiful Mind sinemasında anlatılır. Nobel İktisat Mükafatı sahibi ve Abel Mükafatı sahibi Amerikalı matematikçi John Nash, zeki bir matematik profesörü ancak bir biçimde beyindeki yanılgılı genetik yapı niçiniyle yanılgılı protein üretiyor. Yanlışlı protein üretince beyin imaj, hayal ve ses üretiyor. Bir şeyler üretiyor o kişi, evvel ona inanıyor. O sesleri kovmaya çalışıyor. Bunları yaparken kendi kendine konuşuyor. Bu adam hayal görüyor şizofren oldu deyip hastaneye yatırılıyor lakin zeki biri olduğu için bir müddet daha sonra birkaç tedaviden daha sonra güzel olduğu vakit içinder matematikle ilgileniyor. sonrasındasında bakıyor ki bunlar halüsinasyon. Matematik çalışırken o halüsinasyonlar geliyor. Üç kişi var. Bir adam, bir bayan ve bir çocuk ona bir şeyler söylüyor. Onunla hiç ilgilenmiyor. İşine devam ediyor. bu biçimde işte şizofreni bitiyor. Bu kişi şizofreni yendi deniyor. Aslında bizim şu andaki yeni tedavi yaklaşımında bu var. Şizofreninin beyindeki bir kayıt, algı hastalığı olduğunu fark ettikten daha sonra tedavide buna yük vermeye başladık. Kişinin gerçeklik testi yapıp, yapmaması. Halüsinasyonlar beyin yanılgılı protein üretince ortaya çıkıyor. Yanlışlı hezeyan üretiyor. Kişinin onunla ilgili gerçek değil diye karar vermesi lazım. Bunu öğrettiğin vakit şizofreni bitiyor. Zeki insanlarda hastalık kolay yeniliyor.” Hastalıkla baş etmede IQ’su yüksek bireylerle daha güzel psiko-sosyal psikoeğitim yapılabildiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu şahıslar, reality testing- gerçeklik testi yapmayı daha kolay öğreniyorlar. Öğrendiği vakit da hastalıkta şifa devrine giriyor.” dedi.
İlaç tedavisiyle yanlışlı protein üretilmesi önleniyor
Beyindeki belirlenmiş genlerde muhakkak bir gerilim, belli bir ortam olduğu vakit seratonin ve dopamin gereksiniminin arttığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Önemli bu iki kimyasal o şahısta olağanda uyuyan o geni harekete geçiyor ve kusurlu protein üretmeye başlıyor. Yanlışlı protein de beyin kimyasını bozuyor. Beyin kimyası bozulunca da kişinin muhakemesi bozuluyor. Biz tedavilerde şu an ilaçla bu durumu düzeltmeyi hedefliyoruz. İlaçlarla genin yanılgılı sözü bastırılıyor. Kusurlu protein üretmesi önleniyor.” dedi.
Erken ve kuvvetli tedavi değerli
Şizofrenide erken tedavinin ehemmiyetine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Vaktinde ve kuvvetli tedavi değerli. Zayıf tedavi olursa bastırılıyor lakin tam denetim edilmediği için hastalık kronikleşiyor. Onun için şizofrenide kuvvetli, kapsamlı ve erken tedavi epey kıymetlidir. Kişi o akut devir geçip beyindeki o kimyasal fırtına düzeldikten daha sonra şahsa artık toplumsal ahenk çalışması ve rehabilitasyon çalışmaları yapılıyor.” dedi.Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Avrupa’da bu alanda hayli kıymetli rehabilitasyon merkezleri olduğunu belirterek ülkemizde maalesef bu alanda rehabilitasyon merkezi kurulamadığını söylemiş oldu.
Şizofreni hastalarında ilaç reddi epeyce oluyor
Rehabilitasyon merkezlerinin hastanın güzelleşmesine epeyce değerli katkılar sağladığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ülkemizde kurulan ve hizmet veren ruh sıhhati merkezleri epey faydalı oldu fakat yetmiyor. Biroldukça hastalığı denetim altına almak epey zorlaştı. Bilhassa şizofreni hastalarında ilaç reddi epey oluyor. Hastalık şuuru olmadığı için kişi kendi hastalığını kabul etmiyor. Onun için her tedavi usulünü düşman üzere görüyor. Biroldukca tabibe şiddet hadisesinin gerisinde şizofren hastalığı olabiliyor. ‘Beni hastaneye yatıracaklar, bana ziyan verecekler, öldürecekler, tecavüz edecekler’ diye düşünüp karşısına beyaz önlüklü kim çıkarsa saldırıyor. Bu niçinle bu hastalara yaklaşım formu hayli farklı ve değerli.” dedi.
Dopamin artıran ilaçlar dikkatli kullanılmalı
Bağımlılık yapan unsurların, dikkat eksikliği tedavisinde kullanılan kimi ilaçların bireyde genetik yatkınlık var ise şizofreniyi tetikleyebildiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Özellikle ilaçların hekim nezaretinde kullanılması epey kıymetlidir. Bilhassa dopamin arttıran ilaçlar hayli dikkatli kullanılmalıdır. Beyinde dopaminin fazla artması demek, bireyde yatkınlık geni var ise şizofreniyi çıkarıyor. Dopamin beyinde ödül/ceza sisteminin ödül kimyasalı. Beyin şizofrende dopamini çok fazla salgılıyor.” ihtarında bulundu.
Şizofrenik bireyler sevgi yatırımını yalnızca kendine yapıyor
Şizofreni hastalığının ana belirtilerine de değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Dereistik fikir şekli, otistik hayat usulüdür. Dereistik gerçeğe uymayan fikir üslubu manasında kullanılıyor. Freud otizm ile ilgili çocukların birinci doğduklarında birinci kendini sevdiklerini ve birinci kendine hayran olduklarını söylüyor. Çocuk ömrü öğrenmeden yalnızca ‘ben ve annem’ diyor. Sevgi yatırımını kendi egosuna yapıyor. ondan sonrasında büyüdükçe sevgi yatırımını babasına, ailesine, arkadaşlarına, ülkesine, vatana daha da büyüdükçe ve olgunlaştıkça da kozmosa, varoluşa, yaratıcıya zihinsel, duygusal yatırımını yapıyor. Şizofrenik bireyler de sevgi yatırımını diğerlerine yapmıyor. Yalnızca kendine döndürüyor.” dedi.Şizofreni hastalarında vakit zaman his, niyet, davranış ve ömür biçimi değişiklikleri olduğunu da belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Duygu değişiklikleri olabilir. Kimilerinde coşku olur, kimi şizofren tiplerinde içe kapanma olur, birtakım şizofren cinslerinde takıntı olur, kimileri kuşkuculuk olur. Kimileriyse her şeyden kopuktur. Eski tabirle dezorganize şizofreni dediğimiz olaylarda saçma sapan konuşmalar görülebilir. Dünyada çeşitli örnekleri de vakit zaman görülür, toplu intiharlar yaşanabilir.” diye konuştu.
Şizofrenide tedavi formları fazlaca ilerledi
Günümüzde şizofreni hastalığının tedavisinin fazlaca ilerlediğini belirten Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Tıp bu manada değerli kademe kaydetti. Olayların 3’te 1’i düzgünleşiyor, 3’te 1’i ne yaparsan yap güzelleşmiyor. Öteki 3’te 1’i de toplumsal şifa dediğimiz duruma geliyor, senelerca ilaç kullanıyor. Onun için şizofreni tanısı koymak için vakte gereksinim bulunuyor. Vakaya bir görüşte şizofren denilemez. Şizofreni teşhisinde yalnızca niyet bozukluğu olması yetmiyor. His, niyet, davranış bozukluklarının da eşlik etmesi lazım. Kişinin toplumsal ahengi bozuluyor. Tedavide bireye yapılacak ferdi psikoterapide etraf dayanağı de kıymetli. örneğin biroldukca şizofreni hadisesinde etraf yapan oluyor. Yapan olduğu için şizofreni nüksetmeden seyredebiliyor. Şzofreni tedavisinde tıp eskiye nazaran daha ilerde. Artık beynin birfazlaca sırları anlaşılabiliyor, bu niçinle kimse şizofreni düzelmez diye etiketleme yapmamalı.” dedi.
Hibya Haber Ajansı
Bütün dünya ve kültürde görülme sıklığı benzer…
Şizofreninin psikiyatride ana tedavide en zorlanılan, toplumda da bütün dünyada da benzeri sıklıkta rastlanan bir hastalık olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “100 bin kişilik bir kentte her sene 80 şizofreni hadisesi çıkıyor. Ortalama olarak baktığımızda bu sayı yaklaşık yüzde 1’e denk geliyor. Bütün dünyada, bütün kültürlerde benzeri oranda olması hastalıkla ilgili genetik konusunda değerli fikir veriyor.” dedi.
Çok önemli genetik araştırma yapılıyor
Son yüzsenelerda bu hastalıkla ilgili epeyce önemli genetik araştırmalar yapıldığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Şu anda şizofrenide belirlenmiş maksat genler var. O amaç genleri biz şu anda hastalarda bilimsel emelle araştırıyoruz. Yaygınlığı tespit etmek için şahısta amaç gen var ise o gen araştırılıyor. Otizm ve bipolar üzere hastalıklarda da gaye genler olabiliyor. O maksat genler var ise hastalıkla, tedaviyle ilgili farklı bir sonuç oluyor. Gaye gen yoksa farklı oluyor.” dedi.
Genetik tedaviler araştırılıyor
bir epey hastalıkla çabada genetik tedavilerin ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hedef geni belirliyorsunuz, bir virüsün üzerine adenovirüs denilen zararsız virüsler yükleniyor. O geni değiştirecek gen taşıyıcısı oluşturuluyor. Bu proteini ya da o geni düzelten virüsü bedene veriyoruz. Virüs gidiyor ve o yine bağlanıyor. O genin çalışmasını engelliyor. O teknoloji (MRNA). Bu tedaviler için farklı bir laboratuvar, kök hücre laboratuvarı var. Üsküdar Üniversitesi olarak bünyemizde transgenetik hücre laboratuvarları kurduk.” dedi.Pandemiyle uğraşta gündeme gelen MRNA teknolojisinin artık psikiyatrik hastalıkların tedavisi için gündemde olduğunu tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “O teknoloji kullanılarak şahısta evvel gen taraması yapacağız. Beşerde hastalığa mahsus genleri tarayan bir sistem. Yalnızca bütün insanlardaki ortak genlerin haricinde olan genleri yani kusurlu protein üreten genleri taramak hedefleniyor. bu biçimde durumlarda bize şizofreniyle ilgili genetik ipuçları veriyor.” dedi.
Şizofreni akıl bölünmesi manasına geliyor
Şizofren sözünün manasına işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Şizo yarılma, bölünme, parçalanma manasında bir sözdür. Fren de akıl demek. Aklın bölünmesi üzere hoş bir tabirdir. Uygun söz ediyor. Grekçe’den gelme kökeni. 20. yüzyılın başlarında bu tarif kabul görmüş ve şu anda da o teşhis değiştirilmedi ve devam ediyor.” dedi.
Üç gerçeklik var: Düş, hayal ve gerçek dünya
İnsanın olağanda üç gerçekliği olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir düş gerçekliğidir. Duşta farklı bir dünyadayızdır. İnsan orada uçuyor, dünyaları dolaşıyor, savaşıyor, bir şeyler yapıyor, dönüyor. Uyanınca hayalmiş diyoruz. Hayal gerçekliğimiz var. Daydreaming diyorlar. Gündüzleri hayale kapılır kişi. Çocuklarda ve gençlerde epeyce olur. Hayale kapılır, bir şeyler düşünür. Daima gayesi vardır, ona göre bir şeyler yapmaya çalışır. daha sonrasında rastgele bir şey olduğu vakit bu hayal der, gerçek dünyaya döner.” dedi.
Şizofreni hastaları ayrım yapmada zorlanıyor
Gerçek dünyanın ise yaşadığımız dünya olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İnsanın yapacağı ve yapmayacağı şeyler vardır. Akıl yürütmelerle oluşturulan, tanıdık bir dünya vardır. Bu gerçek gerçekliktir. Başkası hayali gerçekliktir. Fizikî, hayali ve düş gerçekliğidir. Şizofren şahıslarda bu üçünün ayrımını yapma bozukluğu vardır. Sağlıklı bir beyin, reality testing denilen, gerçeklik testi yapan bir networke sahiptir Bu gerçek, gerçek değil. Düş, hayal değil ayrımı yapar.” dedi.
John Nash, kıymetli bir örnek
Dünya çapında tanınan şizofren bireyler olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söylemiş oldu: “Şizofreni tanısı koymak epeyce kolay değildir. Şizofreni olarak bilinen hayli ünlü bir hadise Beautiful Mind sinemasında anlatılır. Nobel İktisat Mükafatı sahibi ve Abel Mükafatı sahibi Amerikalı matematikçi John Nash, zeki bir matematik profesörü ancak bir biçimde beyindeki yanılgılı genetik yapı niçiniyle yanılgılı protein üretiyor. Yanlışlı protein üretince beyin imaj, hayal ve ses üretiyor. Bir şeyler üretiyor o kişi, evvel ona inanıyor. O sesleri kovmaya çalışıyor. Bunları yaparken kendi kendine konuşuyor. Bu adam hayal görüyor şizofren oldu deyip hastaneye yatırılıyor lakin zeki biri olduğu için bir müddet daha sonra birkaç tedaviden daha sonra güzel olduğu vakit içinder matematikle ilgileniyor. sonrasındasında bakıyor ki bunlar halüsinasyon. Matematik çalışırken o halüsinasyonlar geliyor. Üç kişi var. Bir adam, bir bayan ve bir çocuk ona bir şeyler söylüyor. Onunla hiç ilgilenmiyor. İşine devam ediyor. bu biçimde işte şizofreni bitiyor. Bu kişi şizofreni yendi deniyor. Aslında bizim şu andaki yeni tedavi yaklaşımında bu var. Şizofreninin beyindeki bir kayıt, algı hastalığı olduğunu fark ettikten daha sonra tedavide buna yük vermeye başladık. Kişinin gerçeklik testi yapıp, yapmaması. Halüsinasyonlar beyin yanılgılı protein üretince ortaya çıkıyor. Yanlışlı hezeyan üretiyor. Kişinin onunla ilgili gerçek değil diye karar vermesi lazım. Bunu öğrettiğin vakit şizofreni bitiyor. Zeki insanlarda hastalık kolay yeniliyor.” Hastalıkla baş etmede IQ’su yüksek bireylerle daha güzel psiko-sosyal psikoeğitim yapılabildiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu şahıslar, reality testing- gerçeklik testi yapmayı daha kolay öğreniyorlar. Öğrendiği vakit da hastalıkta şifa devrine giriyor.” dedi.
İlaç tedavisiyle yanlışlı protein üretilmesi önleniyor
Beyindeki belirlenmiş genlerde muhakkak bir gerilim, belli bir ortam olduğu vakit seratonin ve dopamin gereksiniminin arttığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Önemli bu iki kimyasal o şahısta olağanda uyuyan o geni harekete geçiyor ve kusurlu protein üretmeye başlıyor. Yanlışlı protein de beyin kimyasını bozuyor. Beyin kimyası bozulunca da kişinin muhakemesi bozuluyor. Biz tedavilerde şu an ilaçla bu durumu düzeltmeyi hedefliyoruz. İlaçlarla genin yanılgılı sözü bastırılıyor. Kusurlu protein üretmesi önleniyor.” dedi.
Erken ve kuvvetli tedavi değerli
Şizofrenide erken tedavinin ehemmiyetine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Vaktinde ve kuvvetli tedavi değerli. Zayıf tedavi olursa bastırılıyor lakin tam denetim edilmediği için hastalık kronikleşiyor. Onun için şizofrenide kuvvetli, kapsamlı ve erken tedavi epey kıymetlidir. Kişi o akut devir geçip beyindeki o kimyasal fırtına düzeldikten daha sonra şahsa artık toplumsal ahenk çalışması ve rehabilitasyon çalışmaları yapılıyor.” dedi.Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Avrupa’da bu alanda hayli kıymetli rehabilitasyon merkezleri olduğunu belirterek ülkemizde maalesef bu alanda rehabilitasyon merkezi kurulamadığını söylemiş oldu.
Şizofreni hastalarında ilaç reddi epeyce oluyor
Rehabilitasyon merkezlerinin hastanın güzelleşmesine epeyce değerli katkılar sağladığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ülkemizde kurulan ve hizmet veren ruh sıhhati merkezleri epey faydalı oldu fakat yetmiyor. Biroldukça hastalığı denetim altına almak epey zorlaştı. Bilhassa şizofreni hastalarında ilaç reddi epey oluyor. Hastalık şuuru olmadığı için kişi kendi hastalığını kabul etmiyor. Onun için her tedavi usulünü düşman üzere görüyor. Biroldukca tabibe şiddet hadisesinin gerisinde şizofren hastalığı olabiliyor. ‘Beni hastaneye yatıracaklar, bana ziyan verecekler, öldürecekler, tecavüz edecekler’ diye düşünüp karşısına beyaz önlüklü kim çıkarsa saldırıyor. Bu niçinle bu hastalara yaklaşım formu hayli farklı ve değerli.” dedi.
Dopamin artıran ilaçlar dikkatli kullanılmalı
Bağımlılık yapan unsurların, dikkat eksikliği tedavisinde kullanılan kimi ilaçların bireyde genetik yatkınlık var ise şizofreniyi tetikleyebildiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Özellikle ilaçların hekim nezaretinde kullanılması epey kıymetlidir. Bilhassa dopamin arttıran ilaçlar hayli dikkatli kullanılmalıdır. Beyinde dopaminin fazla artması demek, bireyde yatkınlık geni var ise şizofreniyi çıkarıyor. Dopamin beyinde ödül/ceza sisteminin ödül kimyasalı. Beyin şizofrende dopamini çok fazla salgılıyor.” ihtarında bulundu.
Şizofrenik bireyler sevgi yatırımını yalnızca kendine yapıyor
Şizofreni hastalığının ana belirtilerine de değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Dereistik fikir şekli, otistik hayat usulüdür. Dereistik gerçeğe uymayan fikir üslubu manasında kullanılıyor. Freud otizm ile ilgili çocukların birinci doğduklarında birinci kendini sevdiklerini ve birinci kendine hayran olduklarını söylüyor. Çocuk ömrü öğrenmeden yalnızca ‘ben ve annem’ diyor. Sevgi yatırımını kendi egosuna yapıyor. ondan sonrasında büyüdükçe sevgi yatırımını babasına, ailesine, arkadaşlarına, ülkesine, vatana daha da büyüdükçe ve olgunlaştıkça da kozmosa, varoluşa, yaratıcıya zihinsel, duygusal yatırımını yapıyor. Şizofrenik bireyler de sevgi yatırımını diğerlerine yapmıyor. Yalnızca kendine döndürüyor.” dedi.Şizofreni hastalarında vakit zaman his, niyet, davranış ve ömür biçimi değişiklikleri olduğunu da belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Duygu değişiklikleri olabilir. Kimilerinde coşku olur, kimi şizofren tiplerinde içe kapanma olur, birtakım şizofren cinslerinde takıntı olur, kimileri kuşkuculuk olur. Kimileriyse her şeyden kopuktur. Eski tabirle dezorganize şizofreni dediğimiz olaylarda saçma sapan konuşmalar görülebilir. Dünyada çeşitli örnekleri de vakit zaman görülür, toplu intiharlar yaşanabilir.” diye konuştu.
Şizofrenide tedavi formları fazlaca ilerledi
Günümüzde şizofreni hastalığının tedavisinin fazlaca ilerlediğini belirten Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Tıp bu manada değerli kademe kaydetti. Olayların 3’te 1’i düzgünleşiyor, 3’te 1’i ne yaparsan yap güzelleşmiyor. Öteki 3’te 1’i de toplumsal şifa dediğimiz duruma geliyor, senelerca ilaç kullanıyor. Onun için şizofreni tanısı koymak için vakte gereksinim bulunuyor. Vakaya bir görüşte şizofren denilemez. Şizofreni teşhisinde yalnızca niyet bozukluğu olması yetmiyor. His, niyet, davranış bozukluklarının da eşlik etmesi lazım. Kişinin toplumsal ahengi bozuluyor. Tedavide bireye yapılacak ferdi psikoterapide etraf dayanağı de kıymetli. örneğin biroldukca şizofreni hadisesinde etraf yapan oluyor. Yapan olduğu için şizofreni nüksetmeden seyredebiliyor. Şzofreni tedavisinde tıp eskiye nazaran daha ilerde. Artık beynin birfazlaca sırları anlaşılabiliyor, bu niçinle kimse şizofreni düzelmez diye etiketleme yapmamalı.” dedi.
Hibya Haber Ajansı