semaver
Active member
Prof. Dr. Yasin Çağatay, ‘Kanal İstanbul, iklim krizinin tesirlerini artıracak’ İklim krizinden etkilenen kentlerin başında İstanbul geliyor. Kentteki beton yoğunluğu nefes almayı bile zorlaştırıyor. “Kent Ekosistemi ve Sürdürülebilir Yeşil Alanlar Tasarımı” konusunda çalışmalar yürüten İBB Park, Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Lideri Prof. Dr. Yasin Çağatay ile Kanal İstanbul’un iklim krizine yaratacağı tesirleri ve kentin iklim kriziyle imtihanını konuştuk.
– İklim krizi İstanbul’u nasıl etkiliyor?
Bilim insanları, uzun vakittir iklim krizi konusunda bizleri uyarıyor. Biz de bu hususta uzman akademisyen ve profesyonellerle çalışıyoruz. Zira iklim krizinden etkilenen yalnızca bizler değiliz, hayvanlar ve bitkiler de en az bizim kadar etkileniyor. Yeşil alanlar ile ilgili kararlar verirken yaban ömrü ve biyoçeşitlilik üzere değerli konularda uzmanlar ile çalışıyoruz. Su idaresine ehemmiyet veriyoruz. Yeni yeşil alanlarda daha az su tüketen, kurakçıl ve mahallî cinsler tercih ediliyor. 60 milyon metrekare yeşil alanın sulanmasında, merkezi sulama sistemi üzere akıllı otomasyon sistemleri kullanmaya başlıyoruz. Aydınlatma ve güç idaresi ismine bu akıllı otomasyon sistemine geçiş sağlayarak güç tüketimini azaltmaya çalışıyoruz. Yeşil alan ölçüsünü artırarak İstanbul’daki ısı adası tesirini azaltmaya çalışıyoruz.
KANAL İSTANBUL, FELAKETLERİ ARTIRACAK
– Kanal İstanbul kenti nasıl etkileyecek?
Ekosistemdeki tahribatın, yangın ve sel üzere afetlerin yaşanma mümkünlüğünü artırdığını söyleyebiliriz. Bugünlerde yaşadığımız üzücü hadiselerden da bunu anlamak mümkün. Yeni proje hazırlarken iklim siyasetleri düşünülerek hareket edilmesi gerekiyor. İklim siyasetleri alanında ekosistem bütünlüğü büyük değer taşıyor.
ENDER TİPLERİ BARINDIRAN FUNDALIKLAR TEHDİT ALTINDA
Kanal İstanbul, iki yakasında kurulacak olan yeni kentin alanıyla birlikte 36 bin hektardan fazla alanı kapsıyor. Kelam konusu bu alan, kentleşme baskısı altında esasen büyük ziyan görmüş epeyce sayıda ekosisteme konut sahipliği yapıyor. Bu ekosistemler İstanbul’da kentleşme baskısı niçiniyle esasen çok ziyan görmüş durumda. Bu halleriyle bile yüzlerce endemik cinse mesken sahipliği yapıyorlar.
Projeyle yaklaşık üç bin hektarlık ormanın yok olacağı kestirim ediliyor. Ormanlar haricinde bu bölgede kalan fundalıklar da yaban hayatı için epeyce büyük kıymete sahip. Memleketler arası so¨zles¸melerle korunan, az ve endemik tu¨rleri barındıran fundalıklara sahip u¨lkeler, elde kalan son o¨rnekleri korumak gayesiyle katı siyasetler gelis¸tirmis¸tir. Tu¨rkiye’nin de taraf oldugˆu Bern So¨zles¸mesi fundalıklarda insan faaliyetlerini kısıtlayan katı hu¨ku¨mler ic¸erir. Tu¨rkiye’de bulunan fundalıkların en genis¸ o¨rnekleri, I·stanbul’un kuzey bölgelerinde yer alıyor ve ormanlar kadar kıymetli bir yeşil alan vasfına sahipler.
İSTANBUL’UN ‘ISI ADASI’ DAHA DA BÜYÜYECEK
– Isı adası nedir? Kanal İstanbul’un kente bu hususta tesiri ne olacak?
Yapılaşmanın arttığı ve yeşil alanların azaldığı kentsel alanlar, kırsal alanlara göre daha fazla ısınırlar. Binalar, asfalt yollar, çatılar, güneş ışığını yeşil ya da mavi alanlar üzere yansıtamaz ve bünyelerinde depolar. Bu cisimler depoladıkları enerjiyi yaymaya başladığındaysa kentin sıcaklığını tesirler. Ayrıyeten yüksek katlı yapılar, hâkim rüzgârı da engelleyerek bölgesel ısınma tesirini artırır. Bunlara ek olarak ulaşım, ısınma, soğutma vb. niçinlerle artan kirleticiler de yere yakın düzeylerde bir nevi sera tesiri yaratır. Bütün bunlar birleştiğinde kent üzerinde ağır ısı barındıran bir alan oluşur. Buna da ısı adası denir.
Kanal İstanbul özelinde baktığımzda ise yapılaşmanın artması ve birlikteinde yeşil alanların azalmasıyla bir “ısı adası” nın ortaya çıkması kaçınılmaz. Isı adası’yla birlikte artan sıcaklıklar da şüphesiz ki yangın risklerini artıran bir öteki faktör olarak karşımıza çıkıyor.
MAKSAT, HERKESE DOKUZ METREKARE
– İstanbul’da kişi başına düşen yeşil alan ölçüsü kâfi mi?
Kişi başına düşen yeşil alan ölçüsünün, parklar, rekreasyon alanları, mesire alanları ve tabiat parklarının tamamı hesaplandığında 7.55 metrekare olduğu görülüyor. Dünya Sıhhat Örgütü, bunun en az dokuz metrekare olması gerektiğini belirtiyor. Geride kalan iki yıl müddetince kişi başına düşen yeşil alan ölçüsünü 0.5 metrekare kadar yükselttik. Dere etraflarında yürüttüğümüz vadi projelerini tamamlayarak amacımız olan dokuz metrekareye ulaşacağımızı öngörüyoruz. İstanbul’daki yeşil alan varlığının en büyük sorunlarından biri homojen bir dağılım göstermiyor olması. Kimi ilçelerde bu ölçü bir metrekare bile değil.
MÜLKİYET SORUNU YEŞİL ALANA MAHZUR
– İstanbul’un yeşıl alanları açısından sizce en büyük sorunu ne?
Ağır ve sistemsiz yapılaşma ve yeşil alana dönüştürülebilecek alanların bulunamaması. Ayrıyeten imar planlarında park alanı olarak fonksiyonlandırılmış ancak mülkiyet sorunu bulunan alanlar, yeşil alana dönüştürülemiyor. Kentin büyüklüğü ve yetki alanları göz önüne alındığında, İstanbul için tüm kurumlar ile birlikte çalışmanın fazlaca kıymetli olduğunu düşünüyor ve bağlarımızı bu türlü kuruyoruz. Kente bu boyuttaki müdahalelere karar verme süreçleri, disiplinler ortası çalışmalar aracılığı ve gerçek bilgilendirmelerle yürütülmelidir. bu biçimdece kent için en hakikat kararları alabiliriz.
– İklim krizi İstanbul’u nasıl etkiliyor?
Bilim insanları, uzun vakittir iklim krizi konusunda bizleri uyarıyor. Biz de bu hususta uzman akademisyen ve profesyonellerle çalışıyoruz. Zira iklim krizinden etkilenen yalnızca bizler değiliz, hayvanlar ve bitkiler de en az bizim kadar etkileniyor. Yeşil alanlar ile ilgili kararlar verirken yaban ömrü ve biyoçeşitlilik üzere değerli konularda uzmanlar ile çalışıyoruz. Su idaresine ehemmiyet veriyoruz. Yeni yeşil alanlarda daha az su tüketen, kurakçıl ve mahallî cinsler tercih ediliyor. 60 milyon metrekare yeşil alanın sulanmasında, merkezi sulama sistemi üzere akıllı otomasyon sistemleri kullanmaya başlıyoruz. Aydınlatma ve güç idaresi ismine bu akıllı otomasyon sistemine geçiş sağlayarak güç tüketimini azaltmaya çalışıyoruz. Yeşil alan ölçüsünü artırarak İstanbul’daki ısı adası tesirini azaltmaya çalışıyoruz.
KANAL İSTANBUL, FELAKETLERİ ARTIRACAK
– Kanal İstanbul kenti nasıl etkileyecek?
Ekosistemdeki tahribatın, yangın ve sel üzere afetlerin yaşanma mümkünlüğünü artırdığını söyleyebiliriz. Bugünlerde yaşadığımız üzücü hadiselerden da bunu anlamak mümkün. Yeni proje hazırlarken iklim siyasetleri düşünülerek hareket edilmesi gerekiyor. İklim siyasetleri alanında ekosistem bütünlüğü büyük değer taşıyor.
ENDER TİPLERİ BARINDIRAN FUNDALIKLAR TEHDİT ALTINDA
Kanal İstanbul, iki yakasında kurulacak olan yeni kentin alanıyla birlikte 36 bin hektardan fazla alanı kapsıyor. Kelam konusu bu alan, kentleşme baskısı altında esasen büyük ziyan görmüş epeyce sayıda ekosisteme konut sahipliği yapıyor. Bu ekosistemler İstanbul’da kentleşme baskısı niçiniyle esasen çok ziyan görmüş durumda. Bu halleriyle bile yüzlerce endemik cinse mesken sahipliği yapıyorlar.
Projeyle yaklaşık üç bin hektarlık ormanın yok olacağı kestirim ediliyor. Ormanlar haricinde bu bölgede kalan fundalıklar da yaban hayatı için epeyce büyük kıymete sahip. Memleketler arası so¨zles¸melerle korunan, az ve endemik tu¨rleri barındıran fundalıklara sahip u¨lkeler, elde kalan son o¨rnekleri korumak gayesiyle katı siyasetler gelis¸tirmis¸tir. Tu¨rkiye’nin de taraf oldugˆu Bern So¨zles¸mesi fundalıklarda insan faaliyetlerini kısıtlayan katı hu¨ku¨mler ic¸erir. Tu¨rkiye’de bulunan fundalıkların en genis¸ o¨rnekleri, I·stanbul’un kuzey bölgelerinde yer alıyor ve ormanlar kadar kıymetli bir yeşil alan vasfına sahipler.
İSTANBUL’UN ‘ISI ADASI’ DAHA DA BÜYÜYECEK
– Isı adası nedir? Kanal İstanbul’un kente bu hususta tesiri ne olacak?
Yapılaşmanın arttığı ve yeşil alanların azaldığı kentsel alanlar, kırsal alanlara göre daha fazla ısınırlar. Binalar, asfalt yollar, çatılar, güneş ışığını yeşil ya da mavi alanlar üzere yansıtamaz ve bünyelerinde depolar. Bu cisimler depoladıkları enerjiyi yaymaya başladığındaysa kentin sıcaklığını tesirler. Ayrıyeten yüksek katlı yapılar, hâkim rüzgârı da engelleyerek bölgesel ısınma tesirini artırır. Bunlara ek olarak ulaşım, ısınma, soğutma vb. niçinlerle artan kirleticiler de yere yakın düzeylerde bir nevi sera tesiri yaratır. Bütün bunlar birleştiğinde kent üzerinde ağır ısı barındıran bir alan oluşur. Buna da ısı adası denir.
Kanal İstanbul özelinde baktığımzda ise yapılaşmanın artması ve birlikteinde yeşil alanların azalmasıyla bir “ısı adası” nın ortaya çıkması kaçınılmaz. Isı adası’yla birlikte artan sıcaklıklar da şüphesiz ki yangın risklerini artıran bir öteki faktör olarak karşımıza çıkıyor.
MAKSAT, HERKESE DOKUZ METREKARE
– İstanbul’da kişi başına düşen yeşil alan ölçüsü kâfi mi?
Kişi başına düşen yeşil alan ölçüsünün, parklar, rekreasyon alanları, mesire alanları ve tabiat parklarının tamamı hesaplandığında 7.55 metrekare olduğu görülüyor. Dünya Sıhhat Örgütü, bunun en az dokuz metrekare olması gerektiğini belirtiyor. Geride kalan iki yıl müddetince kişi başına düşen yeşil alan ölçüsünü 0.5 metrekare kadar yükselttik. Dere etraflarında yürüttüğümüz vadi projelerini tamamlayarak amacımız olan dokuz metrekareye ulaşacağımızı öngörüyoruz. İstanbul’daki yeşil alan varlığının en büyük sorunlarından biri homojen bir dağılım göstermiyor olması. Kimi ilçelerde bu ölçü bir metrekare bile değil.
MÜLKİYET SORUNU YEŞİL ALANA MAHZUR
– İstanbul’un yeşıl alanları açısından sizce en büyük sorunu ne?
Ağır ve sistemsiz yapılaşma ve yeşil alana dönüştürülebilecek alanların bulunamaması. Ayrıyeten imar planlarında park alanı olarak fonksiyonlandırılmış ancak mülkiyet sorunu bulunan alanlar, yeşil alana dönüştürülemiyor. Kentin büyüklüğü ve yetki alanları göz önüne alındığında, İstanbul için tüm kurumlar ile birlikte çalışmanın fazlaca kıymetli olduğunu düşünüyor ve bağlarımızı bu türlü kuruyoruz. Kente bu boyuttaki müdahalelere karar verme süreçleri, disiplinler ortası çalışmalar aracılığı ve gerçek bilgilendirmelerle yürütülmelidir. bu biçimdece kent için en hakikat kararları alabiliriz.