Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Genel Biyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, Marmara Denizi’nde bugünlerde ağır olarak görülen ve deniz ekosistemini tehdit eden müsilajın, aslında denizdeki canlıların kendisine uygun ortam oluşturmak ismine salgıladıkları bir ekzopolisakkarit olduğunu söylemiş oldu. Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, 2018 yılında arkadaşlarıyla bir arada yaptıkları çalışmada denizden aldıkları müsilajı, prototip merkezinde gaza dönüştürdüklerini ve yüksek kalorili gaz elde ettiklerini belirtti.
“EGE’DE DE GÖRÜLEBİLİR”
Üniversite ve kurumların müsilaj ile ilgili açıklamaları kararında ortaya çıkan genel kanının, bu unsurun mikroalgler tarafınca ya da farklı canlılar tarafınca üretildiği tarafında olduğunu tabir eden Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, “Müsilajın, Marmara Denizi’ndeki kirlilik kaynaklarıyla birlikte oluştuğuna dair bir ortak kanı da var. Lakin 2018 yılında müsilaj ile ilgili yaptığımız çalışmada biz bunun kaynağının farklı organizmalar tarafınca olabileceğini de gördük. Müsilajın kıymetli bir kısmının bakteriler tarafınca üretildiğini de gördük. Benim de içerisinde bulunduğum bir çalışma takımı, mikroorganizmalardan polimerik bir yapı üretmişti. Müsilajın da bizim ürettiğimiz polimerik yapıya benzeri yapı olduğunu belirledik. Bu yapıyı incelediğimizde içerisinde kıymetli bir ölçüde azot, fosfor ve silis biriktirdiğini de gördük. Bilhassa silis açısından baktığımız vakit diyatomelerin müsilaj oluşumuna da kıymetli bir katkı verdiğini söyleyebiliriz. Lakin müsilajın oluşmasında bakterilerinde olması bizim açımızdan değerlidir. Bu bakteriler, ekstrem şartlara ahenk sağlamış, yani artık akıllı oyuncular olmuş olan bakteriler. ötürüsıyla kendilerini tehdit ettikleri her yerde müsilaja niçiniyet vereceklerdir. Bu kaçınılmaz bir durum. Bugün Marmara’da gördüğümüz bu olay, yarın Ege’de de görülebilir. Turizm döneminin başlamasıyla birlikte nüfusu 50 binlerden 500 binlere çıkacak olan kentlerde arıtmalar kâfi gelmeyecek ve ötürüsıyla yük de artacağı için oralarda da müsilajın oluşma mümkünlüğü artacaktır” dedi.
“ÇOK FARKLI ALANLARDA KULLANILABİLİR”
Müsilaj meselesinin farklı tahlil yolları bulunduğunu belirten Prof. Dr. Erduğan, “2018 yılında yaptığımız çalışmada gördüğümüz yüksek orandaki azot, fosfor ve silis içeriği fazlaca farklı alanlarda kullanılabilir. Bu bir tahlil. Lakin yapısı gereği olumsuz tarafları da olabilir. Zira içerisinde ağır metal biriktirme potansiyeli var. Bunu aslına bakarsanız deniz içerisindeki canlılar kendi ortamlarını düzeltme ismine üretiyor. Bir yandan da baktığımızda müsilajın denizi temizleme özelliği de var. Bu açıdan bakıldığında hoş şey. Fakat müsilaj çöktüğünde, tabandaki organizmalara verdiği ziyan da var. Bu maddeyi gübre olarak da kullanabiliriz. Ancak burada da maddeyi dışarıya aldığınız vakit katılaşma olduğunda kolay kolay içerisindeki azotu kusmasının hayli sıkıntı olduğunu da biliyoruz deneyimlerimizden. bu biçimde tek seçenek kalıyor. Bunu gazlaştırmak. Yapısı gereği içerisinde karbonların olduğu bir yapı. ötürüsıyla biz bunu gaz haline getirip kullanabiliriz. Ya da gazdan elektriğe dönüştürüp kıymetlendirebiliriz. Kısa vadede denizel ortamın kirlilik kaynaklarından arındırılamayacağını da düşünerek bugünden toplanan bu yapıların yakıt olarak değerlendirilmesinin en tesirli tahlil olduğunu düşünüyorum. Müsilajı toplayıp katı atık alanlarına attığımız vakit ileride goreceğimiz şey şudur. Polimerik yapının özelliği olarak bunların büsbütün bir plastik haline gelme olasılıkları var. Yani depolama alanlarını güzel seçmediğiniz vakit bu husus hayli daha ziyanlı bir husus olarak karşımıza çıkacaktır. Fakat toplayıp bunu gaza dönüştürürseniz bu biçimde sorun olmadan bertaraf edilmiş olacak” dedi.
“YÜKSEK ISI DERECESİNE SAHİP GAZ”
Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili olarak ise şunları söylemiş oldu: “Müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili bir prosesi var. Bu atıkları toplayıp proliz ettiğinizde bunlar gaz haline dönüşüyor. Bu müsilajı prolizde yaktığınız vakit içerisindeki karbonların ayrıştığını görürsünüz. Bunlar gaz ya da petrol eserleri olarak ortaya çıkarlar. O gazı tanklara alarak biriktirip rahatlıkla kullanabilirsiniz. İçerisinde farklı oranlarda farklı gazlar var. Propan butan, hidrojen üzere farklı fazlar var. Bizim yaptığımız çalışmada yüksek ısı derecesine sahip bir gaz olduğunu da gördük. ötürüsıyla müsilajın bu manada değerlendirilmesinin bu gazlaştırma olduğunu düşünüyorum.”
Mevcut arıtma sistemlerinin uygun çalışmadığını ve sıfır atık prensibiyle çalışan yeni arıtma sistemleri olmadığı sürece bu durumun devam edeceğini söyleyen Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, yeni arıtma sistemlerine yönelik çalışmalar yaptıklarını ve sorunu çözecek tekliflerinin olduğunu belirtti.
“EGE’DE DE GÖRÜLEBİLİR”
Üniversite ve kurumların müsilaj ile ilgili açıklamaları kararında ortaya çıkan genel kanının, bu unsurun mikroalgler tarafınca ya da farklı canlılar tarafınca üretildiği tarafında olduğunu tabir eden Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, “Müsilajın, Marmara Denizi’ndeki kirlilik kaynaklarıyla birlikte oluştuğuna dair bir ortak kanı da var. Lakin 2018 yılında müsilaj ile ilgili yaptığımız çalışmada biz bunun kaynağının farklı organizmalar tarafınca olabileceğini de gördük. Müsilajın kıymetli bir kısmının bakteriler tarafınca üretildiğini de gördük. Benim de içerisinde bulunduğum bir çalışma takımı, mikroorganizmalardan polimerik bir yapı üretmişti. Müsilajın da bizim ürettiğimiz polimerik yapıya benzeri yapı olduğunu belirledik. Bu yapıyı incelediğimizde içerisinde kıymetli bir ölçüde azot, fosfor ve silis biriktirdiğini de gördük. Bilhassa silis açısından baktığımız vakit diyatomelerin müsilaj oluşumuna da kıymetli bir katkı verdiğini söyleyebiliriz. Lakin müsilajın oluşmasında bakterilerinde olması bizim açımızdan değerlidir. Bu bakteriler, ekstrem şartlara ahenk sağlamış, yani artık akıllı oyuncular olmuş olan bakteriler. ötürüsıyla kendilerini tehdit ettikleri her yerde müsilaja niçiniyet vereceklerdir. Bu kaçınılmaz bir durum. Bugün Marmara’da gördüğümüz bu olay, yarın Ege’de de görülebilir. Turizm döneminin başlamasıyla birlikte nüfusu 50 binlerden 500 binlere çıkacak olan kentlerde arıtmalar kâfi gelmeyecek ve ötürüsıyla yük de artacağı için oralarda da müsilajın oluşma mümkünlüğü artacaktır” dedi.
“ÇOK FARKLI ALANLARDA KULLANILABİLİR”
Müsilaj meselesinin farklı tahlil yolları bulunduğunu belirten Prof. Dr. Erduğan, “2018 yılında yaptığımız çalışmada gördüğümüz yüksek orandaki azot, fosfor ve silis içeriği fazlaca farklı alanlarda kullanılabilir. Bu bir tahlil. Lakin yapısı gereği olumsuz tarafları da olabilir. Zira içerisinde ağır metal biriktirme potansiyeli var. Bunu aslına bakarsanız deniz içerisindeki canlılar kendi ortamlarını düzeltme ismine üretiyor. Bir yandan da baktığımızda müsilajın denizi temizleme özelliği de var. Bu açıdan bakıldığında hoş şey. Fakat müsilaj çöktüğünde, tabandaki organizmalara verdiği ziyan da var. Bu maddeyi gübre olarak da kullanabiliriz. Ancak burada da maddeyi dışarıya aldığınız vakit katılaşma olduğunda kolay kolay içerisindeki azotu kusmasının hayli sıkıntı olduğunu da biliyoruz deneyimlerimizden. bu biçimde tek seçenek kalıyor. Bunu gazlaştırmak. Yapısı gereği içerisinde karbonların olduğu bir yapı. ötürüsıyla biz bunu gaz haline getirip kullanabiliriz. Ya da gazdan elektriğe dönüştürüp kıymetlendirebiliriz. Kısa vadede denizel ortamın kirlilik kaynaklarından arındırılamayacağını da düşünerek bugünden toplanan bu yapıların yakıt olarak değerlendirilmesinin en tesirli tahlil olduğunu düşünüyorum. Müsilajı toplayıp katı atık alanlarına attığımız vakit ileride goreceğimiz şey şudur. Polimerik yapının özelliği olarak bunların büsbütün bir plastik haline gelme olasılıkları var. Yani depolama alanlarını güzel seçmediğiniz vakit bu husus hayli daha ziyanlı bir husus olarak karşımıza çıkacaktır. Fakat toplayıp bunu gaza dönüştürürseniz bu biçimde sorun olmadan bertaraf edilmiş olacak” dedi.
“YÜKSEK ISI DERECESİNE SAHİP GAZ”
Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili olarak ise şunları söylemiş oldu: “Müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili bir prosesi var. Bu atıkları toplayıp proliz ettiğinizde bunlar gaz haline dönüşüyor. Bu müsilajı prolizde yaktığınız vakit içerisindeki karbonların ayrıştığını görürsünüz. Bunlar gaz ya da petrol eserleri olarak ortaya çıkarlar. O gazı tanklara alarak biriktirip rahatlıkla kullanabilirsiniz. İçerisinde farklı oranlarda farklı gazlar var. Propan butan, hidrojen üzere farklı fazlar var. Bizim yaptığımız çalışmada yüksek ısı derecesine sahip bir gaz olduğunu da gördük. ötürüsıyla müsilajın bu manada değerlendirilmesinin bu gazlaştırma olduğunu düşünüyorum.”
Mevcut arıtma sistemlerinin uygun çalışmadığını ve sıfır atık prensibiyle çalışan yeni arıtma sistemleri olmadığı sürece bu durumun devam edeceğini söyleyen Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, yeni arıtma sistemlerine yönelik çalışmalar yaptıklarını ve sorunu çözecek tekliflerinin olduğunu belirtti.