Semerkant’ta gerçekleşen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Başkanlar Doruğu, Rus ve Çinli şirketlerin ABD’nin kritik mikroçip ithalatına getirdiği yasaklardan kaçınmak için bir arayışa girdiği, ABD’nin ise F-35 savaş uçaklarında kullandığı Çin çeliği konusunda kaygılarının olduğu bir periyoda denk geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarına nazaran Türkiye’nin de tam üyelik hedeflediği örgüt ve Semerkant’taki tepe Batılı uzmanlar tarafınca globalleşmede bir dönüm noktası olarak da bedellendiriliyor.
Bu isimlerden biri de milletlerarası bağlantılar, globalleşme, ihtilaflar ve öteki global sıkıntılar hakkında Reuters için yazılar kaleme alan ve fikir kuruluşu Project for Study of 21st Century kurucusu ve yöneticisi Peter Apps. Apps, Reuters için kaleme aldığı makalesinde “Mikroçipler, çelik ve (Semerkant) tepe yeni bir globalleşme çağına işaret ediyor” sözlerini başlığa taşıyarak, İran’ın tam üyelik başvurusu yaptığı doruğun aslında globalleşme için de değerli bir dönüm noktası olduğu değerlendirmesini yapıyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Çin Devlet Lideri Xi Jinping’in Özbekistan’da yüz yüze görüşmesinin kıymetine de vurgu yapılan makalede Apps “Pandemiden daha sonra iki ülkenin önderi birinci defa yüz yüze görüşürken, Rus ve Çinli şirketler ABD’nin kıymetli mikroçip ithalatlarına getirdiği yasaktan kaçınmak için dünyanın öteki bölgelerinde tahlil arıyor, ABD ise F-35 savaş uçaklarında kullandığı Çin çeliği konusunda endişeli” tabirlerini kullandı.
Yakın bir tarihe kadar tedarik zincirlerinin epeyce sorgulanmadığı bir dünyada Apps’e nazaran 2020’de COVID-19 pandemisi başladığından bu yana Ukrayna Savaşı ve Tayvan üzere ihtilaflarla globalleşme hiç olmadığı kadar düşüşe geçmiş durumda. Bu da yeni zorluklar getiriyor. Moskova ve Pekin’in Washington’la yaşadığı restleşmelerin sonuçları hala büyümekte ve biroldukça dala yayılmış durumda. Apps, makalesinin devamında Doğu-Batı eksenindeki globalleşmenin aykırısı eğilimlere değiniyor ve özetle şunları söylüyor:
“Mikroçipte karşılıklı bağımlılıklar var”
“Avrupa kendini Rus gazından bağımsızlaştırmaya çalışıyor. Ukrayna ve Batılı müttefikleri Rusya’ya uzun menzilli füzeler için gereksinimi olan Batı yahut Tayvan imali çiplerin satışını engelliyor, Çinli ve ABD’li şirketler de emsal biçimde bir başkasında bulunan esere erişim olmadan da nasıl ayakta kalabileceğinin yollarını arıyor.”
“İngiliz savunma ve güvenlik kuruluşu Royal United Services Institute (RUSI) tarafınca yayımlanan bir rapor, Rusya’nın askeri teçhizatının Batı’nın ve Tayvan’ın mikroçiplerine yüksek bir bağımlılığı olmaya devam ettiğini gösteriyor. Şu anda bu mikroçiplerin Rusya’ya ihracatı kısıtlanmış durumda. Son senelerdaki teknolojik atılımlarında da Çin’in ABD’den ve Tayvan’dan gelen mikroçiplere ve başka yüksek teknolojili modüllere hala ağır bir bağımlılığı var ve iki ülke de Çinli şirketlere tedariği kısıtlamış durumda, kısıtlamaların daha da artması bekleniyor. Bu ay başında ABD’li çip üreticisi Nvidia ABD’li yetkililerin kendilerine Çin’e yapay zekada kullanılan en düzgün iki çipin ihracını, askeri hedeflerle kullanılabileceği sebebi öne sürülerek durdurmaları talimatı verdiğini duyurdu.”
“Pentagon F-35’te Çin metallerine bağımlı olduğunu fark etti”
“Pentagon’un şimdiye kadar hizmete alınan her bir 835 F-35’te yasaklamış olduğu Çin alaşımından kullanıldığını farketmesi, bu biçimde derinlemesine birbirine bağlı global bir iktisatta tedarik zincirlerini bölmenin meselelerden kaçınılacağı manasına gelmediğini gösteriyor. ABD’li yetkililerin F-35’ler için Çin alaşımına istisna getirilmesi için çabaladığı belirtiliyor ve bu yetkililer kelam konusu materyalin – magnetin bir kesimi – uçağın güvenliğini ihlal etmeyeceğini bildiriyor. Lakin Washington da son senelerda hem teknolojik bileşenlerini tıpkı vakitte hammaddede kaynaklarını çeşitlendirme üzerinde çalışıyor.”
ABD, Meksika’nın çip ve elektrikli araç kesimini destekleyecek
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ve Ticaret Bakanı Gina Raimondo’nun Meksika ziyaretine dikkat çeken Peter Apps, iki bakanın “ABD’nin Çin ve Tayvan’dan gelen eserlere bağımlılığını azaltmak için Meksika’nın kendi çip kesimi ve elektrikli araç dalının büyümesine yardımcı olma taahhüdü verdiğini” aktarıyor. Çipte Çin ve Tayvan’a olan bağımlılık başta otomotiv, elektronik ve beyaz eşya olmak üzere biroldukça bölümde kuvvetli talebe karşın arz taraflı büyük bir darboğaza niye olmuştu.
Hindistan, Türkiye ve Meksika’nın Doğu-Batı içinde ‘tarafsız’ çizgisi
“Zirveye katılan Hindistan da Rusya-Çin ekseni ve Batı içinde kendini tarafsız ve merkezi bir pozisyonda goren ve sayıları giderek artan bir kümenin kıymetli üyeleri içinde. Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin tepedeki varlığı Batı’nın Rusya’yı dünyanın geri kalanından izole etme gayretlerinin muvaffakiyetinin hudutlu kaldığının kıymetli bir hatırlatıcısı. Hint şirketler savaşa karşın Rus güç şirketlerinden alım yapmaya ve bu şirketlere yatırım yapmaya devam ediyor. 2020’de Himalaya sonundaki çatışma daha sonrasında kendini Delhi ve Pekin içindeki muhatap olarak konumlandıran Kremlin, burada da bir yarar sağladı. Hindistan’ın Modi’si ve Türkiye’nin Recep Tayyip Erdoğan’ının yanı sıra Meksika Devlet Lideri Andrés Manuel López Obrador da Doğu ile Batı içinde ‘tarafsız’ bir tavır izleyerek tepede bulunan başkanlardandı.”
Okumaya devam et...
Bu isimlerden biri de milletlerarası bağlantılar, globalleşme, ihtilaflar ve öteki global sıkıntılar hakkında Reuters için yazılar kaleme alan ve fikir kuruluşu Project for Study of 21st Century kurucusu ve yöneticisi Peter Apps. Apps, Reuters için kaleme aldığı makalesinde “Mikroçipler, çelik ve (Semerkant) tepe yeni bir globalleşme çağına işaret ediyor” sözlerini başlığa taşıyarak, İran’ın tam üyelik başvurusu yaptığı doruğun aslında globalleşme için de değerli bir dönüm noktası olduğu değerlendirmesini yapıyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Çin Devlet Lideri Xi Jinping’in Özbekistan’da yüz yüze görüşmesinin kıymetine de vurgu yapılan makalede Apps “Pandemiden daha sonra iki ülkenin önderi birinci defa yüz yüze görüşürken, Rus ve Çinli şirketler ABD’nin kıymetli mikroçip ithalatlarına getirdiği yasaktan kaçınmak için dünyanın öteki bölgelerinde tahlil arıyor, ABD ise F-35 savaş uçaklarında kullandığı Çin çeliği konusunda endişeli” tabirlerini kullandı.
Yakın bir tarihe kadar tedarik zincirlerinin epeyce sorgulanmadığı bir dünyada Apps’e nazaran 2020’de COVID-19 pandemisi başladığından bu yana Ukrayna Savaşı ve Tayvan üzere ihtilaflarla globalleşme hiç olmadığı kadar düşüşe geçmiş durumda. Bu da yeni zorluklar getiriyor. Moskova ve Pekin’in Washington’la yaşadığı restleşmelerin sonuçları hala büyümekte ve biroldukça dala yayılmış durumda. Apps, makalesinin devamında Doğu-Batı eksenindeki globalleşmenin aykırısı eğilimlere değiniyor ve özetle şunları söylüyor:
“Mikroçipte karşılıklı bağımlılıklar var”
“Avrupa kendini Rus gazından bağımsızlaştırmaya çalışıyor. Ukrayna ve Batılı müttefikleri Rusya’ya uzun menzilli füzeler için gereksinimi olan Batı yahut Tayvan imali çiplerin satışını engelliyor, Çinli ve ABD’li şirketler de emsal biçimde bir başkasında bulunan esere erişim olmadan da nasıl ayakta kalabileceğinin yollarını arıyor.”
“İngiliz savunma ve güvenlik kuruluşu Royal United Services Institute (RUSI) tarafınca yayımlanan bir rapor, Rusya’nın askeri teçhizatının Batı’nın ve Tayvan’ın mikroçiplerine yüksek bir bağımlılığı olmaya devam ettiğini gösteriyor. Şu anda bu mikroçiplerin Rusya’ya ihracatı kısıtlanmış durumda. Son senelerdaki teknolojik atılımlarında da Çin’in ABD’den ve Tayvan’dan gelen mikroçiplere ve başka yüksek teknolojili modüllere hala ağır bir bağımlılığı var ve iki ülke de Çinli şirketlere tedariği kısıtlamış durumda, kısıtlamaların daha da artması bekleniyor. Bu ay başında ABD’li çip üreticisi Nvidia ABD’li yetkililerin kendilerine Çin’e yapay zekada kullanılan en düzgün iki çipin ihracını, askeri hedeflerle kullanılabileceği sebebi öne sürülerek durdurmaları talimatı verdiğini duyurdu.”
“Pentagon F-35’te Çin metallerine bağımlı olduğunu fark etti”
“Pentagon’un şimdiye kadar hizmete alınan her bir 835 F-35’te yasaklamış olduğu Çin alaşımından kullanıldığını farketmesi, bu biçimde derinlemesine birbirine bağlı global bir iktisatta tedarik zincirlerini bölmenin meselelerden kaçınılacağı manasına gelmediğini gösteriyor. ABD’li yetkililerin F-35’ler için Çin alaşımına istisna getirilmesi için çabaladığı belirtiliyor ve bu yetkililer kelam konusu materyalin – magnetin bir kesimi – uçağın güvenliğini ihlal etmeyeceğini bildiriyor. Lakin Washington da son senelerda hem teknolojik bileşenlerini tıpkı vakitte hammaddede kaynaklarını çeşitlendirme üzerinde çalışıyor.”
ABD, Meksika’nın çip ve elektrikli araç kesimini destekleyecek
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ve Ticaret Bakanı Gina Raimondo’nun Meksika ziyaretine dikkat çeken Peter Apps, iki bakanın “ABD’nin Çin ve Tayvan’dan gelen eserlere bağımlılığını azaltmak için Meksika’nın kendi çip kesimi ve elektrikli araç dalının büyümesine yardımcı olma taahhüdü verdiğini” aktarıyor. Çipte Çin ve Tayvan’a olan bağımlılık başta otomotiv, elektronik ve beyaz eşya olmak üzere biroldukça bölümde kuvvetli talebe karşın arz taraflı büyük bir darboğaza niye olmuştu.
Hindistan, Türkiye ve Meksika’nın Doğu-Batı içinde ‘tarafsız’ çizgisi
“Zirveye katılan Hindistan da Rusya-Çin ekseni ve Batı içinde kendini tarafsız ve merkezi bir pozisyonda goren ve sayıları giderek artan bir kümenin kıymetli üyeleri içinde. Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin tepedeki varlığı Batı’nın Rusya’yı dünyanın geri kalanından izole etme gayretlerinin muvaffakiyetinin hudutlu kaldığının kıymetli bir hatırlatıcısı. Hint şirketler savaşa karşın Rus güç şirketlerinden alım yapmaya ve bu şirketlere yatırım yapmaya devam ediyor. 2020’de Himalaya sonundaki çatışma daha sonrasında kendini Delhi ve Pekin içindeki muhatap olarak konumlandıran Kremlin, burada da bir yarar sağladı. Hindistan’ın Modi’si ve Türkiye’nin Recep Tayyip Erdoğan’ının yanı sıra Meksika Devlet Lideri Andrés Manuel López Obrador da Doğu ile Batı içinde ‘tarafsız’ bir tavır izleyerek tepede bulunan başkanlardandı.”
Okumaya devam et...