Tüm kripto para varlıkları bedel biriktirebilir, kaybedebilir ve alınıp satılabilir. Lakin kullanımları, sınırlamaları ve kökenleri dahil olmak üzere farklı kategorilere ayrılırlar. Kripto kelam konusu olduğunda, bir varlığın içine düşebileceği iki ana kategori vardır: Coin’ler ve token’lar.
2009 yılında gizemli Satoshi Nakamoto tarafınca Bitcoin (BTC) geliştirildiği vakit coin biçiminde sunuldu. Bunun sebebi, Bitcoin’in sırf BTC süreçleri için özel olarak tasarlanmış eşsiz bir blok zincirine sahip olmasıydı. Bugün, Bitcoin Cash ve Bitcoin Gold üzere yan coin’ler üretilmiş olsa da, BTC, Bitcoin blok zincirindeki tek coin’dir.
Yani, bir kripto para ünitesinin her vakit öteki bir varlık çeşidiyle paylaşmadığı belirlenmiş bir blok zinciri vardır. Bu niçinle coin’ler ekseriyetle “yerli” olarak tanımlanır, zira bir blok zincirinin birincil para ünitesi olarak bulunurlar. Bu niçinle bir coin geliştirmek çoklukla epey daha fazla vakit alır.
Coin’ler çoklukla yalnızca bir paha deposu olarak kullanılır. Her vakit bu durum geçerli olmasa da, çoklukla bir ağ ortasında yarar sağlama eğiliminde olmadıklarından, bir coin’in yatırım olarak kullanılması yaygındır. Ayrıyeten coin’ler için “madencilik” yapılabilir ve iş delili (PoW) ve pay delili (PoS) üzere bir dizi farklı fikir birliği düzeneği kullanabilir.
Solana (SOL), Binance Coin (BNB) ve Algorand (ALGO) öteki kripto para örnekleri içinde sayılabilir.
Bir kripto token’ı ise, önce var olan bir blok zinciri üzerine inşa edilmiş dijital bir varlıktır. Bu niçinle, bir blok zincirine has değildir, lakin belli bir merkezi olmayan projeye yahut uygulamaya (DApp olarak da bilinir) has olabilir. Ethereum blok zinciri çoklukla token oluşturmak için kullanılır, fakat diğer seçenekler de bulunur. Ethereum blok zincirinin kendi lokal coin’i Ether (ETH) olsa da, bir ekosistemde yararı olan hayli sayıda diğer token’ı da takviyeler.
Basic Attention Token (BAT) bunun için bir örnek olarak sunulabilir.
BAT, Ethereum blok zinciri üzerinde, Brave tarayıcısındaki kullanıcı alışkanlıklarını ve davranışlarını izlemek için geliştirildi. Brave, kendi özel reklam platformuna konut sahipliği yapıyor, burada reklam yapmak için kullanılan para ünitesi BAT olarak geliyor. Ayrıyeten kullanıcılar da reklam izleyerek BAT kazanabiliyor. BAT, merkezi olmayan bir değişim yoluyla nakde çevrilebilmesine karşın, Brave tarayıcı ve reklam ekosistemi için net bir yarar sağlıyor. Merkezi olmayan bir uygulama yahut hizmette kullanılmak üzere oluşturuldukları için token’lar kelam konusu olduğunda ekseriyetle bu durum geçerlidir.
Diğer kripto token örnekleri içinde Shiba Inu (SHIB), Chainlink (LINK), Cronos (CRO) ve Uniswap (UNI) sayılabilir.
Ether’in kendisi bir token değil, bir coin olsa da, sadece bir kıymet deposu olarak bulunan bir varlık değildir. Örneğin, ether süreç fiyatlarını ödemek ve kendi blok zinciri üzerinde Ethereum tabanlı token’lar ve hizmetler satın almak için kullanılabilir. Bu niçinle, coin’ler kimi vakit blok zincirlerinin nasıl kullanılabileceğine bağlı olarak ek yarara sahip olabilir.
Token’lar kendi blok zincirlerine göç edebilir ve jeton haline gelebilir, lakin daha evvel bahsedilen gerekli uğraş ölçüsü sebebiyle bu epey yaygın bir süreç değildir. Biroldukça merkezi olmayan proje geliştiricisi, Ethereum yahut Zilliqa üzere güzel bilinen, daha emniyetli, önce var olan blok zincirleri kullanmanın ek güvenlik ve rahatlığından yararlanır.
Coin’lerin ve token’ların farklı kökenleri, onların tabiatını ve faydalarını tanımlar. Son senelerda, merkezi olmayan projelerin başarısı yardımıyla token’lar tanınan ve pahalı hale gelirken, coin’ler sağlam bir yatırım seçeneği olarak görülmeye devam ediyor. Her iki varlık çeşidinin de kendi özellikleri vardır ve hangi tipe yatırım yapacağınız büsbütün kriptonuzla ne yapmak istediğinize bağlıdır.
2009 yılında gizemli Satoshi Nakamoto tarafınca Bitcoin (BTC) geliştirildiği vakit coin biçiminde sunuldu. Bunun sebebi, Bitcoin’in sırf BTC süreçleri için özel olarak tasarlanmış eşsiz bir blok zincirine sahip olmasıydı. Bugün, Bitcoin Cash ve Bitcoin Gold üzere yan coin’ler üretilmiş olsa da, BTC, Bitcoin blok zincirindeki tek coin’dir.
Yani, bir kripto para ünitesinin her vakit öteki bir varlık çeşidiyle paylaşmadığı belirlenmiş bir blok zinciri vardır. Bu niçinle coin’ler ekseriyetle “yerli” olarak tanımlanır, zira bir blok zincirinin birincil para ünitesi olarak bulunurlar. Bu niçinle bir coin geliştirmek çoklukla epey daha fazla vakit alır.
Coin’ler çoklukla yalnızca bir paha deposu olarak kullanılır. Her vakit bu durum geçerli olmasa da, çoklukla bir ağ ortasında yarar sağlama eğiliminde olmadıklarından, bir coin’in yatırım olarak kullanılması yaygındır. Ayrıyeten coin’ler için “madencilik” yapılabilir ve iş delili (PoW) ve pay delili (PoS) üzere bir dizi farklı fikir birliği düzeneği kullanabilir.
Solana (SOL), Binance Coin (BNB) ve Algorand (ALGO) öteki kripto para örnekleri içinde sayılabilir.
Bir kripto token’ı ise, önce var olan bir blok zinciri üzerine inşa edilmiş dijital bir varlıktır. Bu niçinle, bir blok zincirine has değildir, lakin belli bir merkezi olmayan projeye yahut uygulamaya (DApp olarak da bilinir) has olabilir. Ethereum blok zinciri çoklukla token oluşturmak için kullanılır, fakat diğer seçenekler de bulunur. Ethereum blok zincirinin kendi lokal coin’i Ether (ETH) olsa da, bir ekosistemde yararı olan hayli sayıda diğer token’ı da takviyeler.
Basic Attention Token (BAT) bunun için bir örnek olarak sunulabilir.
BAT, Ethereum blok zinciri üzerinde, Brave tarayıcısındaki kullanıcı alışkanlıklarını ve davranışlarını izlemek için geliştirildi. Brave, kendi özel reklam platformuna konut sahipliği yapıyor, burada reklam yapmak için kullanılan para ünitesi BAT olarak geliyor. Ayrıyeten kullanıcılar da reklam izleyerek BAT kazanabiliyor. BAT, merkezi olmayan bir değişim yoluyla nakde çevrilebilmesine karşın, Brave tarayıcı ve reklam ekosistemi için net bir yarar sağlıyor. Merkezi olmayan bir uygulama yahut hizmette kullanılmak üzere oluşturuldukları için token’lar kelam konusu olduğunda ekseriyetle bu durum geçerlidir.
Diğer kripto token örnekleri içinde Shiba Inu (SHIB), Chainlink (LINK), Cronos (CRO) ve Uniswap (UNI) sayılabilir.
Ether’in kendisi bir token değil, bir coin olsa da, sadece bir kıymet deposu olarak bulunan bir varlık değildir. Örneğin, ether süreç fiyatlarını ödemek ve kendi blok zinciri üzerinde Ethereum tabanlı token’lar ve hizmetler satın almak için kullanılabilir. Bu niçinle, coin’ler kimi vakit blok zincirlerinin nasıl kullanılabileceğine bağlı olarak ek yarara sahip olabilir.
Token’lar kendi blok zincirlerine göç edebilir ve jeton haline gelebilir, lakin daha evvel bahsedilen gerekli uğraş ölçüsü sebebiyle bu epey yaygın bir süreç değildir. Biroldukça merkezi olmayan proje geliştiricisi, Ethereum yahut Zilliqa üzere güzel bilinen, daha emniyetli, önce var olan blok zincirleri kullanmanın ek güvenlik ve rahatlığından yararlanır.
Coin’lerin ve token’ların farklı kökenleri, onların tabiatını ve faydalarını tanımlar. Son senelerda, merkezi olmayan projelerin başarısı yardımıyla token’lar tanınan ve pahalı hale gelirken, coin’ler sağlam bir yatırım seçeneği olarak görülmeye devam ediyor. Her iki varlık çeşidinin de kendi özellikleri vardır ve hangi tipe yatırım yapacağınız büsbütün kriptonuzla ne yapmak istediğinize bağlıdır.