Karadeniz için önemli tehlike uyarısı: Selden daha sonra yeni kabus

semaver

Active member
Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Kovancı Asya Kaplan Sivrisineği ile oluşabilecek tehlikelere dikkat çekerek “Bu çeşidin dişileri insanlardan kan emme yoluyla Dang ateşi virüsü, Batı Nil Virüsü, sarı humma virüsü, Zika virüsü ve Chikungunya virüsü üzere viral hastalıkları insanlara bulaştırmalarının yanında Dirofilaria immitis üzere birtakım filarya çeşidindeki nematod parazitlerin insanlara bulaşmasından da sorumludur.” diye konuştu.

Asya Kaplan Sivrisineği’nin insanların yaşadığı yerlerde gece ve gündüzleri etkin olabildiğini belirten İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Fatih Dikmen, ise Türkiye’de birinci defa 2011 yılında Edirne’nin İpsala ve Keşan ilçelerinde tespit edilen bu sinek ile nasıl uğraş edilmesi gerektiğini deklare etti. İşte uzman isimlerin ikazlarının bilgileri…


TÜRKİYE’DE BİRİNCİ 2011’DE GÖRÜLDÜ

Prof. Dr. Kovancı, Asya Kaplan Sivrisineği’nin, Güneydoğu Asya’nın tropikal ve subtropikal bölgelerine has olduğunu, birinci sefer 1894 yılında İngiliz-Avustralyalı entomolog Frederick Askew Skuse tarafınca Hindistan’ın kaplanları ile ünlü Bengal bölgesinde bulunduğunu belirtti.

Buradan doğudaki Pasifik Okyanusu ile batıdaki Hint Okyanusu adalarına 19. yüzyılda yayıldığını aktaran Kovancı, “Asya Kaplan Sivrisineği, artan seyahatler ve global ısınma üzere sebeplere bağlı olarak bilhassa 1980’li senelerda Avrupa (ilk kere 1979’da Arnavutluk), Kuzey Amerika (ilk sefer 1985’te Teksas-ABD) ve Güney Amerika (ilk kez 1986’da Brezilya) kıtalarına da dramatik bir biçimde yayılmıştır. Türkiye’de Asya Kaplan Sivrisineği birinci sefer 2011 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter ve arkadaşları tarafınca Edirne’nin İpsala ilçesinde bulunan Türkiye-Yunanistan hudut kapısında ve Keşan ilçesindeki bir restoran etrafına kurulan sivrisinek yumurtlama tuzaklarında saptanmıştır.” dedi.


PEK ÇOK VİRÜSÜ BEŞERE BULAŞTIRIYOR

Kovancı, takip eden senelerda sivrisineğin Türkiye’de süratli yayılım gösterdiğini, ortalarında Artvin, Bursa, Çanakkale, Düzce, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Giresun, Ordu, Rize, Sakarya, Tekirdağ ve Trabzon’un da olduğu birçok vilayette kaydedildiğini bildirdi.

Larvaların otomobil lastikleri ve su saklama kapları üzere yapay kaplarda üreme yeteneği kazanması ile Asya Kaplan Sivrisineği’nin banliyö ve kentsel ortamlara adapte olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Kovancı, “Bu tıbbın dişileri insanlardan kan emme yoluyla Dang ateşi virüsü, Batı Nil Virüsü, sarı humma virüsü, Zika virüsü ve Chikungunya virüsü üzere viral hastalıkları insanlara bulaştırmalarının yanında Dirofilaria immitis üzere birtakım filarya çeşidindeki nematod parazitlerin insanlara bulaşmasından da sorumludur.” diye konuştu.


KARADENİZ İÇİN ASYA KAPLAN SİVRİSİNEĞİ UYARISI

Prof. Dr. Kovancı, global ısınmaya bağlı olarak dünyanın kimi bölgelerinde sıcaklık artarken kimi bölgelerinde ise yağışların ve sellerin çoğaldığını söylemiş oldu.

Kovancı, “Karadeniz Bölgemizde yazın yaşanan seller ve yıllık toplam yağış ölçüleri dikkate alındığında Asya Kaplan Sivrisineği bu bölgemiz için önemli bir tehdit haline gelme potansiyeline sahiptir. Karadeniz Bölgesi’nde belediyeler tarafınca temmuz, ağustos ve eylül aylarında Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı biyosidal eserlerle ağır çaba yapılmasına karşın Giresun, Ordu, Rize ve Trabzon vilayetlerinde popülasyonların süratle artış gösterdiği bildirilmiştir.” değerlendirmesini yaptı.


Global ısınma sebebiyle sivrisineğin ve buna bağlı bulaşıcı hastalıkların Türkiye’de süratle yayılacağının öngörüldüğünü tabir eden Prof. Dr. Kovancı, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğünün ilgili ünitelerince ülke çapında Asya Kaplan Sivrisineği ile Çaba Hareket Planı hazırlanmasının önerildiğini belirtti.

Kovancı, vilayetlere göre biyosidal çaba takvimi oluşturulması gerektiğini vurgulayarak, “Sadece yazın yapılan tedavi edici uğraş yetersiz kalabilir. Böcek ilaçlarının (insektisitler) halk sıhhati ve etraf üzerinde olumsuz tesirleri olduğu unutulmamalıdır. Pencere ve kapı sinekliği ile mekanik uğraş, otomobil tekerlekleri, su kapları üzere bulaşma kaynaklarının yok edilmesi ile habitat denetimine dayalı kültürel uğraş, sivrisinek yumurtlama tuzakları ve kairomonlar ile biyoteknik gayret, sivrisinek balığı ile biyolojik uğraş üzere alternatif gayret formları de kullanılmalıdır. ” tabirlerini kullandı.


İSTİLACI BİR TIP

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Dikmen ise bu sivrisineğinin, ana vatanı olan Güneydoğu Asya’nın tropik nesil bölgelerinden vakit içinde dünyanın farklı yerlerine taşındığının ve istilacı bir tıp olarak yerleştiğinin rapor edildiğini söylemiş oldu.

Asya Kaplan Sivrisineği’nin insanların yaşadığı yerlerde gece ve gündüzleri faal olabildiğini belirten Dikmen, şu biçimde devam etti: Asya Kaplan Sineği insan sıhhati açısından risk barındıran bir çeşittir. Zira Zika virüsü, Sarı humma, Deng humması, Chikungunya ateşi üzere hastalıkların patojenlerini taşıyabilme potansiyeli barındırmaktadır. Fakat Türkiye’de çabucak hemen bu hastalıkların lokal kaynaklı olarak bulaştığına dair bir hadise tespit edilmemiştir. Yurt dışı kaynaklı olarak kimi birkaç olay bildirilmiştir. birebir vakitte yapılan kimi genel tarama testi çalışmalarında alınan örneklem ortasında nüfusun 1000’de 4’ünde bu üslup virüs patojenlerine karşı antikor oluştuğu tespit edilmiştir. Bu da nüfusumuzda belirli oranda bu hastalık patojenlerini barındırdığımızı lakin bunun şimdilik fazlaca önemli bir risk oluşturmadığını göstermektedir.

”MÜCADELEDE GÜZEL BİR STRATEJİ GELİŞTİRMEK ÖNEMLİ”

Dikmen, sivrisineklerle uğraşta uygun bir strateji geliştirmenin değerli bir adım olacağını, ilgili sıhhat işçisini hastalıkların semptomları hakkında bilgilendirmenin, bu sineklerin popülasyonlarını takip etmenin ve farklı gayret formlarıyla bunu denetim altında tutmanın değerli olacağına değindi.

Sivrisineklerle çabadaki kimi halleri anlatan Dikmen, “Daha larva evresindeyken bu sivrisinek yavrularını yiyen doğal düşmanların (çeşitli balıklar, topraktaki kimi yuvarlak solucanlar gibi) sivrisineklerin habitatına bırakılması, bir daha birebir habitata sivrisinekleri öldüren biyolojik bakteri preparatlarının bırakılması üzere teknikler onların daha hayli fazla sayıya ulaşamadan popülasyonlarının düşmesine yardımcı olacaktır. Bunların yanında etrafa daha az ziyanlı kimyasal uğraş halleri de popülasyonun fazlaca çok artması durumunda kullanılabilir.” dedi.

Global ısınma yahut iklim değişiminin hayvan ve böcek popülasyonları üstündeki tesirlerini çabucak hemen epey net görmeye başlamadıklarını aktaran Dr. Dikmen, şunları kaydetti: Şu an yaşadığımız şey, canlıların farklı sıcaklık şartlarında birdenbire popülasyonlarının artması. Ayrıyeten ticaret yüzünden ülkeler içinde epey fazla gereç transferi yapıldığından bu mamüllerin taşınması sırasında bir epey yabancı böcek çeşidinin daha evvel görülmeyen ülkelere kazara taşındığına şahit oluyoruz. bu biçimde durumlarda kimi vakit taşınan yabancı böcek orada uygun kurallar bulup epeyce çok çoğalabiliyor ve hatta orada kalıcı hale gelebiliyor. Öteki bir ülkeden gelen yabancı bir tıp olduğu için onu tüketecek bir doğal düşman da bulunmayabiliyor. Sonuçta denetimsiz bir böcek nüfusu artışı meydana gelebiliyor.