erkan_623
New member
Anne-baba olmanın tarihi, hilkatten -Hz. Âdem ile Hz. Hava- buyana ne büyük değişimler geçirdi. Hem çağına hal verdi birebir vakitte biçim verdiği çağdan aldıklarıyla şekillenip durdu daima. Şuurlu ya da bilinçsiz evlatlarına verdikleriyle, kendinden daha sonraki kuşakların dini, siyasi ahlaki biroldukca yanını şekillendirdi…
Her periyoda mührünü vuran insan, biryandan da mühürlenmekten kaçamadı. Hudutlara, kimliklere hapsolmayı ve dâhil olduğu hudutlarda kendini inançta hissetmeyi arzulayan insan, bu uğraşında hakikaten başarılı olabildi mi?
“İnsanın özgür olabilmesi için en az iki şahsa muhtaçlık vardır” hakikati, gerçek özgürlüğün, tek başına mağaraya çekilerek elde edileceğini tez edenleri çok ütopik bir marja sürüklüyor. Zira tek başına kalabilmenin, insan için pek dramatik sonuçlarının olduğu/olacağı fazlaca açıktır ve ispat peşinde olanlar bu gerçeği net olarak göstermiştir…
Avcı-toplayıcı, feodal, sanayi, post-sanayi, çağdaş üzere bir hayli periyoda tekabül eden hem fırsat tıpkı vakitte tehditlerle gayret etmiş bir anne-babalık, bugün de post-modern-dijital çağın getirdiği hayli daha sofistike meselelerle meşgul. Anne-baba için içeriyi inançlı hale getirmenin yolu artık yalnızca kapıyı geriden sürgülemenin fazlaca ötesine geçmiş durumda. Meskenlerin içerisine giren ve dünyanın her yerinden ailenin en inançlı limanına her türlü bildirisi taşıyan ekranlar, aileyi tarihte hiç olmadığı kadar tehdit altına almış durumda. Üstelik ekran, bir yandan aile üyelerini bütün dünya ile entegre ederken bir yandan da maddi olmanın hayli daha ötesine geçen, aileyi parçalayarak asimile eden bir dış hücuma tekabül ediyor. Ekran çağı ebeveyni, her geçen gün acılık dozu biraz daha artan hayatında; “Dünya evimizdeyse konutumuz nerede?” şekli sorularla, ekranlardaki kayboluşunun hesabını, kendisinin de ortasında bulunduğu ve neredeyse “toplum” olma vasfını yitirmek üzere olan parçalanmış bir “kitle”ye soruyor; sorudan daha acı bir “yitim duygusu”yla…
Evet, aile toplumun temeli olarak beşere kendi katılaştırdığı tavırlarıyla bir form vermeye çalışırken, okumadan daha fazlaca izlemeye odaklanmış “ekran çağı”nın çocukları hatta anne-babaları, her gün değişen hatta tıpkı anda birden hayli kimliğe bürünen hallerini, tüketmeye zorlandıklarına razı edilerek sıvılaştırıyorlar. “özetlemek gerekirse post-modern dünya, bütün kimliklerin suya düştüğü akışkan bir kimlik nehridir” kelamını haklı çıkarma yarışındaki bir anne-babalığın, Baudrillard’ın işaret ettiği, “Bana fırlatıp attığın şeyi söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim!” savrukluğundan bir an evvelden kurtulması gerekir. “Biz hakikaten de, ömrün TV ortasında ve TV’nin hayat ortasında kaybolduğu bir çağda mı yaşıyoruz?” sorusunun artık yalnızca TV ile sınırlanamayacağını ya da karşımızdaki “sınırsızlığın” TV ile sınırlanmasının imkânsızlığını konuşurken, anne-baba olmanın hem kendileri tıpkı vakitte evlatları için gitgide zorlaştığının farkında olmak gerek. En azından gafillere nazaran bir avantaj elde edebilmek ismine…
Bu ağır tüketim kararında “çöp sepeti uygarlığı”nı kurmak üzere olan insan, kendisini daima tüketmeye zorlayanlar tarafınca “sen çıplaksın” propagandasına maruz bırakılıyor. Zira kendisini “çıplak” hisseden insan giyinmek için daha epey uğraş sarf eder; üstelik giyinik biçimdeyken hissettirilen bu “zihinsel çıplaklık” bir türlü giyinik hale gelmeyi başaramayan ve madden yetişilmesi sıkıntı bir çıplaklıktır…
Karşımızda duran bizim muhatap alabileceğimiz bir öznesinin olmadığı dijital dünyadan ahlak beklemek beyhude bir gayrettir; zira bir yerde ‘özne’ yoksa ahlâktan bahsedilemez. İnsanı adeta bir “alışveriş mabedi”ne hapseden ve dini, fondan bile kaldıranlar, Dostoyevski’yi, “Eğer İlah yoksa her şey mubahtır” kelamıyla haklı çıkarmıyorlar mı?
“İstenmeyenin ortadan kaldırılmasına ‘temizlik’ diyoruz.” Bu, öznesi olmadığı için ahlakı da olmayan sanal dünya, neyin ortadan kaldırılması gerektiğine de moda ile karar veriyor ve aslında nelerin “çöp” olduğunu bize daima reklam ve imajlarla hatırlatıyor. Bir ailede gelir-gider muhakkak iken, neyin “çöp” olduğuna oburlarının karar vermesi ve ortaya çıkan “yeni” gereksinimin anne-baba ile çocukları daima karşı karşıya getirmesi meskendeki bitmeyen çatışmanın da fitilini ateşliyor…
Bauman, bir aileye nereden saldırılacağını âlâ bilen kapitalistleri yalnızca epey hoş deşifre etmekle kalmıyor, beraberinde tahlile de katkı sunuyor; “Bir köprünün taşıma kapasitesi en zayıf ayağının gücüyle ölçülür. Bir toplumun insan kalitesinin, en zayıf üyelerinin hayat kalitesiyle ölçülmesi gerekir. Ve ahlâkın özü, insanların, oburlarının insanlığı için üstlendikleri sorumluluk olduğu için bu, toplumun etik standardının da ölçüsüdür…”
Post-modern entelektüelin konutu olan “siber mekân” kesimlere ayırmaktan beslenir ve kesimlere ayırmayı ilerletir, bu onun hem eseri tıpkı vakitte en önemli faal sebebidir. Bu düsturu kendisine rehber edinen Büyük Friedrich; “Kim ne derse desin bir insan, yeryüzündeki bütün ananaslardan daha kıymetlidir. İnsan, yetiştirmemiz gereken bir bitkidir, her türlü zahmetimize ve özenimize lâyıktır. Zira insan, Vatanımızın övünç kaynağı ve şerefidir” kelamıyla güya bugünün işaretlerini yıllar evvelce veriyordu; insanı bu derece alçaltma alçaklığı ile…
Aile içi yabancılaşmanın ve şiddetin arttığı bir periyotta şu alıntıya da dikkat çekeyim; “Dokunduğumuz bir bireye ziyan vermemiz zordur. Sadece uzaktan gördüğümüz bir bireye acı çektirmemiz biraz daha kolaydır. O insanın sırf sesini duyduğumuzda bu daha da kolaydır. Ne gördüğümüz ne de sesini duyduğumuz bir bireye karşı zalim olmak ise hayli daha kolaydır. Bu, bizim en epey gözlerimizle hissettiğimizi gösterir. Kurbandan fizikî ve ruhsal uzaklık artıkça zalimleşmek daha kolay hale geliyordu” diyenlere inat anne-babaların evlatlarına daha fazla yaklaşması, göz temasından kaçmaması gereken bir çağdayız.
Aksi biçimde bizim evladımıza veremediğimiz kimliği bıkmadan ve her gün yenileyerek vermeye çabalayan gözü dünmüş bir kimlik pazarı ve pazarcıları pusuda beklemeye devam ediyorlar. Birfazlaca hususta haklı çıkan Bauman’ı en azından, “Kontrol artık hiç kimsenin elinde değilmiş üzere görünüyor” kelamında yanıltalım…
Güzel bir Müslüman anne-baba için “ne” ve “nasıl” sorularının yanıtı müpaynı zamandağildir…
İsmail ÖZ
Her periyoda mührünü vuran insan, biryandan da mühürlenmekten kaçamadı. Hudutlara, kimliklere hapsolmayı ve dâhil olduğu hudutlarda kendini inançta hissetmeyi arzulayan insan, bu uğraşında hakikaten başarılı olabildi mi?
“İnsanın özgür olabilmesi için en az iki şahsa muhtaçlık vardır” hakikati, gerçek özgürlüğün, tek başına mağaraya çekilerek elde edileceğini tez edenleri çok ütopik bir marja sürüklüyor. Zira tek başına kalabilmenin, insan için pek dramatik sonuçlarının olduğu/olacağı fazlaca açıktır ve ispat peşinde olanlar bu gerçeği net olarak göstermiştir…
Avcı-toplayıcı, feodal, sanayi, post-sanayi, çağdaş üzere bir hayli periyoda tekabül eden hem fırsat tıpkı vakitte tehditlerle gayret etmiş bir anne-babalık, bugün de post-modern-dijital çağın getirdiği hayli daha sofistike meselelerle meşgul. Anne-baba için içeriyi inançlı hale getirmenin yolu artık yalnızca kapıyı geriden sürgülemenin fazlaca ötesine geçmiş durumda. Meskenlerin içerisine giren ve dünyanın her yerinden ailenin en inançlı limanına her türlü bildirisi taşıyan ekranlar, aileyi tarihte hiç olmadığı kadar tehdit altına almış durumda. Üstelik ekran, bir yandan aile üyelerini bütün dünya ile entegre ederken bir yandan da maddi olmanın hayli daha ötesine geçen, aileyi parçalayarak asimile eden bir dış hücuma tekabül ediyor. Ekran çağı ebeveyni, her geçen gün acılık dozu biraz daha artan hayatında; “Dünya evimizdeyse konutumuz nerede?” şekli sorularla, ekranlardaki kayboluşunun hesabını, kendisinin de ortasında bulunduğu ve neredeyse “toplum” olma vasfını yitirmek üzere olan parçalanmış bir “kitle”ye soruyor; sorudan daha acı bir “yitim duygusu”yla…
Evet, aile toplumun temeli olarak beşere kendi katılaştırdığı tavırlarıyla bir form vermeye çalışırken, okumadan daha fazlaca izlemeye odaklanmış “ekran çağı”nın çocukları hatta anne-babaları, her gün değişen hatta tıpkı anda birden hayli kimliğe bürünen hallerini, tüketmeye zorlandıklarına razı edilerek sıvılaştırıyorlar. “özetlemek gerekirse post-modern dünya, bütün kimliklerin suya düştüğü akışkan bir kimlik nehridir” kelamını haklı çıkarma yarışındaki bir anne-babalığın, Baudrillard’ın işaret ettiği, “Bana fırlatıp attığın şeyi söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim!” savrukluğundan bir an evvelden kurtulması gerekir. “Biz hakikaten de, ömrün TV ortasında ve TV’nin hayat ortasında kaybolduğu bir çağda mı yaşıyoruz?” sorusunun artık yalnızca TV ile sınırlanamayacağını ya da karşımızdaki “sınırsızlığın” TV ile sınırlanmasının imkânsızlığını konuşurken, anne-baba olmanın hem kendileri tıpkı vakitte evlatları için gitgide zorlaştığının farkında olmak gerek. En azından gafillere nazaran bir avantaj elde edebilmek ismine…
Bu ağır tüketim kararında “çöp sepeti uygarlığı”nı kurmak üzere olan insan, kendisini daima tüketmeye zorlayanlar tarafınca “sen çıplaksın” propagandasına maruz bırakılıyor. Zira kendisini “çıplak” hisseden insan giyinmek için daha epey uğraş sarf eder; üstelik giyinik biçimdeyken hissettirilen bu “zihinsel çıplaklık” bir türlü giyinik hale gelmeyi başaramayan ve madden yetişilmesi sıkıntı bir çıplaklıktır…
Karşımızda duran bizim muhatap alabileceğimiz bir öznesinin olmadığı dijital dünyadan ahlak beklemek beyhude bir gayrettir; zira bir yerde ‘özne’ yoksa ahlâktan bahsedilemez. İnsanı adeta bir “alışveriş mabedi”ne hapseden ve dini, fondan bile kaldıranlar, Dostoyevski’yi, “Eğer İlah yoksa her şey mubahtır” kelamıyla haklı çıkarmıyorlar mı?
“İstenmeyenin ortadan kaldırılmasına ‘temizlik’ diyoruz.” Bu, öznesi olmadığı için ahlakı da olmayan sanal dünya, neyin ortadan kaldırılması gerektiğine de moda ile karar veriyor ve aslında nelerin “çöp” olduğunu bize daima reklam ve imajlarla hatırlatıyor. Bir ailede gelir-gider muhakkak iken, neyin “çöp” olduğuna oburlarının karar vermesi ve ortaya çıkan “yeni” gereksinimin anne-baba ile çocukları daima karşı karşıya getirmesi meskendeki bitmeyen çatışmanın da fitilini ateşliyor…
Bauman, bir aileye nereden saldırılacağını âlâ bilen kapitalistleri yalnızca epey hoş deşifre etmekle kalmıyor, beraberinde tahlile de katkı sunuyor; “Bir köprünün taşıma kapasitesi en zayıf ayağının gücüyle ölçülür. Bir toplumun insan kalitesinin, en zayıf üyelerinin hayat kalitesiyle ölçülmesi gerekir. Ve ahlâkın özü, insanların, oburlarının insanlığı için üstlendikleri sorumluluk olduğu için bu, toplumun etik standardının da ölçüsüdür…”
Post-modern entelektüelin konutu olan “siber mekân” kesimlere ayırmaktan beslenir ve kesimlere ayırmayı ilerletir, bu onun hem eseri tıpkı vakitte en önemli faal sebebidir. Bu düsturu kendisine rehber edinen Büyük Friedrich; “Kim ne derse desin bir insan, yeryüzündeki bütün ananaslardan daha kıymetlidir. İnsan, yetiştirmemiz gereken bir bitkidir, her türlü zahmetimize ve özenimize lâyıktır. Zira insan, Vatanımızın övünç kaynağı ve şerefidir” kelamıyla güya bugünün işaretlerini yıllar evvelce veriyordu; insanı bu derece alçaltma alçaklığı ile…
Aile içi yabancılaşmanın ve şiddetin arttığı bir periyotta şu alıntıya da dikkat çekeyim; “Dokunduğumuz bir bireye ziyan vermemiz zordur. Sadece uzaktan gördüğümüz bir bireye acı çektirmemiz biraz daha kolaydır. O insanın sırf sesini duyduğumuzda bu daha da kolaydır. Ne gördüğümüz ne de sesini duyduğumuz bir bireye karşı zalim olmak ise hayli daha kolaydır. Bu, bizim en epey gözlerimizle hissettiğimizi gösterir. Kurbandan fizikî ve ruhsal uzaklık artıkça zalimleşmek daha kolay hale geliyordu” diyenlere inat anne-babaların evlatlarına daha fazla yaklaşması, göz temasından kaçmaması gereken bir çağdayız.
Aksi biçimde bizim evladımıza veremediğimiz kimliği bıkmadan ve her gün yenileyerek vermeye çabalayan gözü dünmüş bir kimlik pazarı ve pazarcıları pusuda beklemeye devam ediyorlar. Birfazlaca hususta haklı çıkan Bauman’ı en azından, “Kontrol artık hiç kimsenin elinde değilmiş üzere görünüyor” kelamında yanıltalım…
Güzel bir Müslüman anne-baba için “ne” ve “nasıl” sorularının yanıtı müpaynı zamandağildir…
İsmail ÖZ