Göğüs kanseri nedir, nasıl anlaşılır? İşte belirtileri ve alınması gereken tedbirler…

semaver

Active member
Göğüs dokusunu oluşturan hücre kümelerinden birinin değişime uğraması ve denetimsiz olarak çoğalması niçiniyle oluşan tümör kararı ortaya çıkan göğüs kanseri, noninvaziv (yayılma göstermeyen) ve invaziv (yayılma potansiyeli olan) olmak üzere iki çeşide ayrılıyor. Her ne kadar ilerleyen yaşlarla birlikte görülme sıklığı artsa dahi, göğüs kanserinden korunmanın bir kadro yolları bulunuyor.

GÖĞÜS KANSERİ NEDİR?

Göğüs dokusunun içerisinde yer alan süt bezlerinde yahut süt kanallarını döşeyen hücrelerin yapılarının bozulması ve denetimsiz çoğalması kararı oluşan ve öbür organlara da yayılma potansiyeli taşıyan tümöral oluşuma ‘meme kanseri’ ismi veriliyor.


Hastalık, erken periyotta çoklukla belirti vermez. Bir kitle ele gelebilecek boyuta ulaşmadan 2 yıl öncesinde tarama mamografisi ile saptanabilir. Bu niçinle rutin taramalarını yaptırmayan bayanlarda göğüs kanserinin erken teşhis edilebilmesi çok zorlaşır.

Erken evrede fark edilmeyen kanser hücresi vakit içinde göğüs dokusu ortasında büyüyerek tümöral bir kitle oluşturur ve daha sonrasında da metastaz denen kan ve lenf yolu ile bedenin öbür organlarına yayılma potansiyeli kazanabilir. Kan ve lenf yolu ile bedenin başka bölgelerine yayılmadan teşhis edilen göğüs kanseri hadiselerinde tedavi başarısı pek yüksektir.


GÖĞÜS KANSERİ BELİRTİLERİ NELER, NASIL ANLAŞILIR?

Uzun yıllar boyunca belirti vermeden sinsice ilerleyen göğüs kanseri, evresi ilerledikçe çeşitli belirtilerle karşımıza çıkar. Ancak risk faktörüne sahip olmanız, o hastalığa yakalanacağınız manasına gelmez

* Göğüs yahut koltuk altı bölgesinde ele gelen şişlik

* Göğüste büyüme, biçim bozukluğu, asimetri

* Göğüs başında hal bozukluğu, çökme ve renk değişimi

* Göğüs başından akıntı gelmesi

* Göğüs başında egzama gibisi deri döküntüleri ve soyulmalar

* Göğüs ucunda kızarıklık ve yara oluşumu


* Göğüs cildinde ödem, kızarıklık, portakal kabuğu görünümü

* Koltuk altında görülebilen, elle fark edilen ağrılı ya da ağrısız şişlikler.


GÖĞÜS KANSERİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Göğüs kanserinin oluşumunda bireye bağlı niçinler, genetik ve çevresel faktörler tesirlidir. Ailesinde göğüs kanseri hikayesi bulunan bireylerde bu hastalığa yakalanma mümkünlüğü öteki bireylere oranla daha yüksektir.

CİNSİYET VE YAŞ FAKTÖRÜ

Göğüs kanseri en sık bayanlarda görülmektedir. Erkeklerde görülme oranı yüzde 1’den azdır.

* Göğüs kanseri sıklıkla 50 yaş ve üzerinde görülmektedir. 35 yaş ve altında rastlanma sıklığı daha azdır.


* Herediter (kalıtsal) göğüs kanseri yahut genetik bozukluklar niçiniyle oluşmuş göğüs kanserleri genç yaşlardaki bayanlarda daha sık görülür

AİLEDEN GELEN HASTALIK DURUMU

* Bilhassa 1. derece akrabasında (anne, baba, çocuk, kardeş, kızı) göğüs kanseri öyküsü olması kıymetli bir risk faktörü kabul ediliyor. Bu akrabaların göğüs kanserine menopoz öncesi yakalanmaları ve/veya çift taraflı göğüs kanseri olmaları, yumurtalık kanserinin de bir arada bulunması riski daha da artıyor.

GENETİK RİSK FAKTÖRLERİ

* Moleküler genetik alanındaki gelişmelerle, kansere yatkınlığa yol açan farklı genler tanımlanmıştır. Bu genlere ilişkin mutasyonları ( BRCA 1 ve BRCA 2 ) taşıyan bireylerin yüksek kanser riski taşıdığı bilinmektedir. Bunlardan BRCA1 ve BRCA2 genleri, yüzde 5 ile 10 oranında göğüs kanserinden sorumludur. BRCA 1 ve 2 gen mutasyonu saptanan hastalarda göğüs kanserine yakalanma oranı yüzde 70‘lere kadar çıkabiliyor.

* Bir aile ortasında; birinci derece akrabalığı olan en az iki bireyde göğüs kanseri olması ve bilhassa 50 yaşından evvel olması, ailede over kanseri olması, erkek göğüs kanseri var ise; kalıtsal göğüs kanseri riski için gen mutasyonu tahlili yaptırılmalıdır.

HORMONAL RİSK FAKTÖRLERİ

* Östrojene maruz kalmak, göğüs kanseri gelişme riskini arttırır. Bir bayan birinci adetini ne kadar erken görürse (mesela 12 yaştan önce) ve menopoza ne kadar geç girerse (mesela 55 yaş), göğüs kanserine yakalanma riski o kadar artar.

* Hiç doğum yapmamış bayanlarda göğüs kanseri riski doğum yapmış bayanlara göre daha fazladır. Birinci canlı doğumun daha ileri yaşlarda yapılması göğüs kanseri riskinde artışla bağlıdır.

BİRİNCİ GEBELİK YAŞI VE ÇOCUK SAYISI

* Yapılan araştırmalara göre; birinci çocuğunu 30 yaşından daha sonra doğuran bayanlarda göğüs kanseri görülme oranı 20 yaşından evvel doğuranlara bakılırsa 2 kat artıyor. bir daha fazlaca çocuk yapmak göğüs kanserinden gözetici rol oynamaktadır.

* Menopoz periyodundaki uzun periyodik (5 yıl yahut daha fazla süreli) kullanılan hormon replasman tedavisi, östrojen ve progesteron içeren doğum denetim hapları (OKS), göğüs kanseri için risk oluşturabilir.

* Menapoz daha sonrası hormon tedavisi koroner arter hastalık ve osteoporoz risklerini yüzde 50 oranında azaltırken, göğüs kanseri riskini yüzde 30’dan az olmak üzere arttırır.


GÖĞÜS KANSERİ yol açar?

* Öncesinde geçirilmiş göğüs biyopsilerinin varlığı göğüs kanseri için risk oluşturur.

* Göğüs biyopsilerinde saptanan orta dereceli epitelyal hiperplazilerin göğüs kanseri riskini 1,5-2 kat (atipi göstermeyen), atipik duktal yahut lobuler hiperplazilerin 3-5 kat arttırdığı bilinmektedir.

* Öncesinde göğüs kanseri öyküsü olanlar göğüs kanseri için riskli hasta grubundadırlar. Bir hanımın bir göğsünde daha evvel kanser gelişmiş olması, ileride öbür göğsünde de kanser gelişmesi riskini yaklaşık 2 kat artırıyor. Göğüs kanseri tanısı temalıp cerrahi olarak çıkarılmasından daha sonra kalan göğüs dokusu risk altındadır. Karşı göğüs için bu risk her yıl için yüzde 0.5-1’dir.

* Obezite ve hareketsiz hayat göğüs kanseri riskini arttır. Yağ bakımından varlıklı beslenme hali ( serum östrojen seviyesini yükseltir) ve kilo alma, bilhassa menopozdaki bayanlarda göğüs kanseri riskini artırır. Menapoz daha sonrasında bayanlarda en değerli östrojen kaynağı, androstenedionun yağ dokularında östrojene dönüştürülmesi olduğundan, obezite östrojene maruz kalma açısından uzun periyotta, göğüs kanseri riskinde artışla bağlıdır.

* Bilhassa menopoz daha sonrası şişmanlık, göğüs kanseri riskini yaklaşık 2 kat arttırmaktadır. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki menopoz daha sonrası alınan her 5 kilo, göğüs kanseri riskini yüzde 11 oranında arttırıyor.

* Sistemli idman ve fizikî aktivitenin göğüs kanseri riskini azalttığı biliniyor.

* Çocukluk çağında öbür kanserler niçiniyle (lenf kanseri vb.) göğüs ışınlaması geçirenlerde, göğüs kanseri görülme sıklığı artar.

* Sigara ve alkol kullanmasına dikkat edilmelidir. Sigara kullanması, immün sistemi zayıflatarak birfazlaca kanserin gelişme riskini artırıyor. Sigaranın göğüs kanseri üstündeki tesiri tartışmalıdır.

* Çalışmalar, her gün sistemli olarak 3 kadeh ve daha fazla alkol tüketenlerdeki göğüs kanseri riskinin, tüketmeyenlere oranla yüzde 40 daha fazla olduğunu gösteriyor. Bunun sebebi ise alkolün östrojen metabolizmasını etkilemesi ve risk faktörü olan östrojenin kandaki seviyesini yükseltmesidir.

* Kent hayatının vazgeçilmez ögelerinden bir olan gerilim, ıstırap bağışıklık sistemimizi zayıflatıyor. Bunun kararında göğüs kanseri riski artırıyor. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki ağır gerilim, hüzünler, eş ve iş kayıpları göğüs kanseri için risk faktörü oluşturmaktadır.

* Nizamlı ve kâfi bir uyku nizamı oluşturulması, karanlık ortamda uyumak bir fazlaca tümörde olduğu üzere göğüs kanserinde de hami bir rol üstlenmektedir.

* Gece salgılanan melatonin hormonu hücreleri yenileyici, bağışıklık sistemini düzenleyici, bedenin biyolojik ritmini ayarlayıcı, anti-oksidan özellikleri ile göğüs kanseri üzerinde baskılayıcı tesir yapar. Yapılan çalışmalar gece çalışan bayanlarda göğüs kanseri gelişmeninin fazlaca daha fazla olduğunu göstermiştir.

GÖĞÜS KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ

* 50-70 yaş içinde ve menopoz daha sonrası periyotta olmak

* Ailesinde (anne yahut baba tarafında) göğüs kanserine yakalanmış akrabaları olmak, (Akrabalık derecesi ne kadar yakın ve göğüs kanserli akraba sayısı ne kadar fazlaysa risk o kadar yükselir)

* Daha evvel göğüs kanserine yakalanmış olmak

* Adet başlama yaşının erken, menopoz yaşının geç olması

* Hiç doğum yapmamış olmak

* Birinci doğumunu 30 yaşından daha sonra yapmak

* Doğum yapmış lakin bebeğini emzirmemiş olmak

* Uzun vadeli hormon tedavisi almak

* Çağdaş kent hayatı ortamında yaşamak

* Sigara ve tütün eserleri kullanmak

* Şişmanlık; bilhassa menopoz daha sonrası fazla kilo almak ve doymuş yağlardan varlıklı besinleri fazla ölçüde tüketmek

* Fizikî aktivite azlığı


GÖĞÜS KANSERİ TEŞHİSİ NASIL temalıR

Rutin kanser taramalarında yahut göğüs kanseri belirtileri ile sıhhat kuruluşlarına başvuran hastalarda yapılacak kimi teşhis testleri ile hastalığın teşhisi çarçabuk koyulabilir. Süreç birinci vakit içinderda fizikî muayene ile başlar. Doktor tarafınca gerekli görüldüğü durumlarda göğüs kanserinin teşhis edilmesi gayesiyle çoklukla aşağıdaki sistemler kullanılır:

* Digital- Tomosentez Mamografi
* Ultrasonografi
* Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) – 3 Tesla
* Biyopsi
* Bilgisayarlı tomografi (BT)
* PET CT

GÖĞÜS KANSERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR? TEDAVİ FORMÜLLER NELER?

Göğüs kanseri tedavisi hastalığın evresi, çeşidi, hastanın hassaslık seviyesi üzere bir fazlaca faktöre bağlı olarak şekillenir.

Erken evrede yakalanmış hastada; pak, inançlı cerrahi sonla tümörün çıkarıldığı ve birlikteinde sentinel lenf nodu örneklemesi yaparak sadece metastaz varlığında aksiller diseksiyonun yapıldığı göğüs esirgeyici cerrahi uygulanmaktadır.

Göğüs gözetici cerrahi daha sonrası kesinlikle ameliyat olan göğüs dokusu tümüyle ışınlanmalıdır. (radyoterapi)

Daha büyük tümörlerde inançlı cerrahi mümkün olmayacaksa ve kozmetik olarak kabul edilebilir bir göğüs mümkün değilse mastektomi dediğimiz tüm göğsün alındığı cerrahi usul uygulanmaktadır.

İleri evre göğüs kanseri olan birtakım hastalarda ise neoadjuvan tedavi denilen, ameliyat öncesi; onkoloji tarafınca medikal tedavi verilerek (kemoterapi) lokal ve sistemik denetim sağlanmakta, daha sonrasında cerrahi uygulanmaktadır.

* Göğüs kanserinde kemoterapi, en sık kullanılan ilaçla tedavi formlarından bir adedidir. Bu tedavide kanserli hücreler kimyasal ilaçlar sayesinde yok edilmeye çalışılır.

* Kanser hücrelerinin büyümesi ve çoğalmasında tesirli olan hormonların baskılanması halinde uygulanan tedavi prosedürüdür. Hormona hassas tümörlerde kullanılan tedavi formudur.

GÖĞÜS KANSERİNDEN KORUNMA YOLLARI

* Sigara ve alkol üzere kanser yapan unsurlardan uzak durmak

* Sağlıklı beslenmek ve sistemli spor yapmak

* Ülkü kiloyu muhafazaya ihtimam göstermek

* Bebek sahibi olan anneler için birinci 6 ay emzirmek

* Çok geç yaşta anne olmamak

* Hormon ilaçlarının kullanmasına dikkat etmek

GÖĞÜS KANSERİ TARAMASI NE VAKİT YAPILMALI?

Erken teşhisin hayati ehemmiyet taşıdığı göğüs kanserinde, mevcut hastalığın tedavisi kadar hami tedavi de değerlidir. Göğüste kanser oluşumunun erken tespit edilebilmesi için tarama biçimlerine dikkat edilmelidir.

* Her bayan 20 yaşından daha sonra sistemli olarak adet bitiminden daha sonraki hafta her ay kendi kendine göğüs muayenesi yapmalıdır.

* Her bayan, 20-40 yaş içinde 1-3 yılda bir, 40 yaşın üstünde her yıl bir göğüs cerrahı tarafınca muayene edilmelidir.

* 40 yaşın üstünde her bayan, her yıl mamografi çektirmelidir.

Yapılan testler kararında göğüs kanseri tanısı alan bireylerde, tabip tarafınca önerilen plan çerçevesinde derhal tedaviye başlanarak kanserin ve yol açtığı sıkıntıların önüne geçilebilir.