Türkiye’nin güneyi yangınlarla kavrulurken, Antalya- Gündoğmuş’un AKP’li Belediye Lideri Mehmet Özeren’in, “Evi eski olan vatandaşlar, ‘keşke bizim de konutumuz yansaydı’ diyecekler” formundaki açıklaması kamuoyundan reaksiyon görmüştü.
Bir hafta daha sonra bu sefer ülkenin kuzeyi sellere boğulurken, evlat acısının yaşandığı bir felaket bölgesine gelip, ikiz kızlarını, anne-babalarını karanlık sel sularına kurban vermiş Yücel ailesine, “Bir yıl ortasında konutlarınızı yapacağız” diye demeç vermek nasıl bir mantıktır!
hiç bir şey eskisi üzere değil…
Ne dünyanın sistemi ne de ülkeleri yönetenler…
Ansızın bastıran epey kuvvetli sağanaklar… Yaz ortasında ceviz büyüklüğünde dolu yağışları… Fırtınalar, hortumlar…
Giderek tesirini artıran yakıcı sıcaklar ve cehennem yangınları…
Üstelik bu felaketler tesirini giderek artıracak. Uzmanlar bu biçimde söylüyor…
Canımız yanıyor, ciğerlerimiz kavruluyor, boğuluyoruz… Haklı olarak ana gündem unsurumuz ülkemiz, Türkiye’miz…
halbuki dünyada da emsal acılar, misal felaketler yaşanıyor.
Avrupa’da 48.8’le en sıcak gün rekoru kırılıyor. Kanada tıpkı anda yüzlerce orman yangınıyla gayret halinde. ABD’nin kuzeyinde 150 milyondan fazla insan yüksek sıcaklık dalgaları altında. Dünyanın buzdolabı Sibirya’da büyük yangınlar yaşanıyor.
İKLİM FACİASI
Bu satırları iktidarı rahatlatmak ya da iktidarın her şeyi bir dış niçine bağlayarak sorumluluktan kaçmasına haklılık kazandırmak için yazıyor değilim.
Ne diyor Prof. Dr. Ahmet Saltık, “İklim faciası!” Evet yaşanan artık iklim krizi olmanın boyutlarını aştı. Yaşadıklarımız artık facia!
10 yıl evvelki projeksiyonlar 50-100 yıl daha sonrasını öngörüyordu, 5 yıl evvelki projeksiyonlar 20-30 yıl daha sonrasını öngörüyordu ancak bugün yapılan projeksiyonlar 3-5 yıl daha sonrası için felaket senaryoları öngörüyor. Hatta yaşamaya başladık bile…
Dünya bu facianın sinyallerini uzun vakittir veriyordu. Duymak isteyenler duydu: Uyardılar, anlattılar, yazdılar, konuştular…
özetlemek gerekirse Paris Muahedesi diye bilinen, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı ile önüne geçmek için bir adım atıldı. Fosil yakıtların azaltılması, karbon salınımının düşürülmesi için 2016 yılında yürürlüğe giren muahedeyi onaylamayan altı BM üyesi devlet bulunuyor: Eritre, İran, Irak, Libya, Yemen ve Türkiye.
TMMOB Etraf Mühendisleri Odası Genel Lideri Ahmet Kahraman, ODATV Gizli Gündem’de Serdar Cebe’ye verdiği röportajda, “Bir sorunu anlamadıysanız çözemezsiniz” diyor.
Evet sorunu anlamazsanız çözemezsiniz. Kilit cümle bu.
Pekala sorun ne?
SOYKIRIM’DAN EKOKIRIM’A
Soykırım insanlığa karşı işlenen en büyük kabahat. Ekokırım en az soykırım kadar ağır bir cürüm. Ekokırım yani tabiatın ekosistemini çökertmek. Her cinsten canlıyı ayrım gözetmeden katletmek. Dünyada her yıl ekokırım hataları işleniyor. Türkiye’de ekokırım hataları son 15 yılda tepe yaptı.
Ormanları, dağları, meraları, yaylaları parayla satılan ÇED’lere indirgeyen; tabiata ve ortasındaki trilyonlarca canlıyı “ruhsat “, “maden” ve “mal” gözüyle bakan bir anlayış…
Türkiye’nin yeşil nesli Artvin’in yüzde 71’ini, Ordu’nun yüzde 74’ünü, Muğla’nın yüzde 60’ını, Kazdağları’nın yüzde 79’unu madencilik ismi altında yağma-talana açan bir zihniyet… Bunlar yalnızca birkaç örnek. Türkiye’nin tamamı benzeri bir tabloyla karşı karşıya.
Pekala nasıl bu noktaya geldik?
DEVLET, SERMAYENİN HİZMETKÂRI OLDU
Demokratik yollarla iktidara gelmiş olan Sosyalist Allende’ye karşı yapılan ABD takviyeli askeri darbe daha sonrası hükümet yıkıldı ve 1973 yılında Şili’de neoliberalizm uygulanmaya başlandı. Emel planlama, düzenleme, denetleme ve yönetme üzerine heyeti Keynesyen siyasetlere son verilmesi ve sermayenin güçlendirilmesiydi.
Neoliberalizm, IMF ve Dünya Bankası üzere finans kurumları tarafınca da desteklendi. Emel, korumacılığı ve düzenlemeleri kaldırarak, özelleştirmeler ve liberalizasyon yoluyla ekonomik gelişmeyi sağlamak ve zenginliği artırmaktı. Bu hedef ulusal ve memleketler arası şirketler için gerçekleştirildi ancak milyonlarca işçi ve tabiat için sonuç felaket oldu.
Şili’den daha sonra neoliberalizme geçen ülke Türkiye oldu. 24 Ocak 1980 kararları ile Türkiye büsbütün dönüştürüldü. Devlet yalnızca sermayenin bir hizmetkârı haline getirildi. Türkiye’deki ulusötesi şirketlerin rolünü ve büyümesini lokal halkın ziyanına arttırdı. Ülke tarımı ve çiftçiler, memleketler arası şirketlere ikram edildi. Uygulanan siyasetler kırsal kesimde büyük fakirleşmeyle birlikte tarımın azalmasına ve kötüleşmesine niye oldu. Türkiye’nin besin güvenliği tehlikeye atıldı.
Türkiye’de 1980 daha sonrası askeri idare ve akabinde gelen tüm hükümetler neoliberalizmi muvaffakiyetle sürdürse de tepeye taşıyan elbet 2002 daha sonrası hükümete gelen ve İslamizmi neoliberalizmle birleştiren AKP idaresi olmuştur. AKP, devleti, neoliberalizmin destekleyicisi ve özel sermayenin ve kapitalist sınıfın müdafaa kalkanı haline getirdi.
Finans ve sermaye güdümlü büyüme, kemer sıkma siyasetleri, özelleştirme, eski kamu hizmetlerinin ve yerlerin metalaşması, ömür standartlarının düşmesi, fiyat kesintileri, ucuz işgücü, yüksek ticaret açığı, gerçek üretimin azalması, Türkiye’nin güç ve tarımda ithalata bağımlı hale gelmesi rutin uygulamalar haline geldi.
Tüm bunlar “büyüme” ve “gelişme” olarak alkışlatıldı ve alkışlandı. AKP, ortak alanların ticarileştirilmesi ve özelleştirilmesi yoluyla muazzam rant sağladı. Irmaklar, dereler, denizler, dağlar, tarım toprakları, ormanlık alanlar, bahçeler, parklar, tarihi binalar, hiç bir şey metalaştırmadan ve özelleştirmeden korunamadı.
Tabiat ve beşerler, çevresel yıkımın yanı sıra sıhhatleri ve hatta hayatları ile bu biçimde bir “büyüme”nin bedelini ödediler ve ödemeye de devam ediyorlar. Küçük bir azınlık bugünün ekonomik liberalizminden muazzam yararlar elde ederken, dünyadaki tüm insanlık ve tabiat hayli büyük ziyanlar görüyor.
Türkiye’nin her noktası siyanür-sülfürik asitli maden kartellerine açılarak IMF, Dünya Bankası, ABD ve AB’nin en çılgın hayalleri gerçekleştirildi.
GÖĞÜ DELEN NEOLİBERALİZM
Bugün dünyanın en büyük sorunu kaynakların vahşice ve fikirsizce kullanılması. Toprak, su ve hava canlıların hayatı için en pahalı üç şey. Bunlar olmadan ömür yok. Bu kadar net. Lakin dünyadaki dengesizlikler ve tüketim çılgınlığı dünyayı ve ülkemizi yaşanmaz hale getiriyor. Ne olursa olsun tüket, ne bulursan sat, ne değerine olursa olsun para kazan mantığı ülkelerimizi bitiriyor.
Bu neoliberal sistemde, gelişmekte olan ülkelere, hür piyasa iktisadını uygularlarsa ve söylenenleri yaparlarsa onların da bugünkü Birinci Dünya üzere (ABD, Kanada, Avrupa, Avustralya, Japonya gibi) olabilecekleri masalı anlatılıyor. O vaadin büsbütün imkânsız olduğu ve tam bir balon olduğu aklı başında herkes tarafınca biliniyor artık.
Göğü delen neoliberalizm ve onun çok kâr hırsı ne orman bırakıyor, ne dağ; ne su bırakıyor ne de tarım alanı…
“Yatırım, istihdam, iktisat, para, pul” tamam da, kim için yatırım? Kimin için istihdam? Kimin için iktisat? Kimin için para? Bunların mutlak surette sorgulanması gerekiyor.
Amazonlar, yağmur ormanları, bir öteki deyişle dünyanın ciğerleri bugün dünyada en çok tahribata uğrayan bölgelerin başında geliyor. Brezilya, Uruguay, Ekvator Amazonlarında yaşayan yerliler, petrol ve maden kartelleri tarafınca gözlerinin önünde ömür alanlarının yok edilmesinin acısını yaşıyor. Onlara en ufak bir yararı dokunmayan ekonomiler için topraklarını, sularını, ormanlarını ve hayatlarını kaybediyorlar.
Yani sıkıntı köküne kadar ideolojik, köküne kadar siyasi. Siyasetin tam da merkezindedir tabiat. tıpkı vakitte hiç olmadığı kadar.
HES’lere karşı çaba ederken polisin sıktığı biber gazı niçiniyle kötüleşip hayatını kaybeden Metin Lokumcu, Antalya-Finike’de taş ocaklarına karşı başlattıkları çaba daha sonrasında meskenlerinin ortasında bir kiralık katil tarafınca öldürülen Aysin ve Ali Büyüknohutçu neoliberalizmin tabiata ve beşere karşı açtığı savaşın ön cephesinde katledilen kurbanlardır.
Sistem doğayı çökertiyor ve yönetenler sorunu görmekten aciz.
Evet sorunu anlamazsanız çözemezsiniz, kilit cümle bu.
İbrahim Gündüz
Bir hafta daha sonra bu sefer ülkenin kuzeyi sellere boğulurken, evlat acısının yaşandığı bir felaket bölgesine gelip, ikiz kızlarını, anne-babalarını karanlık sel sularına kurban vermiş Yücel ailesine, “Bir yıl ortasında konutlarınızı yapacağız” diye demeç vermek nasıl bir mantıktır!
hiç bir şey eskisi üzere değil…
Ne dünyanın sistemi ne de ülkeleri yönetenler…
Ansızın bastıran epey kuvvetli sağanaklar… Yaz ortasında ceviz büyüklüğünde dolu yağışları… Fırtınalar, hortumlar…
Giderek tesirini artıran yakıcı sıcaklar ve cehennem yangınları…
Üstelik bu felaketler tesirini giderek artıracak. Uzmanlar bu biçimde söylüyor…
Canımız yanıyor, ciğerlerimiz kavruluyor, boğuluyoruz… Haklı olarak ana gündem unsurumuz ülkemiz, Türkiye’miz…
halbuki dünyada da emsal acılar, misal felaketler yaşanıyor.
Avrupa’da 48.8’le en sıcak gün rekoru kırılıyor. Kanada tıpkı anda yüzlerce orman yangınıyla gayret halinde. ABD’nin kuzeyinde 150 milyondan fazla insan yüksek sıcaklık dalgaları altında. Dünyanın buzdolabı Sibirya’da büyük yangınlar yaşanıyor.
İKLİM FACİASI
Bu satırları iktidarı rahatlatmak ya da iktidarın her şeyi bir dış niçine bağlayarak sorumluluktan kaçmasına haklılık kazandırmak için yazıyor değilim.
Ne diyor Prof. Dr. Ahmet Saltık, “İklim faciası!” Evet yaşanan artık iklim krizi olmanın boyutlarını aştı. Yaşadıklarımız artık facia!
10 yıl evvelki projeksiyonlar 50-100 yıl daha sonrasını öngörüyordu, 5 yıl evvelki projeksiyonlar 20-30 yıl daha sonrasını öngörüyordu ancak bugün yapılan projeksiyonlar 3-5 yıl daha sonrası için felaket senaryoları öngörüyor. Hatta yaşamaya başladık bile…
Dünya bu facianın sinyallerini uzun vakittir veriyordu. Duymak isteyenler duydu: Uyardılar, anlattılar, yazdılar, konuştular…
özetlemek gerekirse Paris Muahedesi diye bilinen, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı ile önüne geçmek için bir adım atıldı. Fosil yakıtların azaltılması, karbon salınımının düşürülmesi için 2016 yılında yürürlüğe giren muahedeyi onaylamayan altı BM üyesi devlet bulunuyor: Eritre, İran, Irak, Libya, Yemen ve Türkiye.
TMMOB Etraf Mühendisleri Odası Genel Lideri Ahmet Kahraman, ODATV Gizli Gündem’de Serdar Cebe’ye verdiği röportajda, “Bir sorunu anlamadıysanız çözemezsiniz” diyor.
Evet sorunu anlamazsanız çözemezsiniz. Kilit cümle bu.
Pekala sorun ne?
SOYKIRIM’DAN EKOKIRIM’A
Soykırım insanlığa karşı işlenen en büyük kabahat. Ekokırım en az soykırım kadar ağır bir cürüm. Ekokırım yani tabiatın ekosistemini çökertmek. Her cinsten canlıyı ayrım gözetmeden katletmek. Dünyada her yıl ekokırım hataları işleniyor. Türkiye’de ekokırım hataları son 15 yılda tepe yaptı.
Ormanları, dağları, meraları, yaylaları parayla satılan ÇED’lere indirgeyen; tabiata ve ortasındaki trilyonlarca canlıyı “ruhsat “, “maden” ve “mal” gözüyle bakan bir anlayış…
Türkiye’nin yeşil nesli Artvin’in yüzde 71’ini, Ordu’nun yüzde 74’ünü, Muğla’nın yüzde 60’ını, Kazdağları’nın yüzde 79’unu madencilik ismi altında yağma-talana açan bir zihniyet… Bunlar yalnızca birkaç örnek. Türkiye’nin tamamı benzeri bir tabloyla karşı karşıya.
Pekala nasıl bu noktaya geldik?
DEVLET, SERMAYENİN HİZMETKÂRI OLDU
Demokratik yollarla iktidara gelmiş olan Sosyalist Allende’ye karşı yapılan ABD takviyeli askeri darbe daha sonrası hükümet yıkıldı ve 1973 yılında Şili’de neoliberalizm uygulanmaya başlandı. Emel planlama, düzenleme, denetleme ve yönetme üzerine heyeti Keynesyen siyasetlere son verilmesi ve sermayenin güçlendirilmesiydi.
Neoliberalizm, IMF ve Dünya Bankası üzere finans kurumları tarafınca da desteklendi. Emel, korumacılığı ve düzenlemeleri kaldırarak, özelleştirmeler ve liberalizasyon yoluyla ekonomik gelişmeyi sağlamak ve zenginliği artırmaktı. Bu hedef ulusal ve memleketler arası şirketler için gerçekleştirildi ancak milyonlarca işçi ve tabiat için sonuç felaket oldu.
Şili’den daha sonra neoliberalizme geçen ülke Türkiye oldu. 24 Ocak 1980 kararları ile Türkiye büsbütün dönüştürüldü. Devlet yalnızca sermayenin bir hizmetkârı haline getirildi. Türkiye’deki ulusötesi şirketlerin rolünü ve büyümesini lokal halkın ziyanına arttırdı. Ülke tarımı ve çiftçiler, memleketler arası şirketlere ikram edildi. Uygulanan siyasetler kırsal kesimde büyük fakirleşmeyle birlikte tarımın azalmasına ve kötüleşmesine niye oldu. Türkiye’nin besin güvenliği tehlikeye atıldı.
Türkiye’de 1980 daha sonrası askeri idare ve akabinde gelen tüm hükümetler neoliberalizmi muvaffakiyetle sürdürse de tepeye taşıyan elbet 2002 daha sonrası hükümete gelen ve İslamizmi neoliberalizmle birleştiren AKP idaresi olmuştur. AKP, devleti, neoliberalizmin destekleyicisi ve özel sermayenin ve kapitalist sınıfın müdafaa kalkanı haline getirdi.
Finans ve sermaye güdümlü büyüme, kemer sıkma siyasetleri, özelleştirme, eski kamu hizmetlerinin ve yerlerin metalaşması, ömür standartlarının düşmesi, fiyat kesintileri, ucuz işgücü, yüksek ticaret açığı, gerçek üretimin azalması, Türkiye’nin güç ve tarımda ithalata bağımlı hale gelmesi rutin uygulamalar haline geldi.
Tüm bunlar “büyüme” ve “gelişme” olarak alkışlatıldı ve alkışlandı. AKP, ortak alanların ticarileştirilmesi ve özelleştirilmesi yoluyla muazzam rant sağladı. Irmaklar, dereler, denizler, dağlar, tarım toprakları, ormanlık alanlar, bahçeler, parklar, tarihi binalar, hiç bir şey metalaştırmadan ve özelleştirmeden korunamadı.
Tabiat ve beşerler, çevresel yıkımın yanı sıra sıhhatleri ve hatta hayatları ile bu biçimde bir “büyüme”nin bedelini ödediler ve ödemeye de devam ediyorlar. Küçük bir azınlık bugünün ekonomik liberalizminden muazzam yararlar elde ederken, dünyadaki tüm insanlık ve tabiat hayli büyük ziyanlar görüyor.
Türkiye’nin her noktası siyanür-sülfürik asitli maden kartellerine açılarak IMF, Dünya Bankası, ABD ve AB’nin en çılgın hayalleri gerçekleştirildi.
GÖĞÜ DELEN NEOLİBERALİZM
Bugün dünyanın en büyük sorunu kaynakların vahşice ve fikirsizce kullanılması. Toprak, su ve hava canlıların hayatı için en pahalı üç şey. Bunlar olmadan ömür yok. Bu kadar net. Lakin dünyadaki dengesizlikler ve tüketim çılgınlığı dünyayı ve ülkemizi yaşanmaz hale getiriyor. Ne olursa olsun tüket, ne bulursan sat, ne değerine olursa olsun para kazan mantığı ülkelerimizi bitiriyor.
Bu neoliberal sistemde, gelişmekte olan ülkelere, hür piyasa iktisadını uygularlarsa ve söylenenleri yaparlarsa onların da bugünkü Birinci Dünya üzere (ABD, Kanada, Avrupa, Avustralya, Japonya gibi) olabilecekleri masalı anlatılıyor. O vaadin büsbütün imkânsız olduğu ve tam bir balon olduğu aklı başında herkes tarafınca biliniyor artık.
Göğü delen neoliberalizm ve onun çok kâr hırsı ne orman bırakıyor, ne dağ; ne su bırakıyor ne de tarım alanı…
“Yatırım, istihdam, iktisat, para, pul” tamam da, kim için yatırım? Kimin için istihdam? Kimin için iktisat? Kimin için para? Bunların mutlak surette sorgulanması gerekiyor.
Amazonlar, yağmur ormanları, bir öteki deyişle dünyanın ciğerleri bugün dünyada en çok tahribata uğrayan bölgelerin başında geliyor. Brezilya, Uruguay, Ekvator Amazonlarında yaşayan yerliler, petrol ve maden kartelleri tarafınca gözlerinin önünde ömür alanlarının yok edilmesinin acısını yaşıyor. Onlara en ufak bir yararı dokunmayan ekonomiler için topraklarını, sularını, ormanlarını ve hayatlarını kaybediyorlar.
Yani sıkıntı köküne kadar ideolojik, köküne kadar siyasi. Siyasetin tam da merkezindedir tabiat. tıpkı vakitte hiç olmadığı kadar.
HES’lere karşı çaba ederken polisin sıktığı biber gazı niçiniyle kötüleşip hayatını kaybeden Metin Lokumcu, Antalya-Finike’de taş ocaklarına karşı başlattıkları çaba daha sonrasında meskenlerinin ortasında bir kiralık katil tarafınca öldürülen Aysin ve Ali Büyüknohutçu neoliberalizmin tabiata ve beşere karşı açtığı savaşın ön cephesinde katledilen kurbanlardır.
Sistem doğayı çökertiyor ve yönetenler sorunu görmekten aciz.
Evet sorunu anlamazsanız çözemezsiniz, kilit cümle bu.
İbrahim Gündüz