Fransa’nın en kıymetli havacılık ve uzay mecmuası “Air & Cosmos” Türk askerinin ABD ve NATO güçlerinin çekilmelerinden daha sonra Afganistan Kabil havaalanında nazaranv yapması için Erdoğan ve Biden’ın 130 milyon dolar karşılığında el sıkıştıklarını deklare etti. Bu paranın ortasında hem havaalanını müdafaa birebir vakitte hava trafiğini yönetme bulunmakta.
MUVAFFAKİYET UMUDU esasen YOK
Pekala, Türkiye artık resmen üstlenmiş olduğu havaalanını hakikaten koruyabilecek mi veya ne kadar müddet koruyacak? Bu sorunun yanıtını da ABD Senato komitesinde konuşan ABD Savunma Bakanı’ndan öğreniyoruz. ABD askerlerinin 11 Eylül’de Afganistan’dan çekilmesinden daha sonrası için telaş duyan senatörlere Bakan Lloyd Austin şu biçimde diyor: “Merak etmeyin cihatçıların ülkeyi büsbütün ele geçirmesi 2 yılı bulur”.
Birebir 2 yıl iddiasını ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley de söylem etmiştir. Orgeneral Milley “yanılabilirim ancak bir profesyonel olarak şunu düşünüyorum, Afganistan Vietnam değildir, Taliban da Kuzey Vietnam ordusu değil, ülkeyi ele geçirmeleri 2 yıl alır” diyor
Bu durumda Kabil Havaalanındaki Türk askerinin aslında ABD ve NATO’ya bir “başarı” kazandırmak için de değil yalnızca vakit kazandırmak için orada bulunacaklarını anlıyoruz. Bu “nazaranv” 130 milyon dolar karşılığında cihatçı teröristlere karşı ABD kalkanı rolü olarak da kıymetlendirilebilir. Ve de tam 2023’e kadar sürecek bir dayanak…
BÖLGEDEKİ TÜM GÜÇLER KARŞI
Geçen haftaki yazımda belirttiğim üzere Taliban sözcüsü Suheyl Şahin, örgütünün Türk askerine katiyen karşı olduğunu aslına bakarsanız söylemişti ve ötürüsıyla havaalanı misyonu gerçekleşirse gelişmelerin nasıl olacağı belirlidir. Taliban, Türkiye’nin NATO üyesi olduğunu vurgulayarak, NATO ile yaptıkları çekilme mutabakatı gereği Afganistan’da tek bir NATO askeri dahi kalmaması gerektiğini anımsatmıştı.
Perşembe günü de bahisle ilgili bir açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, “Türk askerinin Kabil havaalanında nazaranv yapmasının, NATO’nun Taliban’la yaptığı çekilme mutabakatının iptali manasına geleceğini” vurgulamıştır.
Bu ortada Hindistan’ın haber ajansı ANİ, Kabil Havaalanı’ndaki Türk misyonu konusunda yalnızca isyancı Taliban’ın değil Kabil’deki Batı yanlısı hükümetin de ikircikli olduğunu lisana getirmiştir. Kabil hükümeti bu bahisteki teklife “düşüneceğini” söyleyerek karşılık vermiş ve Amerikalılara “bu bakılırsavi kendi ordu ve polisimiz de yerine getirebilir” görüşünü iletmiştir.
Öte yandan Türkiye’nin havaalanı müdafaa misyonuna Pakistan’ı da katma önerisi ABD tarafınca soğuk karşılanırken, evvelce beri el altından Taliban’ı destekleyen Pakistan da gerçekte Türkiye’nin askeri varlığından rahatsızlık duymaktadır. ABD’nin bölgedeki operasyonlarına en az 40 yıldır takviye veren Pakistan’ın resmi ideolojisi Afganistan’ı yahut en azından Peştun milliyetinin yaşadığı bölgeleri bir federasyon ortasında ülkesine katmak olarak biliniyor. Bu bahiste evvelce ABD’den umutları olan Pakistan hayal kırıklığına uğramış, Çin’e yaklaşmış ve iki gün evvel de ABD’nin Afganistan’da İHA ve SİHA’larla yaptığı faaliyete dayanak olan hava üslerini kapatacağını açıklamıştır.
Öte yandan Batılı uzmanlar Türkiye’nin nazaranv almaması halinde Afganların yalnızca güvenlik açısından değil teknik bakımdan da Kabil Hamid Karzai Havaalanını yönetecek kapasitede olmadıklarını lisana getiriyorlar. SİGAR’ın (Afganistan’ın bir daha inşası için genel müfettişlik) isimli milletlerarası kurulun 2015 raporu ABD müdahalesinden itibaren havaalanı ve işçisi için harcanan 562 milyon dolara karşın Afgan çalışanın yetersiz kaldığını vurguluyor. Türkiye’nin esasen şu anda havaalanında NATO çerçevesinde bulunan 500 kadar elemanının da birden fazla silahsız teknik yardımcı işçi ve kalacak ve yeni gelecek askerlerle Türkiye orada 1500 kadar TSK mensubu bulunduracak. Amerikalı gözlemciler bu iş ve üstlenilen risk bakımından 130 milyon doları çok ehven bir fiyat olarak değerlendiriyorlar.
AMERİKALININ CANI DEĞERLİ
Başşehir Kabil havaalanı 1791 metre yükseklikte, etrafı dağlarla çevrili ve coğrafik pozisyonu bakımından da taarruzlara son derece açıktır. Taliban son 20 yılda tekraren havaalanına saldırmış ve yavaşça silahlarla bile büyük zayiat verdirmiştir. Bütün bu aksiliklere karşın ABD’nin 11 Eylül tarihinde çekilmesinden daha sonra, en azından ülkenin belirli bölgelerinde egemenliğini sürdürecek olan Kabil hükümetine ekonomik ve askeri yardımının devam edebilmesi için elçiliklerin açık kalması gerekmektedir. Lakin elçiliklerin lojistiği ve ülkenin dünyadan kopmaması bakımından da havaalanının açık kalması ve korunması kuraldır.
Askeri gözlemciler ABD’nin Türkiye’yi tercihinde hem masrafının az olmasının tıpkı vakitte bugüne dek Taliban’ın politik niçinlerle Türk askerini direkt amaç almamasının kıymetli olduğunu söylüyorlar. Öte yandan Kanada’nın “45e Nord” isimli sitesinin bildirdiğine göre Amerikalı askeri yetkililer Türkiye’nin havaalanında bakılırsav alması mümkün şayet olmazsa ABD’nin bir de sır üzere saklanan “B planı” bulunduğunu söylemişlerdir. Bu planda müdafaa vazifesinin özel bir orduya yaptırılması öngörülmüş, alışılmış bu bir ABD şirketi olacağından varsayımı bütçesi Türkiye’nin istediğinden kat kat fazla. Ayrıyeten, ABD medyası Biden’ın Afganistan’da ne ABD askeri, ne paralı asker hiç bir Amerikan vatandaşının kalmasından yana olmadığını söylüyorlar. Afganistan’da ölecek ABD askerlerinin seçimlerde kendisine oy kaybettireceğini düşünen Biden haklı, zira onun ülkesinde can değerli.
Kabil havaalanının asıl ehemmiyeti ise üç dev askeri güç Rusya, Çin ve Hindistan’ın ortasındaki Afganistan’da, yani fazlaca kritik bir yerde NATO ilişki noktası olarak kalacak olması. ötürüsıyla havaalanı misyonu Türkiye’nin NATO’ya girebilmek için 1951 yılında üstlendiği Kore’ye asker gönderme sonucunı anımsatıyor.
2023 HESAPLARI VE İNSAN CANI
Öte yandan, Kabil Havalanı yakın bir gelecekte yalnızca askeri uçaklara hizmet verecek gibi görünüyor. Air İndia, Emirates ve Fly Dubai şimdiden Kabil’i terk ettiler. Avustralya, elçiliğini bile kapatıp gitti. Taliban atakları da daha Amerikalılar gitmeden sürat kazanmış üzere görünüyor. Şu anda 2500’ü asker, 16 bini sivil takım olmak üzere 18 bin 500 Batılı en geç 11 Eylül’e kadar ülkeyi terk edecekler ve geride şu an orada bulunanlarla birlikte toplam 1000-1500 kadar Türk askeri ve vazifelisi Taliban yahut El Düstur, IŞİD Horasan kümesi ve öbür terör örgütleriyle başbaşa kalacak.
Taliban şimdiden tüm NATO üyesi ülkelere seslenerek motamot şu sözcüklerle “ülkede kalmaya heveslenmeyin, yalnızca elçilikleriniz kalabilir, onların muhafazasını da biz yaparız” demektedir.
Ve Ankara Afganistan’da riski doğal yalnızca 130 milyon dolar için alınmıyor, iktidarın iç siyasette Biden’ın 2 yıl için yani 2023’e dek dayanağını sağlamaya yönelik siyasal hesapları alınan kararda en değerli etken olarak görülüyor. Fakat konuttaki hesap çarşıya uymaz demişler.
Kayahan Uygur
MUVAFFAKİYET UMUDU esasen YOK
Pekala, Türkiye artık resmen üstlenmiş olduğu havaalanını hakikaten koruyabilecek mi veya ne kadar müddet koruyacak? Bu sorunun yanıtını da ABD Senato komitesinde konuşan ABD Savunma Bakanı’ndan öğreniyoruz. ABD askerlerinin 11 Eylül’de Afganistan’dan çekilmesinden daha sonrası için telaş duyan senatörlere Bakan Lloyd Austin şu biçimde diyor: “Merak etmeyin cihatçıların ülkeyi büsbütün ele geçirmesi 2 yılı bulur”.
Birebir 2 yıl iddiasını ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley de söylem etmiştir. Orgeneral Milley “yanılabilirim ancak bir profesyonel olarak şunu düşünüyorum, Afganistan Vietnam değildir, Taliban da Kuzey Vietnam ordusu değil, ülkeyi ele geçirmeleri 2 yıl alır” diyor
Bu durumda Kabil Havaalanındaki Türk askerinin aslında ABD ve NATO’ya bir “başarı” kazandırmak için de değil yalnızca vakit kazandırmak için orada bulunacaklarını anlıyoruz. Bu “nazaranv” 130 milyon dolar karşılığında cihatçı teröristlere karşı ABD kalkanı rolü olarak da kıymetlendirilebilir. Ve de tam 2023’e kadar sürecek bir dayanak…
BÖLGEDEKİ TÜM GÜÇLER KARŞI
Geçen haftaki yazımda belirttiğim üzere Taliban sözcüsü Suheyl Şahin, örgütünün Türk askerine katiyen karşı olduğunu aslına bakarsanız söylemişti ve ötürüsıyla havaalanı misyonu gerçekleşirse gelişmelerin nasıl olacağı belirlidir. Taliban, Türkiye’nin NATO üyesi olduğunu vurgulayarak, NATO ile yaptıkları çekilme mutabakatı gereği Afganistan’da tek bir NATO askeri dahi kalmaması gerektiğini anımsatmıştı.
Perşembe günü de bahisle ilgili bir açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, “Türk askerinin Kabil havaalanında nazaranv yapmasının, NATO’nun Taliban’la yaptığı çekilme mutabakatının iptali manasına geleceğini” vurgulamıştır.
Bu ortada Hindistan’ın haber ajansı ANİ, Kabil Havaalanı’ndaki Türk misyonu konusunda yalnızca isyancı Taliban’ın değil Kabil’deki Batı yanlısı hükümetin de ikircikli olduğunu lisana getirmiştir. Kabil hükümeti bu bahisteki teklife “düşüneceğini” söyleyerek karşılık vermiş ve Amerikalılara “bu bakılırsavi kendi ordu ve polisimiz de yerine getirebilir” görüşünü iletmiştir.
Öte yandan Türkiye’nin havaalanı müdafaa misyonuna Pakistan’ı da katma önerisi ABD tarafınca soğuk karşılanırken, evvelce beri el altından Taliban’ı destekleyen Pakistan da gerçekte Türkiye’nin askeri varlığından rahatsızlık duymaktadır. ABD’nin bölgedeki operasyonlarına en az 40 yıldır takviye veren Pakistan’ın resmi ideolojisi Afganistan’ı yahut en azından Peştun milliyetinin yaşadığı bölgeleri bir federasyon ortasında ülkesine katmak olarak biliniyor. Bu bahiste evvelce ABD’den umutları olan Pakistan hayal kırıklığına uğramış, Çin’e yaklaşmış ve iki gün evvel de ABD’nin Afganistan’da İHA ve SİHA’larla yaptığı faaliyete dayanak olan hava üslerini kapatacağını açıklamıştır.
Öte yandan Batılı uzmanlar Türkiye’nin nazaranv almaması halinde Afganların yalnızca güvenlik açısından değil teknik bakımdan da Kabil Hamid Karzai Havaalanını yönetecek kapasitede olmadıklarını lisana getiriyorlar. SİGAR’ın (Afganistan’ın bir daha inşası için genel müfettişlik) isimli milletlerarası kurulun 2015 raporu ABD müdahalesinden itibaren havaalanı ve işçisi için harcanan 562 milyon dolara karşın Afgan çalışanın yetersiz kaldığını vurguluyor. Türkiye’nin esasen şu anda havaalanında NATO çerçevesinde bulunan 500 kadar elemanının da birden fazla silahsız teknik yardımcı işçi ve kalacak ve yeni gelecek askerlerle Türkiye orada 1500 kadar TSK mensubu bulunduracak. Amerikalı gözlemciler bu iş ve üstlenilen risk bakımından 130 milyon doları çok ehven bir fiyat olarak değerlendiriyorlar.
AMERİKALININ CANI DEĞERLİ
Başşehir Kabil havaalanı 1791 metre yükseklikte, etrafı dağlarla çevrili ve coğrafik pozisyonu bakımından da taarruzlara son derece açıktır. Taliban son 20 yılda tekraren havaalanına saldırmış ve yavaşça silahlarla bile büyük zayiat verdirmiştir. Bütün bu aksiliklere karşın ABD’nin 11 Eylül tarihinde çekilmesinden daha sonra, en azından ülkenin belirli bölgelerinde egemenliğini sürdürecek olan Kabil hükümetine ekonomik ve askeri yardımının devam edebilmesi için elçiliklerin açık kalması gerekmektedir. Lakin elçiliklerin lojistiği ve ülkenin dünyadan kopmaması bakımından da havaalanının açık kalması ve korunması kuraldır.
Askeri gözlemciler ABD’nin Türkiye’yi tercihinde hem masrafının az olmasının tıpkı vakitte bugüne dek Taliban’ın politik niçinlerle Türk askerini direkt amaç almamasının kıymetli olduğunu söylüyorlar. Öte yandan Kanada’nın “45e Nord” isimli sitesinin bildirdiğine göre Amerikalı askeri yetkililer Türkiye’nin havaalanında bakılırsav alması mümkün şayet olmazsa ABD’nin bir de sır üzere saklanan “B planı” bulunduğunu söylemişlerdir. Bu planda müdafaa vazifesinin özel bir orduya yaptırılması öngörülmüş, alışılmış bu bir ABD şirketi olacağından varsayımı bütçesi Türkiye’nin istediğinden kat kat fazla. Ayrıyeten, ABD medyası Biden’ın Afganistan’da ne ABD askeri, ne paralı asker hiç bir Amerikan vatandaşının kalmasından yana olmadığını söylüyorlar. Afganistan’da ölecek ABD askerlerinin seçimlerde kendisine oy kaybettireceğini düşünen Biden haklı, zira onun ülkesinde can değerli.
Kabil havaalanının asıl ehemmiyeti ise üç dev askeri güç Rusya, Çin ve Hindistan’ın ortasındaki Afganistan’da, yani fazlaca kritik bir yerde NATO ilişki noktası olarak kalacak olması. ötürüsıyla havaalanı misyonu Türkiye’nin NATO’ya girebilmek için 1951 yılında üstlendiği Kore’ye asker gönderme sonucunı anımsatıyor.
2023 HESAPLARI VE İNSAN CANI
Öte yandan, Kabil Havalanı yakın bir gelecekte yalnızca askeri uçaklara hizmet verecek gibi görünüyor. Air İndia, Emirates ve Fly Dubai şimdiden Kabil’i terk ettiler. Avustralya, elçiliğini bile kapatıp gitti. Taliban atakları da daha Amerikalılar gitmeden sürat kazanmış üzere görünüyor. Şu anda 2500’ü asker, 16 bini sivil takım olmak üzere 18 bin 500 Batılı en geç 11 Eylül’e kadar ülkeyi terk edecekler ve geride şu an orada bulunanlarla birlikte toplam 1000-1500 kadar Türk askeri ve vazifelisi Taliban yahut El Düstur, IŞİD Horasan kümesi ve öbür terör örgütleriyle başbaşa kalacak.
Taliban şimdiden tüm NATO üyesi ülkelere seslenerek motamot şu sözcüklerle “ülkede kalmaya heveslenmeyin, yalnızca elçilikleriniz kalabilir, onların muhafazasını da biz yaparız” demektedir.
Ve Ankara Afganistan’da riski doğal yalnızca 130 milyon dolar için alınmıyor, iktidarın iç siyasette Biden’ın 2 yıl için yani 2023’e dek dayanağını sağlamaya yönelik siyasal hesapları alınan kararda en değerli etken olarak görülüyor. Fakat konuttaki hesap çarşıya uymaz demişler.
Kayahan Uygur