Emlak vergi bedeli bir daha belirleniyor

Zeytin

Global Mod
Global Mod
1986 yılından bu yana belediyelerce toplanan emlak vergisi, Türkiye’de en çok mükellef sayısına sahip olan vergidir. Bu niçinle fazlaca sayıda kişiyi ilgilendirmekte ve hükümetler, değişiklik yapma konusunda ihtiyatla yaklaşmaktalar.

Emlak vergisi; ayrıyeten başka kimi vergi kanunlarına nazaran gayrimenkullerin kıymetlerinin belirlenmesinde mesela tapu harcı, veraset ve intikal vergisi ve pahalı konut vergisi uygulamalarında temel alınmaktadır. bir daha Kamulaştırma Kanunu üzere düzenlemelerde de emlak vergisi bedellerine atıflar bulunmaktadır. Emlak Vergisi Kanunu, 1971 yılında birinci yürürlüğe girdiğinde mükelleflerin beyanı temeline dayanıyordu. sonrasındasında 2002 yılında yapılan değişiklikle bildirim temeline geçildi. Bu, vergi pahasının yalnızca yönetim tarafınca belirlenmesi manasına geliyordu. Öteki taraftan Anayasa Mahkemesinin 2021/89 sayılı sonucu ile düzenleme iptal edilinceye kadar, emlak vergisi mükelleflerinin yönetim tarafınca belirlenen pahalara dava açma hakkı bulunmuyordu.

Emlak vergisi, iki bileşenden oluşuyor. Bunlardan birincisi bina pahası ikincisi arsa ve arazi bedeli. Bina vergisi pahası her yıl için bir daha belirleniyor, Hazine ve Maliye ile Etraf ve Şehircilik Bakanlıkları tarafınca ortaklaşa hazırlanan bina inşaat metrekare maliyet bedelleri uygulanacağı yıldan evvelki dört ay evvel, öteki bir söz ile Ağustos ayı sonuna kadar ilan ediliyor.

Arsa ve arazi kıymetleri ise her dört yılda bir bir daha belirleniyor. Örneğin takdir komitelerince 2017 yılında takdir edilen ve 2018-2021 yılları içinde uygulanan minimum ölçüde arsa ve arazi metrekare ünite bedelleri; her yıl bir daha değerleme oranının yarısı oranında arttırılarak uygulandı. Bu düzenlemeler kapsamında, 2021 yılında takdir kurullarınca 2022 yılından itibaren uygulanacak olan arsa ünite metrekare kıymetleri belirlenmesine ait çalışmalar yılbaşında başlatıldı. Bu emelle Gelir Yönetimi Başkanlığınca 2021/1 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu İç Genelgesini yayımlandı.

Takdir kurulları; emlaka ilişkin takdir komiteleri, yerlere ilişkin takdir kurulu ve büyükşehir belediyesi bulunan vilayetlerde arsa ve yere ilişkin takdir komitesi kararlarını inceleyen merkez komitesinden oluşuyor. Takdir komitelerinin 2022- 2025 yılları emlak vergi bedellerinin hesabında dikkate alınacak olan arsa ve arazi metrekare ünite pahalarını, 30 Haziran 2021 tarihindilk evvel tespit edilerek karara bağlanması ve yerlere ilişkin olanların takdirin ilgili bulunduğu vilayet ve ilçe merkezlerindeki ticaret odalarına, ziraat odalarına ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ile belediyelere, yere ilişkin olanlar vilayet merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarına ve belediyelere 30 Haziran 2021 tarihine kadar imza karşılığında verilmesi gerekiyor.

Büyükşehir belediyesi bulunan vilayetlerde emlaka ilişkin takdir kurulu kararları ise 1 Haziran 2021 tarihinde imza karşılığında merkez komitesine verilmiş, Merkez kurulu 15 gün ortasında kararları inceleyerek karara bağlamış ve bu müddet ortasında ilgili arsa kuruluna durumu bildirmişti.

Daha evvel açıklandıği üzere, Anayasa Mahkemesinin iptal sonucundan daha sonra bu kıymetlere karşı arsa ve arazi sahipleri dava açabilmektedir. Takdir kurulu kararları aleyhine 30 gün ortasında vergi mahkemeleri nezdinde dava açılmamış ise takdir edilen bedeller kesinleşmektedir. Bu durumda, muhtarlıklarda askıya çıkarılan bu kararlara karşı 30 Temmuz 2021 tarihine kadar dava açılması gerekmekle birlikte, isimli tatil ötürüsıyla dava açma müddeti 7 Eylül 2021 tarihine kadar uzamaktadır.

Vergi mahkemesi sonucu uyarınca takdir kurulu tarafınca bir daha belirlenen pahalar dikkate alınarak tahakkuk ettirilen emlak vergisi; yargı sonucunın temyiz edilmesi halinde, Danıştay sonucuna bakılırsa mutlaklaşan ünite bedeller dikkate alınmak suretiyle düzeltilmektedir.

Arsa ve arazi kurulları, kıymet takdiri yaparken ilgili Tüzük kararlarını dikkate alarak, bölgeye kamu hizmetlerinin gdolayılmesi mesela yol yapılması, metro gdolayılmesi üzere hizmetlerin o bölgenin gayrimenkul bedellerine yaptığı olumlu etkiyi dikkate alırken sanayi ya da konut alanı olarak ehemmiyeti artan yerlerin bu artan bedellerini de dikkate almaktadırlar. Bu noktada arsa ve arazi bedellerinin çok artırılması, vergi mükelleflerinin direnciyle karşılaşabilmektedir.

Hatırlanacağı üzere gelen yansılar üzerine Emlak Vergisi Kanununa 7061 sayılı Kanunla eklenen süreksiz unsur ile 2018 yılında arsa kıymetlerinin bundan evvelki yılın kıymetinin yüzde 50’sini aşamayacağı istikametinde düzenleme yapılmak zorunda kalınmıştı.

Emlak vergisi, belediyelerin gelirleri içinde değerli bir yere sahip olan öz kaynak özelliğindedir. Emlak vergisi kıymetleri belirlenirken 1972 yılında çıkarılmış Tüzük kararlarının uygulanması yerine başta değerleme kurullarının oluşumu olmak üzere, değerleme kararlarının günümüz değişikliklerine uyarlanması, yapay hudut ağları üzere teknolojilerden yararlanarak toplu, daima ve her yıl güncellenen bedellerden oluşan yeni bir sistemin kurulmasının ve bu yeni sistemin kurulmasında Türkiye’de yaygınlaşmaya başlayan üniversitelerin gayrimenkul geliştirme kısımlarından takviye alınmasının daha gerçek olacaktır.

Okumaya devam et...