Türkiye’de istihdamda iki türlü kayıt dışılık yaşanıyor. Bunlardan birincisi, çalışanların sigortasız olarak çalıştırılması, ikincisi ise sigortalı çalıştırılmakla bir arada hasılatların Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) eksik bildirilmesi.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre; prime temel hasılatların SGK’ya eksik bildirilmesi birebir zamandavleti, birebir vakitte çalışanı mağdur ediyor. Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Lideri Özgür Burak Akkol, geçen hafta Ortak Paylaşım Forumu’ndaki açıklamasında, 4.5 milyon kişinin kayıt dışı çalıştırılmasının devlete yılda 80 milyar lira vergi kaybına yol açtığını belirtti.
SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet dokümanında prime temel yararı eksik gösterilen çalışanlar hak ettiklerinden daha düşük emekli aylığına mahkum oluyorlar. Zira emekli aylıkları, çalışma hayatı boyunca SGK’ya bildirilen prime temel hasılatların ortalaması üzerinden bağlanıyor. Yarar düşük gösterilince emekli aylığı da daha az bağlanıyor.
SGK’DAN İLETİ UYGULAMASI
SGK, sigortalı çalıştırılanların hasılatlarını eksik gösteren patronlara yönelik gayret kapsamında prime temel karı bundan evvelki aya göre yüzde 20 ve daha fazla oranda azalan çalışanların telefonlarına bildiri uygulaması başlattı. TBMM’ye sunulan 2022 yılı bütçe öne sürülen nedenine göre, SGK 2021 yılının yalnızca birinci 6 aylık periyodunda 150 binden çok çalışana “Bu ay SGK’ya bildirilen hasılatınız evvelki aya göre azaldı” bildirisi gönderdi.
SGK kurum ve kuruluşlarla kayıt dışı istihdamla çaba etmek maksadıyla istihdama yönelik bilgilerin paylaşımı kapsamında protokol imzalama ve elektronik altyapı ahenkleştirme çalışmalarını gelecek yıl da sürdürecek.
Pandemi kurallarının durumuna bakılırsa Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Emniyet üniteleriyle iş birliği yapılarak yol kenarı kontrol istasyonlarında kontroller yapılacak. Data tahlilleri sonucunda riskli olduğu belirlenen iş yerlerine kontroller gerçekleştirilecek. Eksik yarar bildirimi ile gayrette riskli olduğu tespit edilen iş yerlerine yönelik kontroller gerçekleştirilecek.
BORÇ SÜRPRİZİNE TEDBİR
SGK’dan yapılan fazla ve yersiz ödemeler geriye dönük olarak tahsil ediliyor. Vatandaşın kusurundan kaynaklı olursa son 10 yıl, kurumun kusurundan kaynaklı olursa son 5 yıl boyunca yapılmış ödemeler faiziyle geri alınıyor. Bu tıp yersiz ödemeler de genel olarak vatandaşın mevzuatı bilmemesinden kaynaklanıyor. Örneğin bekâr kız çocuklarına bağlanan yetim aylığının evlenince yahut bir işe girince kesilmesi gerektiği biçimde kesilmemesi halinde hem yetim aylığı kesiliyor birebir vakitte geriye dönük borç çıkartılıyor.
SGK bu türlü fazla ve yersiz ödemeleri önlemek gayesiyle evlenme, vefat, işe girme üzere durumların sistem üzerinden tespit edilmesine yönelik TAKİP Projesi’ni hayata geçirecek. Sistem, durum değişikliği sebebiyle aylığı kesilmesi gerekenleri tespit edecek ve otomatik olarak aylık ödenmesini durduracak.
SIHHATTE BİYOMETRİK KİMLİK DOĞRULAMA SİSTEMİ
Bütçe öne sürülen nedeninde, SGK tarafınca önümüzdeki devirde yapılması planlanan faaliyetler de özetle şöyleki sıralandı:
SGK ile protokolü olan üniversite hastanelerinde, kamu hastanelerinde ve kontratlı eczanelerde Biyometrik Kimlik Doğrulama Sistemine (BKDS) geçilmesi sağlanacak.
GENEL Sıhhat Sigortası (GSS) kapsamında yer alan bireylerin, bir hastanede yapılan tetkik ve analizleri MEDULA sistemi üzerinden farklı hastanelerde görüntülenebilecek.
İŞ KAZASI süreçlerinin takibi emeliyle e-Tespit Programı yazılımı hazırlanacak.
BAKMAKLA YÜKÜMLÜ olunan kız çocuklarının sıhhat hak sahipliklerinin talebe bağlı olmaksızın Sıhhat Provizyon ve Aktivasyon Sisteminde (SPAS) otomatik olarak başlatılması sağlanacak.
5434 SAYILI Kanun’a tabi sigortalıların borçlanma fiyatlarının Mali Otomasyon Sistemi Projesi (MOSİP) üzerinden tahsil edilmesine ait çalışma yürütülecek.
KALITSAL hastalığı olan yahut bu hastalık için taşıcı olduğu bilinen evli çiftlerin tüp bebek prosedürüyle sağlam çocuk sahibi bulunmasına yönelik tüp bebek tedavisinin ödenebilmesi için SGK’nın belirleyeceği kalıtsal hastalıklar listesi hazırlanacak.
HASTANELERDE vazifeli doktorların o ay içerisinde yapmış oldukları hizmet kayıt süreçlerini periyot sonunda denetim ederek onaylama süreçlerini yapabilecekleri uygulama hazırlanacak.
ÇİFTÇİLER 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yıl içerisinde iki farklı devirde prim ödemesi yapabilecekler.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre; prime temel hasılatların SGK’ya eksik bildirilmesi birebir zamandavleti, birebir vakitte çalışanı mağdur ediyor. Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Lideri Özgür Burak Akkol, geçen hafta Ortak Paylaşım Forumu’ndaki açıklamasında, 4.5 milyon kişinin kayıt dışı çalıştırılmasının devlete yılda 80 milyar lira vergi kaybına yol açtığını belirtti.
SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet dokümanında prime temel yararı eksik gösterilen çalışanlar hak ettiklerinden daha düşük emekli aylığına mahkum oluyorlar. Zira emekli aylıkları, çalışma hayatı boyunca SGK’ya bildirilen prime temel hasılatların ortalaması üzerinden bağlanıyor. Yarar düşük gösterilince emekli aylığı da daha az bağlanıyor.
SGK’DAN İLETİ UYGULAMASI
SGK, sigortalı çalıştırılanların hasılatlarını eksik gösteren patronlara yönelik gayret kapsamında prime temel karı bundan evvelki aya göre yüzde 20 ve daha fazla oranda azalan çalışanların telefonlarına bildiri uygulaması başlattı. TBMM’ye sunulan 2022 yılı bütçe öne sürülen nedenine göre, SGK 2021 yılının yalnızca birinci 6 aylık periyodunda 150 binden çok çalışana “Bu ay SGK’ya bildirilen hasılatınız evvelki aya göre azaldı” bildirisi gönderdi.
SGK kurum ve kuruluşlarla kayıt dışı istihdamla çaba etmek maksadıyla istihdama yönelik bilgilerin paylaşımı kapsamında protokol imzalama ve elektronik altyapı ahenkleştirme çalışmalarını gelecek yıl da sürdürecek.
Pandemi kurallarının durumuna bakılırsa Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Emniyet üniteleriyle iş birliği yapılarak yol kenarı kontrol istasyonlarında kontroller yapılacak. Data tahlilleri sonucunda riskli olduğu belirlenen iş yerlerine kontroller gerçekleştirilecek. Eksik yarar bildirimi ile gayrette riskli olduğu tespit edilen iş yerlerine yönelik kontroller gerçekleştirilecek.
BORÇ SÜRPRİZİNE TEDBİR
SGK’dan yapılan fazla ve yersiz ödemeler geriye dönük olarak tahsil ediliyor. Vatandaşın kusurundan kaynaklı olursa son 10 yıl, kurumun kusurundan kaynaklı olursa son 5 yıl boyunca yapılmış ödemeler faiziyle geri alınıyor. Bu tıp yersiz ödemeler de genel olarak vatandaşın mevzuatı bilmemesinden kaynaklanıyor. Örneğin bekâr kız çocuklarına bağlanan yetim aylığının evlenince yahut bir işe girince kesilmesi gerektiği biçimde kesilmemesi halinde hem yetim aylığı kesiliyor birebir vakitte geriye dönük borç çıkartılıyor.
SGK bu türlü fazla ve yersiz ödemeleri önlemek gayesiyle evlenme, vefat, işe girme üzere durumların sistem üzerinden tespit edilmesine yönelik TAKİP Projesi’ni hayata geçirecek. Sistem, durum değişikliği sebebiyle aylığı kesilmesi gerekenleri tespit edecek ve otomatik olarak aylık ödenmesini durduracak.
SIHHATTE BİYOMETRİK KİMLİK DOĞRULAMA SİSTEMİ
Bütçe öne sürülen nedeninde, SGK tarafınca önümüzdeki devirde yapılması planlanan faaliyetler de özetle şöyleki sıralandı:
SGK ile protokolü olan üniversite hastanelerinde, kamu hastanelerinde ve kontratlı eczanelerde Biyometrik Kimlik Doğrulama Sistemine (BKDS) geçilmesi sağlanacak.
GENEL Sıhhat Sigortası (GSS) kapsamında yer alan bireylerin, bir hastanede yapılan tetkik ve analizleri MEDULA sistemi üzerinden farklı hastanelerde görüntülenebilecek.
İŞ KAZASI süreçlerinin takibi emeliyle e-Tespit Programı yazılımı hazırlanacak.
BAKMAKLA YÜKÜMLÜ olunan kız çocuklarının sıhhat hak sahipliklerinin talebe bağlı olmaksızın Sıhhat Provizyon ve Aktivasyon Sisteminde (SPAS) otomatik olarak başlatılması sağlanacak.
5434 SAYILI Kanun’a tabi sigortalıların borçlanma fiyatlarının Mali Otomasyon Sistemi Projesi (MOSİP) üzerinden tahsil edilmesine ait çalışma yürütülecek.
KALITSAL hastalığı olan yahut bu hastalık için taşıcı olduğu bilinen evli çiftlerin tüp bebek prosedürüyle sağlam çocuk sahibi bulunmasına yönelik tüp bebek tedavisinin ödenebilmesi için SGK’nın belirleyeceği kalıtsal hastalıklar listesi hazırlanacak.
HASTANELERDE vazifeli doktorların o ay içerisinde yapmış oldukları hizmet kayıt süreçlerini periyot sonunda denetim ederek onaylama süreçlerini yapabilecekleri uygulama hazırlanacak.
ÇİFTÇİLER 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yıl içerisinde iki farklı devirde prim ödemesi yapabilecekler.